تاریخ ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

* '''[[پارینه‌سنگی میانی]]''' (فرهنگ [[موستری]])(۲۰۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ سال پیش): سکونتگاه‌های انسان اولیه در این دوره اغلب در غارهای ناحیه [[زاگرس]] کشف شده‌است. این مکان‌ها نزدیک منابع ساخت [[ابزار سنگی]] [[موستری]] می‌باشد و نوع ابزارها نشانه پیشرفت روش زندگی شکارگری است،<ref>{{پک|Daryaee|2012|ف=The Oxford Handbook of Iranian History|زبان=en|ص=14-15}}</ref> اما اطلاعاتی دربارهٔ سبک زندگی آن‌ها به دست نمی‌دهد. تکنیک متمایز فرهنگ موستری در ناحیه زاگرس نسبت به [[اروپا]] و [[شام]] مربوط فراوانی بسیار کمتر [[:en:Levallois technique|تکه برداری]] برای ساخت تراشه‌های [[چخماق|چخماقی]] و تمرکز کامل بر تراشه‌های سنگی دوطرفه و دولبه می‌باشد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/paleolithic-age Paleolithic Age in Iran, Frank Hole, by Iranica] “The main distinctions include the much lower frequencies of Levallois [a technique of flaking the flint (Dibble and Bar-Yosef, 1995)] in the Zagros and an almost total emphasis on double [two-edged] and convergent [two-sided] scraper forms there instead of the transverse [broad-bladed] and déjeté [obliquely angled] forms”</ref>

 

 

* '''[[پارینه‌سنگی پسین]]'''(۴۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال پیش):در این دوره سکونتگاه‌های ناحیه زاگرس در فضای باز واقع شده‌است و ابعاد مختلف آن‌ها نشان دهنده یک نظام سلسله مراتبی است، به‌طوری‌که گویا سکونتگاه‌های بزرگتر گنجایش پنجاه نفر را دارد. سکونتگاه‌هایی نیز برای دسته‌های کوچک شکارچیان تعبیه شده که تا دو تا پنج نفر گنجایش دارد و مناسب اقامت کوتاه مدت است. این سکونت گاه‌ها به دو فرهنگ [[برادوستی]](Baradostian) و [[زارزی]](Zarzian) تعلق دارد. در قیاس با فرهنگ موستری دوره میانی، فرهنگ برادوستی (۴۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ سال پیش) توان ساخت انواع بیشتری از ابزارها را داشته و تکنیک‌های پیشرفته تری برای ابزارسازی به کار گرفته‌است. ساخت ابزارهای تیغه‌ای نشانه بهره‌گیری بیشتر از گیاهان است.<ref>{{پک|Daryaee|2012|ف=The Oxford Handbook of Iranian History|زبان=en|ص=14-15}}</ref> همچنین تیغه‌های سنگی برای استفاده در نوک [[پیکان]] و [[نیزه]] ساخته شده‌است. هرچند، نوع شکارها نسبت به دوره قبل تغییر نکرده‌است، اما سلاح‌ها متنوع تر شده‌است. همچنین از استخوان برای ساخت [[درفش]] و ابزارهای سنگی برای آسیا کردن قطعات [[اخرایی (رنگ)|اخرا]] و دانه‌های گیاهان استفاده شده‌است. هرچند وجود رنگدانه‌های اخرا گواه بر رنگ آمیزی بدن یا ابزارهاست، اما برخلاف اروپا غارنگاره‌ای یافت نشده‌است. آثار این فرهنگ در ناحیه زاگرس در [[غار ارجنه]]، [[غار خار]]، [[غار یافته]] و پناهگاه سنگی [[وارواسی]] یافت شده‌است و نشان دهنده تعداد بسیار بیشتری سکونتگاه در زاگرس میانی است. فراتر از زاگرس، سکونتگاه‌هایی در حاشیه [[دریاچه طشک]]، [[دریاچه مهارلو]] و ۲۴ سکونتگاه در [[مرودشت]] یافت شده‌است. این نشانه آن است که در این دوره انسان سازگاری بیشتری با شرایط محیطی یافته‌است. اواخر دوره برادوستی (حدود ۲۰۰۰۰ سال پیش) مصادف با [[آخرین بیشینه یخچالی]] است و کوه‌ها در تمام سال پوشیده از برف بوده‌است و انسان‌ها در طول سال باید کوچ می‌کرده‌اند و غذای کمتری در ارتفاعات می‌یافته‌اند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/paleolithic-age Paleolithic Age in Iran, Frank Hole, by Iranica]</ref>