محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 2.183.76.30 (بحث) به آخرین تغییری که Yamaha5Bot انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
ظهیری (بحث | مشارکت‌ها)
خنثی‌سازی به نسخهٔ 24714317 Massol1360 (بحث): و.گ به نسخه مناسب. (T)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱:
[[File:Structure of animal cell.JPG| 330px|thumbnail|ساختار یک سلول جانوری]]
{{انواع اندامک ها|اندامک‌ها به‌طور کلی به دو دسته:۱-بدون غشا ۲-غشادار تقسیم می‌شوند=اندامک‌ها بدون غشا:
* هم در سلول‌های گیاهی وجود دارد هم در سلول‌های جانوری. مانند:میتوکندری هسته}}[[پرونده:Cork Micrographia Hooke.png|بندانگشتی|200px|نخستین طرح‌هایی که از مشاهدهٔ سلول جانداران رسم شده.]]
# تنها در سلول‌های جانوری وجود دارد و در سلول‌های گیاهان پیشرفته دیده نمی‌شوند. مانند: سانتریول و تاژک
# هم در سلول‌های جانوری و هم در سلول‌های گیاهی وجود دارد. مانند: ریبوزوم و اسکلت سلولی
اندامک‌های غشادار:
اندامک‌های غشادار به بخش تک غشایی و دو غشایی تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱-تک غشایی‌ها:
* در سلول‌های گیاهی وجود دارد ولی در سلول‌های جانوری دیده نمی‌شود. مانند:واکویل مرکزی
* در سلول‌های جانوری وجود دارد ولی در سلول‌های گیاهی دیده نمی‌شود. مانند:لیزوزوم
* هم در سلول‌های گیاهی وجود دارد هم در سلول‌های جانوری وجود دارد. مانند:دستگاه گلژی، شبکه اندوپلاسمی و پراکسی زوم‌ها
دو غشایی‌ها:
* در سلول‌های گیاهی وجود دارد ولی در سلول‌های جانوری د یده نمی‌شود. مانند:کلروپلاست
* هم در سلول‌های گیاهی وجود دارد هم در سلول‌های جانوری. مانند:میتوکندری هسته}}[[پرونده:Cork Micrographia Hooke.png|بندانگشتی|200px|نخستین طرح‌هایی که از مشاهدهٔ سلول جانداران رسم شده.]]
 
'''یاخته''' یا '''سلول''' {{به فرانسوی|Cellule}}، واحد ساختاربنیادین ساختاری و عملکرد در بدنکارکردی همه [[جاندار]]ان (ارگانیسم‌های موجودات زنده) است و به صورت [[بافت (زیست‌شناسی)|بافت]] سازمان می‌یابد. یاختهسلول کوچک‌ترینکوچکترین واحد زندگی (حیات) است و آن‌ها اغلب «بلوک‌های زندگی» نامیده می‌شوند. مطالعهٔ یاخته‌ها، [[زیست‌شناسی یاخته‌ای|زیست‌شناسی سلولی]] نامیده می‌شود.
 
[[نظریه یاخته|نظریه سلولی]]‌ای یا ياخته‌ایسلولی که در سدهٔ پانزدهم میلادی پدید آمد می‌گوید که همه‌یهمه [[جاندار]]ان از یک یا چند یاختهسلول تشکیل شده‌اند، همهٔ یاخته‌ها از یاخته‌های پیشین پدید می‌آیند، همهٔ کارکردهای زیستی یک [[جاندار]] در درون سلول‌ها انجام می‌گیرند. این واحدهای بنیادی حاوی اطلاعات وراثتی لازم برای سامان دادن به کارکرد یاختهسلول و انتقال اطلاعات به نسل‌های آینده نیز هستند. یاخته‌هایسلول‌های بدن موجودات پریاخته‌ای در برخی [[بافت (زیست‌شناسی)|بافت‌ها]] مانند [[پوست]] با [[پیوند میان‌یاخته‌ای|پیوند میان‌سلولی]] به هم متصل می‌شوند. تمام تغیرات شیمایی درون یاخته صورت می‌گیرد.
 
انواع یاخته بر اساس وضعیت:
 
'''[[پروکاریوت]] (یاخته‌های ابتدایی):''' یاخته‌هاییسلول‌هایی باکه اندازهبه ۰٫۵علت الینداشتن ۲دیوارهٔ میکرونیهسته، هستندمواد کههسته‌ای فاقددر هسته،[[سیتوپلاسم]] غشایپراکنده هستهشده‌است و اندامک‌هایهسته غشادارمشخصی هستند. DNA آن‌ها حلقوی می‌باشدندارند. مانند: باکتری‌ها و جلبک‌های سبز - آبی
 
'''یوکاریوت (یاخته‌های پیشرفته):''' یاخته‌هاییسلول‌هایی باکه اندازههستهٔ ۱۰آن‌ها میکرونغشایی هستنددارد وکه دارایآن هسته،را غشایدر هستهبر می‌گیرد و تمامهستهٔ اندامک‌هامشخصی هستنددارند. مانند: انسان‌ها،گیاهان، جانوران، آغازیانقارچ‌ها و قارچ‌ها آغازیان.{{-}}
[[اندامک]]‌های سلول جانوری: [[پرونده:biological cellbiological_cell.svg|thumb|300px|[[اندامک]]‌های درون [[یاخته<nowiki/>ی]] جانوران: (۱) [[هستک]] (۲) [[هسته سلول|هسته]] (۳) [[ریبوزوم]] (رناتن) (۴) [[وزیکول]] (۵) [[شبکه آندوپلاسمی خشن]] خشن (۶) [[دستگاه گلژی]] (۷) [[چارچوب یاخته|سیتواسکلتون]] (سیتواسکلتون) (۸) [[شبکه آندوپلاسمی صاف]] (۹) [[میتوکندری]] (راکیزه) (۱۰) [[کریچه]] (واکوئل) (۱۱) [[سیتوپلاسم]] (درون‌یاخته) (۱۲) [[لیزوزوم]] (کافنده‌تن) (۱۳) [[میانک (زیست‌شناسی)|میانک]] (سنتریول)]]
 
از بخش‌های دیگر هسته که به دلیل نداشتن غشا مشخص و مخصوص خود اندامک نامیده نمی‌شوند می‌توان به سانتریول و ریبوزوم اشاره کرد
به اجزای [[سیتوپلاسم]] (درون‌یاخته) [[یوکاریوت|یوکاریوت‌]]ها (یاخته‌هایسلول‌های هسته‌دار)، [[اندامک]] گفته می‌شود که معمولاً عبارتند از:، [[هسته یاخته|هسته‌ی یاخته]]، [[هستک]]، [[ریبوزوم]] (رناتن)، [[ریزکیسه]]، [[شبکه آندوپلاسمی خشن|شبکه آندوپلاسمی زبر]]، [[شبکه آندوپلاسمی نرم|شبکه آندوپلاسمی صاف]]، [[دستگاه گلژی]]، [[میتوکندری]] (راکیزه)، [[واکوئل]]، [[لیزوزوم]]، [[میانک (زیست‌شناسی)|سانتریول]]، [[کلروپلاست]]، [[چارچوب یاخته|اسکلت سلولی]] شامل [[ریزرشته]]‌ها و [[ریزلوله]]‌ها و … به همراه [[پوسته یاخته|غشای سلولی]]. اجزای سلول جانوری:
 
'''اجزای یاخته‌ی جانوری''':
# غشای سیتوپلاسمی
# هسته
سطر ۳۲ ⟵ ۲۱:
# شبکهٔ آندوپلاسمی
# جسم گلژی
# میتروکندری
# ریبوزوم
# لیزوزوم
سطر ۳۸ ⟵ ۲۶:
 
== جستارهای وابسته ==
* [[پیوند میان‌یاخته‌ای|پیوند میان‌سلولی]]
* [[کروموزوم]]
* [[پوسته یاخته|غشاء سلول]]
* [[آنتی‌اکسیدان]]
* [[غشا]]
* [[خزان یاخته‌ای|خزان سلولی]]
* [[انتشار آسان‌شده]] (تسهیل شده)
* [[اسمزیاخته تخم]]
* [[تک‌یاختگان|تک‌سلوليها]]
* [[خزان یاخته‌ای|خزان سلولی]]
* [[یاخته تخم|سلول تخم]]
* [[تک‌یاختگان|تک‌سلوليها]]
* [[فیزیولوژی]]