سازمان مجاهدین خلق ایران: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسیشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
|||
خط ۱:
{{در دست ساخت}}
{{مشکلات متعدد|این صفحه نیاز به تغییرات بنیادین دارد.
{{لحن}}
{{طرفداری}}
{{Infobox political party
سطر ۲۷ ⟵ ۲۴:
|native_name =
|native_name_lang =
| merger=
|split =پیکار- نهضت مجاهدین خلق ایران- مجاهدین خلق ایران: راه موسی - مجاهدین خلق ایران
|logo = [[پرونده:Logo of the People's Mujahedin of Iran.png|125px]]
سطر ۹۵ ⟵ ۹۲:
}}
[[پرونده:20079516155978-077474011.jpg|بندانگشتی|200x200پیکسل|بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق ایران]]
'''سازمان مجاهدین خلق ایران''' سازمان سیاسی [[اسلامگرا]] و [[چپگرا]] با ساختار [[شبهنظامی]] است.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/05/120516_u10_mek_us.shtml آمریکا پناهندگی تعدادی از اعضای مجاهدین خلق را میپذیرد]، بیبیسی فارسی</ref> رهبری این سازمان با [[مسعود رجوی|مسعود]] و [[مریم رجوی]] است. زنده بودن مسعود رجوی در پرده ابهام قرار دارد و در غیاب وی از سال ۱۳۸۲ مریم رجوی عملاً رهبری این سازمان را بعهده دارد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=بیبیسی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2016/07/160711_iran_rajavi_profile|عنوان=مسعود رجوی کجاست؟|ناشر=وبسایت بیبیسی فارسی|تاریخ=12 ژوئیه 2016 - 22 تیر 1395|تاریخ بازبینی=|کد زبان=|
این سازمان در ۱۵ شهریور سال ۱۳۴۴<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.mojahedin.org/events/5263/سازمان-مجاهدین-خلق-ایران-تأسیس-شد|عنوان=https://www.mojahedin.org/events/5263/سازمان-مجاهدین-خلق-ایران-تأسیس-شد|بازبینی=2017-04-06}}</ref> به رهبری [[محمد حنیفنژاد]]، [[سعید محسن]] و [[عبدالرضا نیکبین رودسری|عبدالرضا نیکبین]] پایهگذاری شد؛ اما بعد از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب سال ۱۳۵۷]]، [[عبدالرضا نیکبین رودسری|عبدالرضا نیکبین]] از فهرستِ رسمیِ بنیانگذاران حذف و [[علیاصغر بدیعزادگان]] که از سال ۱۳۴۵ به سازمان پیوسته بود، جایگزین او شد<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سعید شاهسوندی|کد زبان=fa|تاریخ=۶ مرداد ۱۳۹۶|وبگاه=بیبیسی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-40769166|عنوان=عبدالرضا نیک بین؛ از بنیانگذاری سازمان مجاهدین خلق تا جدایی از آن}}</ref>
سازمان مجاهدین پس از شکلگیری، به اقدام مسلحانه علیه [[دودمان پهلوی]] پرداخت
پس از پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]]، بخش مذهبی سازمان مجاهدین خلق به رهبری [[موسی خیابانی]] و [[مسعود رجوی]] فعالیت خود را تحت عنوان جنبش ملی مجاهدین اعلام کردند
در سال ۱۹۸۶ میلادی پس از اخراج مجاهدین از [[فرانسه]] در اردوگاهی با نام قرارگاه اشرف مستقر شدند. پس از تصرف [[عراق]] توسط [[نیروهای بینالمللی کمک به امنیت|نیروهای ائتلاف]] به تدریج [[قرارگاه اشرف]] تخلیه شد و اعضای باقیمانده در عراق نخست در [[قرارگاه لیبرتی]] مستقر شدند و سپس به کشور [[آلبانی]] منتقل گشتند.
سطر ۱۰۶ ⟵ ۱۰۳:
این سازمان به وسیله حکومت پهلوی سابق و جمهوری اسلامی ایران و دولت عراق به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شدهاست. برخی دولتهای غربی نیز برای حدود یک دهه این سازمان را در فهرست گروههای تروریستی قرار داده بودند اما بعداً این سازمان را از این فهرست خارج کردند.<ref name="US">{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = https://www.reuters.com/article/us-iraq-iran-mek/u-s-to-drop-iranian-mek-group-from-terrorist-list-officials-idUSBRE88K0WO20120921 |عنوان =U.S. to drop Iranian MEK group from terrorist list: officials |اثر = | ناشر = [[رویترز]]|صفحه = |تاریخ = Sep 21, 2012 |بازیابی = ۹ ژوئن ۲۰۱۸}}</ref><ref name="euobserver">{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://euobserver.com/9/27472 |عنوان = EU ministers drop Iran group from terror list|اثر = | ناشر = euobserver|صفحه = |تاریخ = Jan 26, 2009|بازیابی = ۹ ژوئن ۲۰۱۸}}</ref><ref name="رویترز1">{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://uk.reuters.com/article/asiaCrisis/idUKLQ200287 |عنوان = EU takes Iran opposition group off terror list|اثر = | ناشر = [[رویترز]]|صفحه = |تاریخ = Jan 26, 2009|بازیابی = ۹ ژوئن ۲۰۱۸}}</ref><ref name="هرالد">{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://web.archive.org/web/20090203191425/http://www.iht.com/articles/reuters/2009/01/26/africa/OUKWD-UK-IRAN-EU-OPPOSITION.php |عنوان = EU takes Iran opposition group off terror list|اثر = | ناشر = [[اینترنشنال هرالد تریبیون]]|صفحه = |تاریخ = Jan 26, 2009|بازیابی = ۹ ژوئن ۲۰۱۸}}</ref><ref name="upi">{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = https://www.upi.com/Emerging_Threats/2009/01/26/EU_removes_PMOI_from_terrorist_list/UPI-44751232989491 |عنوان = EU removes PMOI from terrorist list |اثر = | ناشر = [[یونایتدپرس اینترنشنال]]|صفحه = |تاریخ = Jan 26, 2009|بازیابی = ۹ ژوئن ۲۰۱۸}}</ref>
در دوران حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی از لقب «مارکسیست اسلامی» برای این سازمان استفاده میشدهاست.<ref>
طبق گزارش سال ۲۰۰۹ مؤسسه بروکینز این سازمان به نظر غیر دموکراتیک است و محبوبیت ندارد اما به عنوان یک پروکسی در داخل ایران علیه حکومت تهران حضور عملیاتی دارد.<ref>{{cite book|title=Which Path to Persia?: Options for a New American Strategy toward Iran|authors=Kenneth M. Pollack, Daniel L. Byman, Martin S. Indyk, Suzanne Maloney|publisher=[[نهاد بروکینگز|Brookings Institution]]|year=2009|isbn=978-0-8157-0379-2|page=164|chapter=Toppling Tehran|quote=The group itself also appears to be undemocratic and enjoys little popularity in Iran itself. It has no political base in the country, although it appears to have an operational presence.}}</ref> یگانه ترابی خبرنگار [[رویترز]] و جاناتان وایت استاد علوم سیاسی مؤسسه اروپا گفتهاند که این گروه هنوز هم میان ایرانیان نامحبوب است.<ref>{{citation|title=Former U.S. officials urge Trump to talk with Iranian MEK group|date=16 January 2017|url=https://www.reuters.com/article/usa-trump-iran-opposition-idUSL1N1F610K|author=Yeganeh Torbati|work=Reuters|access-date=20 July 2017}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Terrorism and Homeland Security, Cengage Learning|نام خانوادگی=R. White|نام=Jonathan|ناشر=|سال=2016|شابک=ISBN 9781305633773|مکان=|صفحات=239}}</ref>
سطر ۱۳۶ ⟵ ۱۳۳:
=== شکلگیری دوباره پس از دستگیری رهبران سازمان ===
در شهریور سال ۱۳۵۰ و در آستانهٔ برگزاری [[جشنهای ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی]]، ۱۳ نفر از سران سازمان دستگیر و پس از شکنجه ۱۲ نفر از آنان اعدام شدند. [[مسعود رجوی]] از مجازات اعدام نجات یافت<ref>{{یادکرد|نویسنده = مهندس لطفالله میثمی |کتاب = آنها که رفتهاند (خاطرات مهندس لطفالله میثمی) | ناشر = انتشارات صمدیه |صفحه = |تاریخ = ۱۳۸۶}}</ref> و بعدها [[رهبری]] سازمان را در اختیار گرفت. در آذر ماه همان سال [[رضا رضایی]] از کادرهای سازمان توانست از زندان فرار کند و تا روز کشته شدنش در ۲۵ خرداد ۱۳۵۲، نقش مهمی در رهبری و [[سازماندهی]] مجدد و عملیات نظامی مجاهدین ایفا کرد. بدین ترتیب بقایای سازمان به فعّالیّت خود ادامه دادند و سازمان با چند عمل مسلحانه در جامعه ایران شناخته شد.{{مدرک}}
سطر ۱۶۰ ⟵ ۱۵۶:
=== مجاهدین راستین ===
دومین انشعاب از مجموعه مجاهدین به رهبری [[لطفالله میثمی]] و بعد از انقلاب صورت گرفت. وی که از مجاهدین مسلمان بود و با رهبری [[مسعود رجوی]]
=== مجاهدین خلق ایران: راه موسی ===
بعد از انقلاب ایدئولوژیک در این سازمان گروهی از افراد در اعتراض به این موضوع در پاریس گرد هم آمده و ضمن وفاداری به ارمان مجاهدین اولیه و [[موسی خیابانی]] اعلام گروهی بنام
=== مجاهدین خلق ایران ===
گروه دیگری که از این مجموعه جدا شدند افرادی به رهبری پرویز یعقوبی همسر سابق مینا ربیعی (خواهر [[اشرف ربیعی]]
== پس از انقلاب اسلامی ایران ==
[[پرونده:Rajavi Khomeini and Khiabani.jpg|چپ|بندانگشتی|300x300پیکسل|دیدار مسعود رجوی و [[موسی خیابانی]] با روحالله خمینی]]
در پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]]، مجاهدین خلق این واقعه را به رهبر انقلاب ([[آیتالله خمینی]]) و ملّت ایران تبریک گفتند<ref>پیام خلق، شمارهٔ ۶، صفحهٔ نخست، «تبریک مجاهدین خلق به رهبر انقلاب و ملت ایران»</ref>
و او را «امام» نامیدند.<ref>نشریهٔ مجاهد، سال اول، اول مرداد،
[[مسعود رجوی]] که مدتی پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] و سرنگونی [[محمدرضاشاه|شاه]]، در ۳۰ دی ۱۳۵۷ از زندان آزاد شده و ریاست سازمان مجاهدین را به عهده گرفته بود، به همراه [[موسی خیابانی]] به دیدار [[آیتالله خمینی|سید روحالله خمینی]] رفتند. مجاهدین با استفاده از فضای آزادتری که پدید آمده بود، با بالا گرفتن تب فعّالیتهای سیاسی همچون سایر احزاب به سرعت رشد کرد. دیدگاهها و نگرشهای مختلف احزاب و گروهها پیرامون نوع حکومت پس از سرنگونی حکومت [[دودمان پهلوی|پهلوی]]، مطالبات قومی و در خواست [[فدرالیسم]] در میان برخی [[اقوام ایرانزمین|اقوام ایران]]، دخالت برخی دولتهای خارجی و نهایتاً ضعف نهادهای مدنی و فرهنگ فعالیت دموکراتیک، تب شدید فعالیتهای سیاسی در ایران پس از انقلاب را به سمت تنش و درگیری مسلحانه پیش برد. مرگ [[طالقانی|سید محمود طالقانی]]، باعث افزایش تنش میان دو طرف گردید، چرا که با توجّه به محبوبیت فراوان او در میان مجاهدین و مقبولیتش در بین روحانیون سنتی و دیگر گروههای مذهبی، دعوت او به آرامش ممکن بود کارساز واقع شود.{{مدرک}}
پس از انقلاب سازمان مجاهدین خلق با نام رسمی جنبش ملی مجاهدین فعالیت خود را
▲پس از انقلاب سازمان مجاهدین خلق با نام رسمی جنبش ملی مجاهدین فعالیت خود را اغاز کرده و در تراکت های رسمی نیز خود را به همین نام می خواند.<ref>https://www.iran-archive.com/node/13692</ref> <ref>ماره ۲۱ نشریه راه مجاهد1362-</ref> <ref>http://www.bbc.com/persian/iran/2011/06/110618_l10_30khordad60_mojahedin</ref>
=== فاز سیاسی سازمان ===
سطر ۱۸۷ ⟵ ۱۸۲:
[[پرونده:MKI and USA-Israel relationship.png|بندانگشتی|243x243px|پیشنهاد سازمان مجاهدین خلق در مورد استفاده از سفارتخانههای آمریکا و اسرائیل، ۱۹ آبان ۱۳۵۸]]
===
مسعود رجوی از چند ماه پیش از وقایع خرداد ۱۳۶۰ در مصاحبهای در اسفند ماه ۵۹ پیشبینی کرده بود که در صورت عدم تشکیل «یک مجلس واقعاً ملی فراگیر» به معنی مجلسی که شامل اعضای سازمان باشد، «خبری از زندگی مسالمتآمیز در کار نخواهد بود.» به گفته سعید حجاریان، در اسنادی که سال ۶۶ از سازمان مجاهدین به دست آمد، مسعود رجوی تحلیل کرده بود که اگر با بنیصدر متحد شود «قطعی است که میتواند رژیم را جارو کند» و پیشنهاد کرده بود که با ریختن نیروها به خیابان بنیصدر را تحریک به مقابله با رژیم کنند. ابراهیم یزدی، گفتهاست که رهبری سازمان پیشتر از وقایع خرداد ۶۰ دچار «تخیلات انقلابی» شده بود و در دیداری به او گفته بودند که میخواهند «تجربه انقلاب را تکرار کنند» اما او به صراحت به آنها گفتهاست «شما اشتباه میکنید.. امروز بدنه جامعه با شما نیست. شما یک گروه اقلیت و کوچکی هستید و اگر بخواهید این کارها را بکنید… متلاشی خواهید شد.» کیهان در ۳۱ خرداد ۶۰ نوشت که مجاهدین خلق انتظار سقوط بنیصدر و عدم حمایت مردم از او را نداشتند و به همین دلیل به شیوه نهایی خود که جنگ مسلحانه با نظام بود روی آوردند. به گفته یکی از مسئولان حفاظت مرکزی سازمان، مسعود رجوی از قبل طی سفرهایی نظر مساعد دولتهای خارجی از جمله عراق، فرانسه و آمریکا را برای قیام مسلحانه به دست آورده بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=گذرستان|نشانی=http://gozarestan.ir/show.php?id=1329|عنوان=اعلام «فاز نظامی»؛ آغاز یک پایان|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی|بازبینی=2017-08-09}}</ref>
سطر ۱۹۴ ⟵ ۱۸۹:
==== بمبگذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی ====
در روز [[هفتم تیر ۱۳۶۰]] در حالی که در دفتر [[حزب جمهوری اسلامی]]، اجلاسی از سران آن در حال برگزاری بود، بمب قدرتمندی منفجر شده و بیش از هفتاد تن از مقامات بلندپایه حکومتی از جمله، دبیرکل حزب و رئیس [[دیوان عالی کشور]] [[سید محمد حسینی بهشتی|بهشتی]]، چهار تن از وزرای کابینهٔ دولت، ۲۳ نمایندهٔ مجلس و چندین تن از دیگر مقامات ترور شدند.<ref name="iranchamber">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.iranchamber.com/history/islamic_revolution/revolution_and_iran_after1979_4.php|عنوان=ایران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ (ترور و سرکوبی)|تاریخ بازدید=۲۶ مه ۲۰۰۸|سال=۲۰۰۸|ناشر=[http://www.iranchamber.com/ Iran Chamber Society]|زبان=انگلیسی}}</ref> مدتی بعد کرسی ریاست جمهوری به [[محمدعلی رجایی]] سپرده شد و به سمت دبیرکل [[حزب جمهوری اسلامی]] انتخاب شد. هم چنین وی [[محمدجواد باهنر]] را به مقام نخستوزیری خویش برگزید. [[مسعود رجوی]] و [[ابوالحسن بنیصدر]] که در خفا به سر میبردند، توسط خلبان اختصاصی شاه سابق ایران، [[بهزاد معزی]]، طی یک عملیات پروازی از [[پایگاههای شکاری نیروی هوایی ارتش#.D9.BE.D8.A7.DB.8C.DA.AF.D8.A7.D9.87 .DB.8C.DA.A9.D9.85 .D8.B4.DA.A9.D8.A7.D8.B1.DB.8C .D9.85.D9.87.D8.B1.D8.A2.D8.A8.D8.A7.D8.AF|پایگاه یکم شکاری مهرآباد]] به وسیلهٔ یک [[هواپیمای جت]] از کشور خارج و در فرودگاه [[پاریس]] فرود آمدند.
==== بمبگذاری در دفتر ریاست جمهوری ====
سطر ۲۳۰ ⟵ ۲۲۵:
مجاهدین برای حمله و تصرف مهران از از چهار محور به شهر مرزی مهران هجوم برده و شهر را تصرف کردند.
بنا به اعلام سازمان مجاهدین در [[عملیات چلچراغ]]
منابع ایرانی ضمن پذیرش شکست در [[مهران]]، اعلام کردند که پیروزی مجاهدین ناشی از پشتیبانی [[ارتش عراق]] و استفاده از [[جنگافزار شیمیایی|تسلیحات شیمیایی]] بودهاست.<ref name="تایم">[http://www.time.com/time/magazine/article/0، 9171، 967851، 00.html World Notes THE GULF] TIME (Jul. 04, 1988)</ref>
سطر ۳۰۷ ⟵ ۳۰۲:
=== کشته شدگان غیر سرشناس ===
* محمود گلنبی؛ ۱۳۶۰ در خیابان پالیزی تهران.<ref>[http://region7.tehran.ir/Default.aspx?tabid=983&ctl=Details&mid=1790&ItemID=141922&language=en-US شهرداری تهران]</ref>
* محمد سالم هوسی؛ ۲۳ اسفند
* فاطمه عشریه، علیاکبر خدادادی، عشرت اسکندری؛ ۴ شهریور ۱۳۶۱
* محمد علی اکبری؛ ۲۵ شهریور ۱۳۶۱
* محمود افتخاری؛ ۲۵ مهر ۱۳۶۱
* موسی الرضا مقیسه؛ ۲۷ فروردین
* ۱۴ نمازگزار در [[انفجار نمازجمعه تهران ۱۳۶۳]]؛ ۲۴ اسفند
* سید فخرالدین طباطبایی (امام جماعت در خوزستان)؛ ۲۹ دی ۱۳۶۵<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/05/17/1474271/منافقین-گفتند-آزاد-شویم-دست-به-اسلحه-می-بریم-رد-ادعای-آیت-الله-منتظری-در-نوار-حاشیه-ساز-از-حکم-67-امام-دفاع-می-کنم|عنوان=احمدی شاهرودی: منافقین گفتند آزاد شویم دست به اسلحه میبریم/ رد ادعای آیتالله منتظری در نوار حاشیهساز/ از حکم ۶۷ امام دفاع میکنم}}</ref>
سطر ۳۱۹ ⟵ ۳۱۳:
=== ترورهای ناموفق ===
* [[عباس واعظ طبسی]]؛ در سال ۱۳۶۱{{مدرک}}
* [[صادق احسانبخش]]؛ امام جمعهٔ [[رشت]] در سال ۱۳۶۱
* [[سید احمد خمینی]]؛ ۲۸ خرداد ۱۳۶۱<ref>{{یادکرد|مقاله=Assassinat de Ahmad Khomeini|ژورنال=روزنامه|نشریه=لیبراسیون|تاریخ=۱۸ ژوئن ۱۹۸۲}}</ref>
===
* [[انفجار ۸ شهریور ۱۳۶۰]] که در آن [[محمد علی رجایی]] و [[محمد جواد باهنر]] و یکنفر دیگر کشته شدند.
* [[سید علی خامنهای]]؛ ۶ تیر ۱۳۶۰ در [[مسجد ابوذر تهران]] که منجر به صدمه دیدن دست راست وی شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/04/090410_he_economist_mko.shtml بیبیسی]</ref>
* [[انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی]]؛ ۷ تیر ۱۳۶۰، که در آن [[سید محمد بهشتی]] و بیش از ۷۰ تن از اعضای [[حزب جمهوری اسلامی]] کشته شدند.
=== عملیات مهندسی ===
به مجموعه اقدامات سازمان مجاهدین در
در پی لو رفتن خانههای تیمی در اوایل سال ۱۳۶۱ مجاهدین اعضای سپاه و افرادی
در این عملیات، که از اوایل مرداد تا ۲۵ همان ماه به طول انجامید در مجموع سه پاسدار کمیته انقلاب اسلامی، یک کفاش، یک معلم و یک مهندس هوادار سازمان قربانی شدند.<ref>https://farsi.iranbriefing.net/?p=44700</ref><ref>https://farsi.iranbriefing.net/?p=44700</ref>
سطر ۴۲۷ ⟵ ۴۲۰:
[[رده:کیش شخصیت]]
[[رده:گروههای شبهنظامی چپگرا]]
[[رده:گروههای مسلح
[[رده:ملیگرایی ایرانی]]
[[رده:واحدهای نظامی و تشکلهای جنگ عراق]]
|