جزیره هرمز: تفاوت میان نسخه‌ها

'''هُرمُز''' [[جزیره]]‌ای بیضی‌شکل و [[گنبد نمکی|گنبدی نمکی]] در [[خلیج فارس]] و در ۱۶ کیلومتری [[بندرعباس]] است. این جزیره را به علت موقعیت جغرافیایی آن و مجاورت با [[تنگه هرمز]]، ''کلید خلیج فارس''<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/676253/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87جزیره-%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8Cخاک‌های-%D8%B3%D8%B1%D8%AEسرخ-%D8%AF%D8%B1در-%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%ACخلیج-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3فارس|وبگاه=تابناک {{!}} TABNAK|بازبینی=2019-05-15|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=جزیره خاک‌های سرخ در خلیج فارس}}</ref> می‌دانند. همین موقعیت است که آن را در طول [[تاریخ]]، از نظر [[راهبردی]] و [[بازرگانی]] از اهمیت خاصی برخوردار ساخته‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=طرح توسعه جزیره هرمز با شتاب بیشتری دنبال شود|نشانی=http://www.irna.ir/hormozgan/fa/News/82987596/|وبگاه=خبرگزاری جمهوری اسلامی|بازبینی=2019-05-15}}</ref>

هرمز نام بندری معتبر در مصب رود میناب با خلیج فارس بوده‌است.{{مدرک}} شهر [[میناب]] کنونی بر روی خرابه‌های این بندر ساخته شده‌است. هرمز قدیم در اوایل عهد [[مغول]] تجارت پر رونقی داشته‌است. با [[ایلخانان مغول|هجوم مغولان]] در حدود سال ۷۰۰ هجری، مردم شهر هرمز ابتدا به [[جزیره قشم]] و سپس به جزیره هرمز که در آن زمان زرون (معرب آن جرون که بعدها نام بندری در محل [[بندرعباس]] کنونی شد و به تلفظ پرتغالی [[بندرعباس|بندر گمبرون]] خوانده شد) نام داشت کوچ نمودند و شهری در آن بنا کردند و نام آن را به یاد شهر قدیم خود هرمز گزاردند.{{جغرافیای حافظ ابرو}}{{مدرک|reason=جغرافیای حافظ ابرو ص 16۱۶}}

در مسیر دریایی قشم به جزیره هرمز [[کوه|کوه‌]]هایی به رنگ [[زرد]]، [[سفید]] و [[قرمز]] دیده می‌شود. در میان این کوه‌ها، کوه سرخ‌سرخ رنگی وجود دارد که خاکش خوراکی است و مردم محلی از خاک سرخ آن به عنوان ادویه در تهیه یک غذا به نام «سوراغ»، طبخ ماهی و نان و تهیه ترشی، مربا و سُس استفاده می‌کنند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=گِلَک، خاک سرخ خوراکی هرمز|نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81753665/|وبگاه=خبرگزاری جمهوری اسلامی|بازبینی=2019-05-15}}</ref>

استخراج و صدور خاک سرخ جزیره هرمز یکی از مهم‌ترین منابع درآمد اهالی است. نمک آبی و سنگ لاشه از دیگر معادن این جزیره است. شهر هرمز مرکز جزیره هرمز است.

آب شرب این جزیره در قدیم از طریق چاه‌ها تامینتأمین می‌شد که به‌علت بارش‌های اندک و خشک‌سالی، بعدها آن را با شناور از بندرعباس به هرمز حمل کرده و در آب‌انبارها نگهداری می‌کردند.

سالم نبودن آب و در دسترس نبودن آن برای همگان باعث شد تا در سال ۱۳۸۸ آب‌شیرین‌کن راه‌اندازی شود و به مشکلات آبی مردم جزیره هرمز خاتمه دهد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پروژه آب شرینکن جزیره هرمز|نشانی=http://www.raadab.com/fa/Project/item/21/پروژه%D920آب%BE20شیرینکن%D820جزیره%B1%D9%88%DA%98%D9%87%20%D8%A2%D8%A8%20%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%A9%D9%86%20%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87%20%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B220هرمز|وبگاه=www.raadab.com|بازبینی=2019-05-15}}</ref>

جزیره هرمز در میان زمین شناسان به علت این که از انواع خاک‌های مختلف تشکیل شده و تنوع بالایی دارد به بهشت زمین‌شناسی مشهور شده‌است.<ref>کتاب جزیره تاریخی هرمز، بهشت زمین‌شناسی- انتشارات تعالی اندیشه-تهران</ref> جزیرهٔ هرمز شامل [[تپه]] و [[کوه]]‌های [[آتشفشانی]] و نمکی است بلندترین نقطهٔ آن ۲۱۰ متر<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/241219/%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1تصاویر-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87جزیره-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8Cزیبای-%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2هرمز-%D8%AF%D8%B1در-%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%ACخلیج-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3فارس|وبگاه=تابناک {{!}} TABNAK|بازبینی=2019-05-15|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=جزیره زیبای هرمز در خلیج فارس}}</ref> ارتفاع دارد، اطراف آن را [[جلگه|جلگه‌]]های پست و همواری پوشانده‌است و معادن خاک سرخ و [[نمک]] سفید آن شهرت فراوانی دارد.

مردم هرمز در طول سالهای اشغال مکرراً سر به شورش برداشتند که مهم‌ترین این شورش‌ها مربوط به سال‌های [[۹۱۹]] خورشیدی، [[۹۲۵]] شمسی، [[۹۲۸]] شمسی و [[۹۵۷]] شمسی بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی جزیره هرمز - شهرداری هرمز|نشانی=http://www.hormozcity.com/?page_id=11|وبگاه=شهرداری هرمز|بازبینی=2019-05-15|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=|نویسنده=|تاریخ=}}</ref> جزیره در سال ۱۰۳۱ توسط یکی از امرای [[شاه عباس]] به نام [[امام قلی خان]] از اشغال خارج و آزاد گردید. هم‌اکنون آثار و خرابه‌های ابنیه و [[قلعه پرتغالی‌ها]] و توپهای آن در شمال جزیره در نزدیکی آبادی‌های فعلی دیده می‌شود.

۲۱ آوریل سال ۱۶۲۲{{مدرک}}سپاه ایران جزیره هرمز را از پرتغالی‌ها باز پس گرفت. انگلیسی‌ها نیز ۴ کشتی خود را با خدمه فنی در اختیار ارتش امام قلی خان گذاشتند. آلبوکرک (پرتغالی) اعتقاد داشت هر کشوری که سه نقطه مالاگا- عدن و هرمز را در اختیار داشته باشد بر تجارت دنیا حاکم خواهد بود. اهمیت هرمز آنقدر بود که استعمارگران انگلیسی را نیز به طمع انداخته بود. سپاه ایران به دلیل شکایت‌های ایرانیان گمرون قصد تنبیه پرتغالی‌ها در خلیج فارس کرد و نه تنها جزیره هرمز را آزاد ساخت بلکه [[پرتغالی|پرتغالی‌]]ها را تا [[مومباسا]] در[[کنیا]] مجبور به عقب‌نشینی کرد؛ و این مقدمه‌ای برای شکست‌های پی در پی [[پرتغال]] در شرق آفریقا. شد و با حمایت شاه ایران، امام مسقط موفق شد قلعه عظیم ممباسا را در جنگ خونینی که به جنگ صلیبی ممباسا معروف است را تصرف کند. ایران تا سال ۱۸۲۰ پرچمدار تمام خلیج فارس و دریای عمان و بحر فارس شد. انگلیس که از شکست پرتغال خرسند بودندو به قدرت ایران اعتراف داشتند و ایران را تنها رقیب قدرتمند عثمانی‌ها می‌دانستند. حتی در[[عهدنامه مجمل]] ۱۸۰۹ و [[عهدنامه مفصل]] ۱۸۱۲ مجمل و مفصل زمانی که انگلیس به عنوان ابرقدرت جهان ظهور می‌کرد حاکمیت ایران را بر کل خلیج فارس به رسمیت شناخت.<ref>سمینار بین‌المللی ایران و آفریقا ۱۳۸۱دانشگاه تربیت مدرس- یونسکو- جلد دوم مقاله ایرانیان بلوچ در جنگ ممباسادکتر عجم چاپ 1383 دانشگاه تربیت مدرس؛ و کتاب [[اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان]] صفحه 84-85-204-205</ref>

موزه و نگارخانه دائمی [[احمد نادعلیان]] در جزیره هرمز، محلی است که آثار این هنرمند به نمایش درآمده‌اند. این مکان در محلهٔ قدیمی شهر هرمز است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ماهی هایماهی‌های هنرمند ایران در 40 کشور جهان {{!}} روزنامه اصفهان زیبا|نشانی=http://www.isfahanziba.ir/content/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8Cماهی-%D9%87%D8%A7%DB%8Cهای-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AFهنرمند-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86ایران-%D8%AF%D8%B1در-40-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1کشور-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86جهان|وبگاه=www.isfahanziba.ir|بازبینی=2019-05-15}}</ref>

شناخته‌شده‌ترین جاذبه جزیره هرمز دره رنگین‌کمان نام دارد که با بیش از هفتاد طیف رنگی متفاوت ساخته شده استشده‌است. تنوع سنگ‌ها و [[کانی|کانی‌]] های‌های مختلف، هرمز را به ظرفیتی بالقوه برای گردشگری زمین‌شناسانه تبدیل کرده‌است. در این [[دره]] کانی‌های سازنده سنگ‌های مختلف، در لایه‌های متفاوتی سوار بر همبرهم یا در کنار هم پیش چشم شما نقش بسته‌اند. طیف رنگ‌های زرد، سرخ، نقره‌ای و سیاه عمدتاعمدتاً از ترکیبات رُسی و [[اکسید آهن]] هستند؛ در حالی‌حالی که خاک‌های سفید، آبی، صورتی و خاکستری حاصل ترکیبات آتش‌فشانی‌اند که وجودشان در کنار هم به هرمز جلوه‌ای بی‌مانند بخشیده‌ استبخشیده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جزیره هرمز رنگین کمان خلیج فارس Hormuz Island {{!}} قشمرو|نشانی=https://qeshmro.com/blog/hormuz-island/|وبگاه=www.qeshmro.com|بازبینی=2019-05-21}}</ref>