پارسوآش: تفاوت میان نسخه‌ها

'''پارسوا''' یا '''پارسوماش''' یا '''پارسواش''' یا '''پارسومش''' یا '''پارساماش''' یا '''کشور پارسوماش''' <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=1985|وبگاه=|نشانی=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false|عنوان=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false}}</ref>[[parsua]] در کتیبه‌های پادشاه [[آشور]] [[شمشی اداد پنجم]] ۸۲۳ تا ۸۱۰ [[پیش از میلاد]] و در کتیبهٔ [[سناخریب]] در سال ۶۹۱ پیش از میلاد به مناسبت [[نبرد]] در [[حلوله]] و همچنین در یک رشته از نامه‌های [[آرشیو]]، [[آشور|پادشاهان آشور]] که مربوط به حوادث ۶۵۳ تا ۶۵۲ پیش از میلاد است، به عنوان یکی از ایالات منتهی [[عیلامی]] ذکر شده‌است، پارسوماش امکان دارد که همان [[پارسوا]] در نزدیکی اردلان [[سنندج]] باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.researchgate.net/publication/303403135_Samsi-Adad_V%27s_Campaigns_into_the_Zagros_Revisited|عنوان=https://www.researchgate.net/publication/303403135_Samsi-Adad_V%27s_Campaigns_into_the_Zagros_Revisited}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/zagros/index.htm|عنوان=https://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/zagros/index.htm}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false|عنوان=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false}}</ref>باشد.<ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۸۴|ک=تاریخ ایران باستان|ص=۷۵}}</ref>

نام‌های جغرافیایی پارشوا، پارسوا، پارسواش و پارسوماش و انتساب آنها به پارسی‌ها ومراحل مختلف مهاجرت آنها به فلات ایران است.با توجه به این برداشت، نظریه ای مطرح شده که بر اساس آن پارسی‌ها ابتدا ازطریق کناره غربی دریاچه ارومیه و منطقه قفقاز وارد شمال غرب ایران شده و در جنوب دریاچه ارومیه و ایالت پارشوا که در متون اورارتویی به آن اشاره شده، مستقرشدند.با توجه به تصرف منطقه توسط اورارتو)حدود820ق.م(، پارسی‌ها مجبور شدند به مناطق جنوبی‌ترمهاجرت کرده و درمحدودهای ازشمال ماهیدشت تا منطقه [[سنندج]] در [[کردستان]] که منابع آشوری از آن بارها بعنوان پارسوا یاد کردهاست،کرده است، استقرار پیدا کنند.با توجه به لشکرکشی‌های مکرر آشوریها به غرب ایران وضمیمه کردن پارسوا به قلمرو آشور، پارسی‌ها دوباره مجبور شدند به مناطق جنوبی‌تر ومجاور قلمرو ایلام و استان کنونی فارس مهاجرت کنند

لوئیس لوین انتهای شمالی دشت ماهیدشت را که راه‌های خوبی آن نمری مربوط می‌کند و در آن تپه‌های تاریخی مهمی وجود دارد برای این ایالت تعیین نموده‌است)Levine, 1974, p.112(.نامبرده در نوشته‌های جدیدتر خود ناحیه [[ماهیدشت]] شمالی و حوالی [[روانسر]] را بهترین گزینه دانسته‌است)Levine, 1977, p.138(.بر اساس‌همین جایابی، پارپولا در اطلس تاریخی شرق نزدیک در دوره آشور جدید، نیکور پایتخت پارسوا را در [[روانسر]] امروزی جایابی کرده‌است.Lanfranchi, pp.101-2؛Parpol( این جایابی مرزهای شمالی پارسوا)با توجه به وسعت اینایالتاین ایالت و مجاورت آن با مانّا(ازمنطقه [[سنندج]] و مناطق شرقی‌تر آن می‌توانست کشیده شده باشد)ملازاده، صص156-151(.

در خصوص ارتباط پارسوا با پارسوماش نظریات متفاوتی وجود دارد.کایلر یانگ ولوئیسلوین به نوعی این دو را یکی می‌پندارند و لوین اشاره می‌کند:در اواخر دوره آشورجدیداشارات به پارسوا در منطقه غرب ایران ( کردستان)ناپدید شده تا اینکه دوباره در دوره آشوربانیپال در مناطق خیلی جنوبی‌تر و استان فارس به آن اشاره می‌شود(Levine,1974,p.111)در همین‌جا لوین تأکید می‌کند درکتیبه‌های آشوربانیپال است.کایلر یانگ در مقاله نخست خود که به مهاجرت ایرانی‌ها به منطقه زاگرس اختصاص دارد(Young,1967,pp. 11-34)، به طور خلاصه ضمن اعتقاد به این مسئله که پارشوای شمال غرب، پارسوای غرب و پارسوماش جنوب غربی ایران در ارتباط باپارسی‌ها قرار دارند، به این نتیجه رسیده که:سه پارسوا یا سه گروه از پارسی‌ها در غرب ایران و تقریباً به صورت همزمان وجود داشته اند؛ یکی در شمالغرب، دیگری در مرزهای ایلام و آخری در فارس.بر اساس نوشته یانگ مهاجرتی از شمال غرب، به غرب و سپس جنوب غربی ایران صورت نگرفته و اشاراتی که در این زمینه وجود دارد، نتیجه برداشت نادرست از منابع است)Ibid,p.22(.یانگ در مقاله جدید خود نظری تقریباً متفاوت ارائه می‌کند(Young, 2003,pp.243-244).او در اینجاضمن یکی شمردن ایالت‌هایااسامی پارسوا، پارسواش وپارسوماش محل آنرا در زاگرس مرکزی جایابی کرده و هرگونه ارتباط این اسامی را باجنوب غربی ایران و پارس دوره بعد رد می‌کند و پارسوماش کتیبه سناخریب وآشوربانیپال را نیز در زاگرس مرکزی جایابی کرده و کوراش رانیز حاکم همین منطقه می‌داند.او تأکید می‌کند:پارسوای (زاگرس مرکزی)که به نظر او باپارسوماش یکی‌است(نمی‌توانسته هیچ ارتباط مستقیمی‌باپارسه)Parsa(در فارس داشته باشد.بنابراین نتیجه می‌گیریم که دو ایالت متمایز با نام مشابه وجود داشته‌است)Ibid,p.243(.امیلی کورت نیز به‌طور ضمنی این نظریه را که تمامی اسامی مورد بحث تنها به یک ایالت در غرب ایران اشاره دارند،تأیید کرده‌است)Kurrt,p.54(.یانگ برای توجیه جایابی پارسوماش در زاگرس مرکزی دلایلی ذکر می‌کند:مکانی‌در زاگرس مرکزی برای پارسوای آشوربانیپال کاملاً متقاعد کننده است.آشوربانیپال درتوصیف شکست و ویرانی ایلام)سال646ق.م(اغراق زیادی کرده‌است.داده‌های باستانشناسی‌چنین ویرانی‌را تأیید نمی‌کنند و سلسله ایلام بعد از این تاریخ نیز به حیات خود ادامه داده‌است.از طرف دیگر پارس از سرزمین جلگه ای ایلام فاصله زیادی داشته و اغلب از یورش دشمنان بین النهرینی خود در امان بوده‌است.از این رو به نظرنمی‌رسد پادشاه پارسکه بر ناحیه نزدیک انشان حکومت می‌کرد،این قدر ترسیده باشدکه پسر خود را به عنوان گروگان به دربار آشور فرستاده باشد.پادشاه پارسوای زاگرس مرکزی می‌توانست از لشکرکشی آشوری‌ها بیشتر متأثر شده باشد.پادشاهان این ناحیه زاگرس به صورت سنتی متحد ایلام و بابل در برابر آشور بودند و نزدیکی آنها به آشورمی‌توانست زمینه ترس آنها را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ(Ibid,p.244).