آی‌سی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مدار مجتمع''' یا '''آی‌سی''' {{به انگلیسی|Integrated circuit یا به اختصار IC}} همچنین '''مدار یکپارچه'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=مدار یکپارچهٔ ریزموج | بیگانه=microwave integrated circuit | بیگانه در فارسی= | حوزه=فیزیک | دفتر=ششم | بخش=فارسی | سرواژه=مدار یکپارچهٔ ریزموج}}</ref> (که به آن '''تراشه'''(Chip) یا '''ریزتراشه''' (Microchip) نیز می‌گویند)می‌گویند، به مجموعه‌ای از مدارهای الکترونیکی گفته می شود که بر روی یک ''سطح صاف کوچک'' (یا "چیپ") از جنس مواد نیمه‌رسانا (معمولا از جنس [[سلیکون]]) قرار داده شده است.

با قرار دادن تعداد خیلی زیادی ترانزیستور کوچک در یک ریزتراشه، مدارهایی ساخته می شود که از لحاظ اندازه بسیار کوچکتر، سریع‌تر و ارزان‌تر از مدارهایی است که از اجزای گسسته ساخته می شود. مدارهای الکتریکی عموماً شامل الماناجزایی مداری:از قبیل [[مقاومت]]، [[خازن]]، [[سلف]] و [[ترانزیستور]] می‌باشد. با توجه به اینکه فرایند ساخت ترانزیستور در تکنولوژی‌های مداراتمدارهای مجتمع راحت‌تر از المان‌های پسیوPassive یا منفعل دیگر است، طراحان ترجیح می دهند این المان‌های پسیو را توسط ترانزیستورها پیاده‌سازی کنند و تا حد ممکن تمامی المان‌های مدارات الکترونیکی را به ترانزیستور تبدیل نمایند، سپس با تکنولوژی‌های ساخت مداراتمدارهای مجتمع آن‌ها را پیاده‌سازی کنند. هر تراشه معمولاً حاوی تعداد بسیار زیادی ترانزیستور می‌باشد که با استفاده از [[فناوری]] پیچیده‌ای در داخل لایه‌ای از ماده [[نیم‌رسانا|نیمه هادی]]؛ مانند سیلیکن همگون با [//en.wikipedia.org/wiki/Semiconductor_device_fabrication پروسه‌های ساخت مداراتمدارهای مجتمع] ساخته می‌شوند. امروزه تراشه‌ها در اکثر دستگاه‌های الکترونیکی و به ویژه [[رایانه|رایانه‌ها]] در ابعادی گسترده بکار می‌روند.

وجود تراشه‌ها مرهون کشفیات بشر دربارهٔ نیمه رساناها و پیشرفت‌های سریع پیرامون آن‌ها در میانه‌های [[سده بیستم]] می‌باشد. مهم‌ترین المان مداری که در تکنولوژی‌های مدار مجتمع ساخته می‌شود، [[ماسفت]] {{به انگلیسی| [//en.wikipedia.org/wiki/MOSFET (MOSFET)Metal Oxide Semiconductor Field Effect Transistor]}} می‌باشد. شرکت [[اینتل]] به عنوان مهم‌ترین سازنده مداراتمدارهای مجتمع در جهان شناخته شده‌است.

مداراتمدارهای مجتمعی که شامل ترانزیستورهای دوقطبی (BJT: Bi Junction Transistor) باشند را با نام Transistor Transistor Logic) TTL) و مداراتمدارهای مجتمعی که شامل ترانزیستورهای NMOS و PMOS هستند را(Cmos(Complementry Metal Oxide Semiconductor می‌نامند. ترکیب این دو تکنولوژی را با نام BiCmos می‌شناسند. در مقابل مدارهای مجتمع، مدارهای گسسته {{به انگلیسی | [//en.wikipedia.org/wiki/Discrete_circuit Discrete Circuits]}} وجود دارند که شامل قطعاتی مجزا هستند که به هم روی یک برد متصل شده‌اند.

البته تمامی المان‌های پسیو نظیر مقاوت، سلف و خازن هم در تکنولوژی‌های مداراتمدارهای مجتمع قابل ساخت هستند. در ساخت ریز تراشه ها، طراحان سعی می‌کنند تا حد امکان از ترانزیستوربه جای المان‌های پسیو استفاده کنند. مثلاً به جای خازن از ترانزیستور در بایاس معکوس استفاده می‌کنند، یا در جایی دیگر که مقاومت بزرگی نیاز دارند مثلاً در حد مگا اهم باز از ترانزیستور استفاده می‌کنند. چون در حجمی که مقاومت می‌گیرد می‌توان چند ترانزیستور کوچک جای داد و حجم نهایی مدار را کاهش داد. از طرفی برای ساخت سلف هم از مدارات ماسفت استفاده می‌شود که دقت قابل قبول و ضریب کیفیت {{به انگلیسی |Self Quality Factor}} بهتری خواهد داشت <ref>http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=1011591&url=http://ieeexplore.ieee.org/iel5/7898/21768/01011591.pdf?arnumber=1011591</ref>.

به مدارهای AND,OR,NOT؛ گیتهای منطقی {{به انگلیسی| Logical Gate}} می‌گویند. اگر این گیت‌ها توسط تکنولوژی‌های مدار مجتمع در حجم وسیعی بر روی یک تراشه ساخته شوند، به آن ریز تراشه ها؛ مداراتمدارهای مجتمع دیجیتال می گویند.