ملکشاه یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''معزالدین ابوالفتح ملکشاهملک‌شاه حسن بن آلب ارسلان''' بزرگترین سلطان [[سلجوقیان|سلجوقی]] و فاتح [[آناتولی]] بود که به دنبال پیروزی پدرشپدرش، [[آلب ارسلان]]، در [[نبرد ملازگرد]] امپراتوری [[بیزانس]] را از آناتولی بیرون راند. وی برادرزادهبرادرزاده‌ی سلطان [[طغرل]]، بنیان‌گذار [[سلسله سلجوقی]]، است. وی پادشاهی یکی از بزرگترین امپراتوری‌های تاریخ [[ایران]] را بر عهده داشت. تنظیم [[تقویم جلالی]] به نام وی و توسط گروهی از ریاضی‌دانان برجستهٔبرجسته‌ی زمان وی به سرپرستی [[عمر خیام]] انجام گرفت.

ملکشاه قلمرو امپراتوری سلجوقی را تا سوریه و میانرودان (بین‌النهرین) گسترش داد.

او در پانزدهم ماه شوال ۴۸۵ قمری در [[بغداد]] فوت کرد.<ref>جی. ا. بویل، تاریخ ایران کمبریج (اسماعیلیان)، ترجمه دکتر تیمور قادری، جلدپنجم، قسمت سوم، تهران: انتشارات مهتاب، 1390، ص24.</ref>

# خراجگزارخراج‌گزار کردن [[حجاز]] و کاهش نفوذ [[فاطمیون]] بر [[آسیا]].<ref> پل آمیر، خداوند الموت، ترجمه ذبیح‌الله منصوری</ref>

در زمان ملکشاه وزیران لایق و با تجریهباتجربه‌ی ایرانی مانند [[خواجه نظام‌الملک طوسی]] بر ایران نظارت داشتند و از این رو ایران بسیار پیشرفت داشت و در شغل‌هاییزمینه‌هایی مانند کشاورزی،کشاورزی و سیستم‌های واگذاریتقسیم زمیناراضی پیشرفت‌هایی حاصل شد.{{مدرک}}

دربارهٔ ملکشاه سلجوقی گفته‌اند که فرزند مورد علاقهعلاقه‌ی [[آلپ ارسلان|آلب ارسلان]] و بسیار دلاور و متهور بود. با تمام سلاح‌های زمان خود آشنا، سوارو کارسوارکار و چوگان بازچوگان‌باز چالاکی بوده‌است. در ابتدای سلطنت با مخالفت عموی خود [[قاورد]]<ref name="sara1">http://turkmenlerbirlesigi.jimdo.com/شاهان-وحکمرانان-و-شخصیت-های-تاریخی/سلجوقیان/ملکشاه-سلجوقی/</ref>، حاکم [[کرمان]]، مواجه شده و به قصد جنگ با وی لشکر کشید. در نبردی که در نزدیکی [[کرج]] روی داد قارودقاورد را شکست داده و وی را به اتفاق دو پسرشپسرش، ایرانشاهایران‌شاه و سلطان شاهسلطان‌شاه، اسیر نمود. به توصیهتوصیه‌ی خواجه [[نظام الملک|نظام‌الملک]] قارودقاورد را مقتول و دو پسرش را نابینا نمود. پس از تسلط شروع به توسعهتوسعه‌ی کشور کرده و در سال ۴۸۰ [[قمری]] دخترش را به ازدواج [[مقتدی (خلیفه)|المقتدی]] خلیفه بغداد در آورددرآورد. پس از آن به طرف [[خراسان]] و [[ماوراءالنهر]] شروع به پیشروی و توسعه نمود. در سال ۴۸۱ قمری شهر سمرقند را محاصره و تسخیر و حاکم سمرقند را موظف به رعایت حال سکنهسکنه‌ی شهر نمود. سپس بطرف [[دمشق]] و [[انطاکیه]] روی کرده و آن مناطق را نیز منضم به قلمرو خود کرد. در کلیهکلیه‌ی این امور از تدبیر وزیر باباکفایت کفایت خودخود، خواجه نظام الملکنظام‌الملک، سود می‌برد. بنا به تاریخ ثبت شدهشده، ملکشاهملک‌شاه بسیار منصف و دادگر بوده و در آبادانی و رعایت احوال مردم بسیار کوشیده و شاید که همینهاهمین‌ها هم به تدبیر وزیر وی بوده‌است. در اواخر سلطنت، از توسعهتوسعه‌ی قدرت و محبوبیت خواجه [[نظام الملک|نظام‌الملک]] بیمناک شد و قدرت و سلطنت خویش را در خطر دید که در این میان نفوذ و تلقین همسرش [[ترکان خاتون]]، (دختر ابوالمظفر عمادالدوله ابراهیم طمغاج بن نصر) که تسلط زیادی بر ملکشاهملک‌شاه داشت بی تأثیربی‌تأثیر نبود. پیشکار ترکان خاتون خسرو فیروز [[تاج‌الملک قمی|تاج الملکتاج‌الملک]] ابوالغنائم بود و ترکان خاتون سعی داشت تاج الملکتاج‌الملک را به جای نظام الملکنظام‌الملک به وزارت برساند. انگیزهانگیزه‌ی [[ترکان خاتون]] نیز آیندهتضمین آینده‌ی سلطنت پسر کوچکش بود که با وجود برکیارقبرکیارق، پسر زبیده خاتون، دختر امیر یاقوتی که مورد تأیید [[نظام الملک|نظام‌الملک]] بود این سلطنت سرانجامی نداشت. هرچند تاج الملکتاج‌الملک پس از نظام الملکنظام‌الملک خود به مقام وزارت نرسید.نرسید، منصب «شرف الملکشرف‌الملک ابوسعد مستوفی» را به «مجدالملک ابوالفضل قمی» و منصب «کمال الدینکمال‌الدین ابوالرضا عارفی» را به «سدید الملکسدید‌الملک ابوالمعالی» داد.<ref>http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=ملکشاه+سلجوقی&SSOReturnPage=Check&Rand=0</ref>

== میراث ملکشاهملک‌شاه ==

در اواسط حکومت ملکشاهملک‌شاه، در حدود سال ۴۷۰ ق. م، [[سلجوقیان]] یکی از پهناورترین امپراتوری‌های زمان به شمار می‌رفتند. به گفتهٔگفته‌ی نیشابوری: «در جمیع بلاد و دیاردیار، از اقاصی ترک تا نهایهٔنهایه‌ی روم و شام و یمنیمن، خطبه و سکه به نام او [ملکشاهملک‌شاه] مطرز و مزینمزیّن بود».<ref>{{پک|نیشابوری|1332|ک=سلجوق نامه|ص=31}}</ref>

ملکشاهملک‌شاه سه فرزند به نام‌های [[برکیارق]]، محمود بن ملکشاه،ملک‌شاه و محمد بن ملکشاهملک‌شاه داشت. پس از مرگ وی، برکیارق جانشین او شد.<ref name="sara1"/>

پس از درگذشت ملکشاه امپراتوری سلجوقی تضعیف گشت و رقابت برای قلمرو پهناور آن میان پسرانشپسران و برادرانش آغاز گشت. [[قلیج ارسلان]] سلطنت روم را دوباره بر پا کرد و [[توتوش]] اول در سوریه حاکم شد. در ایران [[محمود پسر ملکشاه|سلطان محمود اول]] با توطئهٔتوطئه‌ی [[ترکان خاتون]] جانشین ملکشاه شد و در مقابل وی برادر بزرگش [[برکیارق]] قدعلمقد علم کرد و با کمک غلامان و امرای نظامیه به قدرت رسید.