ویکی‌پدیا:ویکی‌بان

ویکی‌بان[۱] دسترسی مدت‌داری است که برای نگهبانی از ویکی‌پدیا[۲] به مدیران کمک می‌کند.[۳]


درخواست برای دسترسی ویکی‌بان

فلسفهٔ وجودی

ویکی‌بانی نوعی نگهبانی پیشرفته از ویکی‌پدیا با بهره‌گیری از دسترسی‌های حذف، بستن و محافظت است. این دسترسی حساسیت کمتری برای انتخاب شدن دارد و در عین حال محدودتر است. فرد راحت‌تر انتخاب می‌شود و راحت‌تر هم عزل می‌شود تا نگهبانی ویکی‌پدیا و انجام امور مدیریتی با پویایی دنبال شود.[۴]

اختیارات

«ویکی‌بان» اختیارات زیر را دارد:

حذف
۱–۲- حذف ویرایش و خلاصه ویرایش حاوی دشنام یا دربردارندهٔ اطلاعات شخصیِ نیازمند پنهان‌سازی
۲–۲- کمک در حذف زمان‌دار (منقضی‌شده) و حذف سریع (بر پایهٔ وپ:معیار) به‌جز:
۱–۲–۲- پرونده‌ها که جزو صلاحیت بازبینان پرونده است و دسترسی جداگانه‌ای‌ست.
۲–۲–۲- امکان دیدن نسخه‌های حذف‌شدهٔ صفحات را دارند ولی اجازهٔ احیای آن‌ها را ندارند.[۵]
۳–۲- انتقال صفحه بدون بر جای گذاشتن تغییرمسیر (حذف حاصل از تغییرمسیر)
۴–۲- حذف مبحث‌ها و ارسال‌های بحث‌های ساختارمند (flow-delete)[۶]
بستن کاربر
۴–۲- بستن کاربرهایی که گشت خودکار، گشت‌زن، واگردان یا مدیر نیستند و آن هم فقط با یکی از شرایط زیر:
۴–۲–۱- حساب‌های ایجادشده جهت فحاشی و خرابکاری آشکار (بستن کاربر ناقض سه‌برگردان و کاربری که حملهٔ شخصی تک‌موردی کند، جزو اختیارات ویکی‌بان‌ها نیست).
۴–۲–۲- حساب‌هایی که سابقاً ویرایش‌های مفید داشته ولی اینک در حال خرابکاری یا دشنام‌گویی هستند، فقط به صورت کوتاه‌مدت (حداکثر ۲۴ ساعت) برای پایان دادن به روند دشنام‌گویی و رسیدگی بعدی توسط مدیران. این بند شامل کاربران گمنام (آی‌پی) که در حال خرابکاری هستند نیز می‌شود.
۵–۲- بستن نام کاربری تبلیغاتی به شرط آن که کاربر در حال تبلیغ موضوع نام کاربری‌اش باشد.
۶–۲- در زمان بستن نباید ارسال ایمیل و ویرایش در بحث خود کاربر بسته شود.[۷]
محافظت صفحه
۷–۲–۱– در سطح نیمه‌محافظت و نیمه‌محافظت ویژه، حداکثر تا یک هفته.[۸]
۷–۲–۲– محافظت در برابر ایجاد، حداکثر تا یک هفته[۹]
انتقال و ادغام
۸–۲- کمک به مدیران در انتقال صفحه‌ها و ادغام تاریخچه‌ها.

همچنین ویکی‌بان‌ها دارای دسترسی‌های گشت‌زن، گشت خودکار، واگردان، و تأییدشدهٔ پایدار هستند.[۱۰]

شرایط ویکی‌بان

میانبر سیاست:
۳—۱- کاربران گشت‌زن دارای بالای ۳۰۰۰ ویرایش که در ماهِ منتهی به نامزدی‌شان حداقل ۱۰۰ ویرایش انجام داده‌اند و مدت ۱ ماه از زمان اعطای دسترسی گشت به آنها گذشته باشد، می‌توانند برای این دسترسی نامزد شوند.

نظرخواهی اعطا و تمدید دسترسی

میانبر سیاست:
۱–۴- مدت زمان نظرخواهی اعطای دسترسی ۷ روز است و در ویکی‌پدیا:درخواست برای دسترسی/ویکی‌بان برگزار می‌شود. این مدت قابل تمدید نیست.
۲–۴- تمامی کاربرانی که حداقل سه ماه قبل از شروع رأی‌گیری حساب کاربری‌شان باز شده باشد و در شش ماه منتهی به شروع نامزدی برای نظرخواهی حداقل ۱۰۰ ویرایش در فضای اصلی داشته باشند، می‌توانند در نظرخواهی مشارکت کنند.
۳–۴- در صورت کسب حداقل ۱۰ رأی موافق (به‌جز رأی نامزد به خود)[۱۱] و کسب ۷۰٪ آرای کاربران، دسترسی اعطا می‌گردد.
۴–۴- مدت این دسترسی ۱ سال است و در صورت درخواست، هر سال باید نظرخواهی تمدید برگزار شود.
۵–۴- برای تمدید دسترسی، کاربر تا پیش از اتمام مدت یکسالهٔ دسترسی‌اش ده روز فرصت دارد اقدام کند در غیر این صورت بعد از اتمام دورهٔ یک ساله دسترسی به‌صورت خودکار توسط سامانه گرفته خواهد شد. شرایط نظرخواهی تمدید دسترسی مشابه نظرخواهی اعطای دسترسی است.
۶–۴- پس از جمع‌بندی نظرخواهی توسط یکی از مدیران یا دیوانسالاران (امکان اجرایی)، اعطا یا پس گرفتن دسترسی توسط ایشان انجام می‌گیرد. (امکان فنی)[۱۲]
۷–۴- بازپس‌گیری دسترسی: در صورتی که ویکی‌بان پیش از اتمام دورهٔ یک سالهٔ فعالیت خود، درخواست پس دادن دسترسی را داده باشد می‌تواند برای بازپس‌گیری دسترسی به وپ:تاد مراجعه کند تا بعد از بررسی دلایل استعفا و مقدور بودن اعطای مجدد، دسترسی توسط دیوانسالاران اعطا شود. مدت اعتبار دسترسی بر پایهٔ دسترسی پیشین سنجیده می‌شود.[۱۳]

کارهایی که ویکی‌بان نمی‌تواند انجام دهد

۱–۵- انجام کارهایی که نیاز به ابزارهای مدیریتی دارد و در بخش اختیارات به آنها اشاره نشده‌است.
۲–۵- «ویکی‌بان» نمی‌تواند جمع‌بندی نظرخواهی‌ها، از جمله نظرخواهی پیشنهاد حذف یا نظرخواهی‌های عمومی را که جزو مسئولیت مدیران است انجام دهد.
۳–۵- نمی‌تواند در درگیری کاربران بالاتر از گشت خودکار (خواه در تام و خواه در صفحه‌های بحث) قضاوت کند.
۴–۵- نمی‌تواند صفحه‌های محافظت‌شده و فضای نام مدیاویکی را ویرایش کند.
۵–۵- نمی‌تواند پالایهٔ ویرایش را ویرایش/ایجاد کند.
۶–۵- نمی‌تواند صفحه‌ها را احیا کند.
۷–۵- استفاده از ابزارهای حذف انبوه برای حذف دسته‌جمعی مانند توینکل، ویژه:حذف دسته‌جمعی و ابزارهای مشابه
۸–۵- استفاده از ابزار پیام‌رسان انبوه مانند ویژه:پیام انبوه
۹–۵- تغییر اختیارات و دسترسی دیگر کاربران
۱۰–۵- سایر موارد نوشته‌نشده در بخش اختیارات، مانند کاربر گشت‌زن.

پس گرفتن دسترسی

۱–۶- دسترسی هر یک سال باید تمدید شود و در صورت عدم درخواست، دسترسی به‌طور خودکار پس گرفته می‌شود.
۲–۶- اگر ۳ مدیر در وپ:تام به عدم کفایت «ویکی‌بان» رأی دهند، دسترسی وی گرفته می‌شود.
۳–۶- در صورت تخلف در عملکرد یا عملکرد اشتباه یا انجام دادن مواردی که در بالا اجازهٔ انجام آن‌ها داده نشده‌است، با طرح آن در وپ:ناظر، پرونده بررسی می‌شود و در صورت تأیید در وپ:ناظر، دسترسی پس گرفته می‌شود.
جریمه
۴–۶- در صورت ناموفق بودن یا انصراف کاربر از نظرخواهی ویکی‌بانی، کاربر تا سه ماه نمی‌تواند درخواست دهد
۵–۶- در صورت عزل «ویکی‌بان»، تا مدتی امکان نظرخواهی برای اعطای دسترسی به وی وجود ندارد. برای بار اول تا ۶ ماه و بار دوم تا ۱ سال به وی اجازهٔ درخواست داده نمی‌شود.
۶–۶- عدم درخواست تمدید دسترسی بعد از یک سال یا عدم موفقیت در تمدید دسترسی، مشمول جریمه (بند ۵–۶) نمی‌شود.

تخلف در عملکرد

۱–۷- تخلف در عملکرد به معنای انجام کارهایی است که ۱- در این سیاست‌نامه، «ویکی‌بان» از انجام آنها نهی شده‌است ۲- انجام کنش‌های مدیریتی مخالف با سیاست‌های ویکی‌پدیا و وپ:مدیر
۲–۷- کاربرانی که قصد عزل یا شکایت از «ویکی‌بان» به دلیل تخلف در عملکرد، دارند باید به یکی از موارد ذکرشده در بند ۷–۱ استناد کنند و برای شکایت‌های معمولی یا درخواست رسیدگی در وپ:تام و برای درخواست عزل در وپ:ناظر مطرح نمایند.

مدیر شدن

۱–۸- دسترسی «ویکی‌بان» هیچ تضمینی برای گرفتن یا رد دسترسی مدیریت به فرد نمی‌دهد ولی حسن نیت و عملکرد مناسب کاربر باعث می‌شود که جامعه در نظرخواهی مدیریت آن کاربر، با دید بهتری قضاوت کند و مسلماً ویکی‌بانی که خوب عمل کند و فعال باشد، می‌تواند اجماع نظرخواهی مدیریت را راحت‌تر کسب کند. زمانی که فرد مدیر شد دیگر «ویکی‌بان» نخواهد بود.
۲–۸- ویکی‌بان بودن پیش‌شرط مدیر شدن نیست و نباید به صورت یک الزام در نظرخواهی مدیریت مطرح شود.

تداخل با مدیر

۱–۹- مدیران حق خنثی‌سازی عمل‌های این گروه را دارند و این کار جنگ مدیریتی محسوب نمی‌شود.

پاسخگویی

۱۰—۱- ویکی‌بانان در مقابل اقداماتی که به وسیلهٔ ابزارهای مدیریتی انجام می‌دهند، مسئول هستند. اقدامات مدیریتیِ توضیح داده نشده می‌تواند موجب تضعیف روحیهٔ دیگر کاربرانی که از چنان ابزارهایی برخوردار نیستند، شود. فقط منوط به محدودیت های نزاکت، اجتناب از حمله شخصی و فرض حسن نیت، ویرایشگران در سؤال کردن یا انتقاد از اقدامات مدیریتی آزاد هستند. از ویکی‌بانان توقع می‌رود بی‌معطلی و با نزاکت به سؤالات دربارهٔ رفتارهای ایشان در ارتباط با ویکی‌پدیا و اقدامات مدیریتی‌شان پاسخ دهند و به هنگام نیاز آنها را توجیه کنند.

ویکی‌بانانی که به‌طور جدی و مکرر به شیوه‌ای مشکل‌دار عمل کنند و اعتماد یا اطمینان جامعه را از دست داده باشند، ممکن است تحریم شوند یا دسترسی ویکی‌بانیشان گرفته شود.[۱۴]

فهرست ویکی‌بانان

جستارهای وابسته

الگوها

پانویس