عملیات‌های توکلنا علی‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

پس از [[عملیات کربلای ۵]] در ،در، دیماه ۱۳۶۵ و قبل از اتمام تابستان ارتش عراق به صورت مخفی شروع به تمرین در دشت‌های پشت بصره نمود. این مانورهای آموزشی معمولاً شامل چندین لشکر و تجهیزات عظیمی نمونه‌ای بود که عراقی‌ها قصد گرفتن آن‌ها را از ایرانی‌ها داشتند.<ref name="Lessons Learned: Iran-Iraq War">elletiere استفان C (10 دسامبر 1990).</ref>

با ناکامی ایران در عملیات کربلای ۵ در هدف تسخیر بصره ۱۳۶۵ و تحریم جنگ نفتکشهانفتکش‌ها توسط آمریکا در خلیج فارس در ۱۳۶۶؛ نظامیان ایران نیروی انسانی و لوازم و روحیه خود را از دست دادند و در نتیجه آن تعداد ایرانیانی که مخالف جنگ بودند افزایش یافت. به این ترتیب نیروهای نظامی ایرانی تحرک و ابتکار عمل نظامی خود را برای تجدید قوا و انجام عملیات جدید بر علیه عراق در سال ۱۳۶۷ را از دست داد. همچنین در یک همایش استراتژیک برای رهبری نظامی ایران مسجل شد که برای شکست عراق نیاز به بازآموزی نظامیان ایرانی دارد که این امر خود ممکن بود تا پنج سال دیگر به طول بیانجامد. به این ترتیب نظامیان ایرانی تصمیمی به حمله و اشغال بیشتر عراق در سال ۱۳۶۷ نگرفتند.<ref name="Lessons Learned: Iran-Iraq War"/> در همین زمان در طول سال ۱۳۶۶ با پشتیبانی گسترده تعدادی از کشورهای اروپایی و [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی]] ارتش عراق به‌طور گسترده دوباره تسلیح شد و به چهارمین قدرت نظامی دنیا در آن زمان تبدیل شد. با این وجود عراقی‌ها اجازه دادند تا ایرانی‌ها به تهاجمات هزینه بر خود، که غیر از تصرف شهر حلبچه، اکثریت عملیات ایرانی‌ها در این زمان با شکست یا بن‌بست پایان می‌یافت ادامه دهند.

برای دومین نبرد فاو، عملیات رمضان المبارک، در اوایل فروردین ۶۷، عراقی‌ها بیش از ۱۰۰۰۰۰ سرباز که حدود ۶۰ درصد آن‌ها از نیروهای ویژه گارد ریاست جمهوری بودند را در نظر گرفته بودند. در مقابل نیروهای ایرانی شامل ۱۵۰۰۰ نفر از نیروهای داوطلب بسیجی بودند. فرماندهی عراق انتظار داشت تا این نبرد چندین هفته به طول بیانجامد با این حال به دلیل شکست واحدهای ایرانی، عراقی‌ها توانستند خود شبه جزیره را در طول مدتی کمی بیش از یک روز و با حداقل تلفات باز پس بگیرند.<ref name="Hamdani Biography">جنگل، Kevin M. (2011) [2010].</ref> البته یکی از تحلیلهاییتحلیل‌هایی که پس از دوران جنگ ارائه شد این بود که وقایع آن دوره از جنگ و از جمله سقوط فاو ناشی از تصمیم برخی مسئولان ایرانی برای انصراف افکار عمومی از آرزوی پیروزی مطلق در جنگ و زمینه سازی پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت بود و از این رو انگیزه کافی در مقاومت برای حفظ فاو به هر قیمت وجود نداشت. با این موفقیت خیره‌کننده فرماندهی عراق تصمیم به گسترش نبرد به یک تهاجم گسترده‌تر بر علیه ایران بگیرد.

در ساعت ۹:۳۰ صبح ۲۵ می ۱۹۸۸، عراق عملیاتی را که به عملیات "توکلنا علی الله اول" مشهور شد شروع نمود.<ref name="Woods 2010">{{cite web|last=Woods|first=Kevin|title=Saddam's Generals: A Perspective of the Iran–Iraq War|url=http://www.ndu.edu/inss/docuploaded/saddams-generals.pdf}}</ref> این عملیات شامل بزرگترین حمله توپخانه‌ای در طول تاریخ بود که با حمله شیمیایی همراه شد. با وجود تلاش ایرانیهاایرانی‌ها برای پر کردن آب نیزارها، نیزارها از قبل بواسطه خشک سالی و نیز مهندسی عراقی‌ها خشک شده بودند. خشک شدن نیزارها به عراقی‌ها اجازه می‌داد تا با استفاده مؤثرتر از تانک به تخریب سنگرها و مواضع ایرانی‌ها بپردازند. استعداد نیروهای عراقی شرکت‌کننده در این عملیات تا ۱۳۵۰۰۰ نفر می‌رسید که از یگان‌های مختلف گارد ریاست جمهوری و لشکر سوم بودند که در جبهه‌ای به طول ۱۵ مایل پیش می‌رفتند. برتری عددی نفرات عراقی به ایرانی‌ها ۴ به ۱ بود. عراقی‌ها به نیروهای ایرانی در شرق بصره در دریاچه ماهیگیری و با شدتی کمتر در شمال یورش بردند.<ref name=csis10 />

در ۲۵ ژوئن، اوایل تیر ماه، عراق "دومین عملیات توکلنا علی‌الله" را برای بازپس‌گیری هور [[جزایر مجنون]] آغاز نمود.<ref>{{cite book |url=http://www.ndu.edu/press/lib/pdf/saddams-war.pdf |last=Woods |first=Kevin M. |title=Saddam's War: An Iraqi Military Perspective of the Iran-Iraq War |year=2009 |work=[[National Defense University#Institute for National Strategic Studies|Institute for National Strategic Studies]] |issn=1071-7552 |page=80}}</ref> صدها تانک بر علیه نیروهای ایرانی بکار گرفته شدند به‌طوری‌که نیروهای عراقی با نسبت ۲۰ به یک به ایرانی‌ها برتری عددی داشتند.<ref name=chaos144>{{cite book |first=Stephen C. |last=Pelletière |url=http://books.google.co.uk/books?id=V_-MKu4k6QAC&pg=PA141&lpg=PA141&dq=Tawakalna+Ala+Allah+trust+in+god&source=bl&ots=C8Ip3FTllo&sig=YPVfoylKec64SejoPirGaGXAvXw&hl=en&sa=X&ei=MEDXUba9C8PEOdj4gIAN&ved=0CDYQ6AEwAQ#v=onepage&q=Tawakalna%20Ala%20Allah&f=false |title=The Iran–Iraq War: Chaos in a Vacuum |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=0-275-93843-3 |year=1992 |page=144}}</ref> گارد ریاست جمهوری عراق با استفاده از نمونه‌های تمرینی جزیره خود را برای این عملیات آماده کرده بود. حمله با یکی از بزرگترین گلوله‌باران‌ها کل تاریخ که با استفاده شدید از گازهای شیمیایی همراه بود آغاز شد که در نتیجه آن بسیاری از مدافعان ایرانی جزیره توان دفاع را از دست دادند. نیروی هوایی عراق با انجام ۴۰۰ سورتی پرواز حمله هوا به زمین از این حمله پشتیبانی می‌نمود. ارتش ایران با اختصاص ۳۵ فروند جنگنده بصورتی مستاصل درصدد پاد حمله به حمله توپخانه‌ای، آبی-خاکی، و پیشروی عراقی‌ها برآمد که ایرانی‌ها به سادگی در هوا، آب و در خشکی در هم شکست خوردند. کماندوهای عراقی با استفاده از ماشینهایماشین‌های آبی خاکی عقبه جزیره را مسدود نمودند. در برخی گزارش‌ها آمده‌است که عراقی‌ها در عقب جزیره و پشت سر سربازان ایرانی، چترباز پیاده نمودند که در صورت صحت اولین استفاده عراق از نیروهای چترباز در این جنگ به‌شمار می‌آید. پیشروی زمینی عراق در ساعت ۳:۳۰ صبح آغاز شد که با استفاده از سلاح‌های آبی خاکی و خودروهای آبی خاکی در جزیره پیاده شدند. پس از آن بلافاصله با ایجاد پل شناور تعداد زیادی نیرو به داخل جزیره منتقل نمودند. ایرانی‌ها زمان ناچیزی برای پاسخ داشتند. عراقی‌ها از ۲۰۰۰ تانک بر علیه ۶۰ تانک ایرانی استفاده نمودند.<ref name=csis10 />

هنگامی که گارد ریاست جمهوری شروع به پاک‌سازی دو جزیره کرد گروه سومی سواحل غربی آن را محافظت کردند و توسط کماندوهای سوار بر هاورکرافت راه‌های ارتباط ایرانی‌ها را با سرزمین ایران قطع نمودند. در پی این نبرد که در طی هشت ساعت نیروهای ایرانی مستاصل شدند ۲۱۱۵ ایرانی به اسارت عراقی‌ها درآمد.<ref name=chaos144 /> با وجود اسارت عده‌ای از رزمندگان ایرانی اکثریت مدافعان ایرانی در این نبرد کشته شدند. صدام بطوربه‌طور زنده در تلویزیون دولتی عراق ظاهر شد.

تا ۱۳جولای در خط مرکزی مقدم، عراقی‌ها از العماره عبور کرده و وارد داخل خاک ایران شده‌بودند.<ref name=csis10 /> آن‌ها توانسته بودند مقاومت پراکنده ایرانی‌ها را در هم شکسته و شهر [[دهلران]] را اشغال نموده، تا ۳۰ کیلومتر در خاک ایران پیش رفته و ۲۵۰۰ رزمنده ایرانی را به همراه مقادیر متنابهی از ادوات نظامی ایرانی به اسارت خود درآورند،<ref name="csis10" /> که انتقال آنهایآن‌های به عراق روزها به طول انجامید. بعد از پذیرش قطعنامه نیروهای عراقی توسط ایرانیان به عقب رانده شدند.<ref name="Farrokh 03">{{cite book|last=Farrokh|first=Kaveh|title=Iran at War: 1500–1988|publisher=Osprey Publishing|location=Oxford|isbn=978-1-78096-221-4}}</ref>

عراق هم با وجود اشغال [[دهلران]] با اعلام اینکه دیگر قصدی برای اشغال ایران ندارد، بطوربه‌طور سریع عقب‌نشینی نمود. عراقی‌ها در پاییز همان سال ۱۳۶۷ تجهیزات به غنیمت گرفته شده از ایرانی‌ها را به نمایش گذاشتند.

این عملیات گسترده چهار ماهه عراق به همراه [[عملیات آخوندک]] نیروی دریایی آمریکا، رهبران ایران را به این نتیجه رساند که ایران قادر به پیروزی در این جنگ همه جانبه نخواهند بود. پس از شکست‌ها و عقب نشینیهاینشینی‌های پیاپی ایران در سال ۶۷، رهبر ایران در تیر ماه همان سال [[قطعنامه ۵۹۸]] [[شورای امنیت سازمان ملل متحد]] را پذیرفت. سرانجام در انتهای تابستان آتش‌بس به اجرا درآمد و جنگ ۸ ساله دو کشور پایان یافت.