بلورش: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Wikimostafa (بحث | مشارکت‌ها) جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند ایزوتوپ به متن |
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۳:
بلور یک ماده عبارتست از جهت یافتگی ذره‌ای و [[آرایش مولکولی]] و تثبیت این نظم در فضای ماده.
معمولاً کانی‌ها به صورت اشکال منظم هندسی متبلور می‌شوند که به آن‌ها بلور می‌گویند. بلور را می‌توان به عنوان جسمی که دارای ساختمان اتمی منظم است، تعریف کرد. هرگاه بلور را
هر جسم متبلور از پهلوی هم قرار گرفتن تعداد زیادی سلول اولیه تشکیل شده‌است که به نام شبکه بلور نامیده می‌شود. بسته به عناصر قرینه‌ای که در سلول اولیه وجود دارد، اجسام متبلور را به ۷ سیستم شامل دستگاه مکعبی، تتراگونال، تری گونال، هگزا گونال، ارتورومبیک، مونوکلینیک و تری کلینیک تقسیم می‌کنند.
خط ۹:
== تاریخچه ==
علم بلورشناسی یا کریستالوگرافی دربارهٔ نحوه تشکیل و رشد بلورها و شکل ظاهری و ساختمان داخلی آن‌ها و نیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد متبلور بحث می‌نماید. کلمه کریستال (Crystal) اصل یونانی دارد که از دو واژه (سرد= Kryos) و (سخت شدن= Stellesual) تشکیل شده که مجموعاً معنی سخت شدن در اثر سرما را می‌دهد.
فلاسفه قدیم نیز منشأ بلورهای یک سنگ را بلورهای یخ می‌دانسته‌اند که بر اثر تحمل سرمای بسیار شدید در طول مدت مدید، طوری سخت و مقاوم شده‌است که می‌تواند
[[پرونده:SnowflakesWilsonBentley.jpg|بندانگشتی|در طبیعت هر بلور برف شکلی گوناگون از دیگری دارد.]]
خط ۱۵:
== بلوری شدن و نمو بلورها ==
برای اینکه یک بلور بتواند تشکیل گردد، باید در وهله اول نطفه آن بسته شود، پس از تشکیل، نطفه شروع به نمو می‌کند تا بالاخره بلوری که به وسیلهٔ سطوح احاطه شده‌است،
تبلور معمولاً در موقع تبدیل یک حالت فیزیکی به حالت فیزیکی دیگر صورت می‌گیرد. این تبدیل به سه صورت زیر انجام می‌شود:
خط ۲۳:
==== انجماد مواد مذاب ====
اگر ماده مذاب به سرعت سرد شود،
==== بلوری شدن مواد محلول ====
در این نوع بلوری شدن باید محلول به حال [[فوق اشباع]] باشد. در چنین
=== بلوری شدن در هنگام چگالش ===
در این حالت از بلوری شدن، بلورها مستقیماً از تبدیل بخار به جامد حاصل می‌شوند. این بلورها معمولاً کوچک و دارای طرح اولیه می‌باشند که اصطلاحاً اسکلت بلور گفته می‌شود. در طبیعت، [[چگالش]] (تبدیل شدن گاز یا بخار به جامد) در گازهای خشک آتشفشانی دیده می‌شود. در این حالت مواد گازی آتشفشانی در
=== بلوری شدن مواد جامد ===
خط ۳۷:
== تأثیر عوامل خارجی در نمو بلورها ==
شرایط زیر سبب
=== سرعت انجماد ===
خط ۴۶:
=== تراکم محلول ===
اندازه بلورها در یک محلول بستگی به درجه اشباع شدگی آن محلول دارد. در
== مینبار یا ادخال در بلورها ==
خط ۵۸:
=== اجتماع منظم ===
هرگاه در زمان تشکیل و نمو بلورها، شرایط مناسب باشد، نطفه‌های بلور
=== اجتماع کروی (اسفرولیتی) ===
اگر تبلور ماده مذاب سریع صورت بگیرد و تعداد مراکز تبلور کم باشد، بلورها به شکل
=== اجتماع موازی ===
در این‌گونه تجمع، بلورها
=== اجتماع بلورهای ناهمسان ===
خط ۷۵:
=== رنگ بلورها ===
هرگاه بخش اعظم نور از بلور عبور کند و فقط مقدار کمی از آن جذب گردد، بلور شفاف دیده می‌شود و چنانچه مقدار نور جذب شده و نوری که از بلور عبور می‌کند، تقریباً برابر باشد، بلور نیمه شفاف به نظر می‌رسد. در صورتی که اگر تمام نور وارده جذب گردد، بلور تیره دیده می‌شود. هرگاه جذب نور برای طول
بعضی از بلورها دارای
== برخی از کاربردهای بلورها ==
خط ۹۳:
# در اثر حل نمودن ماده در حلال
# در اثر سرد کردن تا زیر [[نقطهٔ انجماد]]
بلوری کردن با کمک حلال از بهترین
ترکیبی که می‌خواهیم متبلور کنیم را باید در یک حلال یا مخلوطی از
انتخاب محیط تبلور کارساده‌ای نیست، رفتار حلالیت ترکیب یا باید شناخته شده باشد یا باید به طریق تجربی مشخص گردد. مثلاً وقتی که تبلور پارادی بروموبنزن مورد نظر باشد مخلوطی از اتانل و آب به کار می‌رود. ترکیب هم در اتانل سرد و هم در اتانل داغ محلول است: از اینرواتانل تنها، برای این کار مفید نیست. از طرف دیگر این ترکیب چه در آب سرد و چه درآب داغ کم محلول است بنابراین آب تنها نیز برای این کار مفید نیست. اما مخلوط مساوی از الکل و آب در حالت داغ حلال خوبی برای جسم است و در حالت سرد حلالیت آن جزئی است از اینرو از مخلوط این دو حلال برای تبلور پارادی بروموبنزن استفاده می‌شود.
بعضی مواقع عمل بلوری شدن خودبخود صورت
== منابع ==
| |||