شاپور سوم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شاپور سوم''' که از [[۳۸۳ (میلادی)|۳۸۳]] تا سال [[۳۸۸ (میلادی)|۳۸۸ میلادی]]، فرمانروایی کرد، دوازدهمین شاهنشاه ایران و [[انیران]] از دودمان [[ساسانی]] بود. شاپور سوم پسر [[شاپور دوم]] بود و به جای عمویش، اردشیر دوم، بر تخت شاهنشاهی ایران نشست. مهم‌ترین دوران فرمانروایی او امضای توافق میان ایران و [[امپراتوری روم|روم]] در رابطه با مسئله [[ارمنستان]] بود.{{sfn|Daryaee|2009|p=20}}

شاپور یا شاهپور، به معنای «پسر شاه» است. این نام در [[زبان فارسی میانه|پارسی میانه]] ''šhpwr'' (شهپور یا شاهپور) تلفظ می‌شده است و ریخت [[پارسی باستان]] آن را به شکل ''xšāyaθiyahyā-puθra'' بازسازی کرده‌اند. در منابع [[زبان عربی|عربی]] به شکل سابور و در منابع [[یونانی کوینه|یونانی]] و [[لاتین کلاسیک|لاتین]] به ترتیب به ریخت ''Sapuris'' و ''Sapores'' ضبط شده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ŠĀPUR I: History – Encyclopaedia Iranica|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/shapur-i|وبگاه=www.iranicaonline.org|بازبینی=2019-06-03}}</ref>

شاپور دوم در زمان مرگ خود برادرش اردشیر دوم را به عنوان جانشین خود برگزید؛ اما تنها تا زمانی که پسرش شاپور سوم به بزرگسالی برسد و توانایی فرمانروایی را داشته باشد.{{sfn|Shahbazi|1986|pp=380–381}} به هر حال اردشیر در سال ۳۸۳ توسط [[وزرگان]] ساسانی کشته شد و تنها چهار سال حکومت کرد. به نظر می‌رسد که این مسئله به دلیل ادامه سیاست‌های شاپور دوم، یعنی تلاش برای مهار قدرت [[موبدان]] و اشراف، روی داده است.{{sfn|Shahbazi|1986|pp=380–381}} با مرگ اردشیر، شاپور سوم به عنوان شاهنشاه جدید برتخت نشست. گفته شده که او در سخنرانی روز تاج‌گذاری‌اش، اعلام داشته که نیرنگ، آزمندی و زیرپاگذاشتن عدالت را در دربارش تحمل نخواهد کرد.{{sfn|Pourshariati|2008|pp=57-58}} به نظر می‌رسد که اشراف ساسانی این سخنرانی را نوعی کنایه و اعلان جنگ نسبت به خودشان برداشت کرده‌اند.{{sfn|Pourshariati|2008|p=58}}[[پرونده:Armenia persa.gif|بندانگشتی|چپ|300px|نقشهٔ ارمنستان ایران بین سال‌های [[۳۸۷ (میلادی)|۳۸۷]] تا سال [[۵۹۱ (میلادی)|۵۹۱ میلادی]]]]

مطابق این توافق‌نامه، ارمنستانایران بهو دوروم پادشاهیارمنستان را بین مجزاخودشان تقسیم می‌شدکردند. بدین طریق، ارمنستان به دست‌نشانده دو دولت ایران و روم تبدیل می‌شد، اما کماکان می‌توانست سلسله پادشاهی خودش را حفظ کند. بخش غربی و کوچک‌تر آن، منطقه تحت نفوذ رومی‌ها بود و [[آرشاک سوم]] از خاندان اشکانی،[[سلسله اشکانی ارمنستان|اشکانی]]، پسر پاپ (یا پاپاس) و نوه [[آرشاک دوم]] از سوی آنان به عنوان شاه ارمنستان غربی برگزیده شد. بخش شرقی پادشاهی ارمنستان که وسیع‌تر بود، به ایران رسید. شاهنشاه ایران یک شاهزاده اشکانی و البته مسیحی به نام خسرو را به عنوان شاه ارمنستان برگزید که با عنوان [[خسرو چهارم ارمنستان|خسروی چهارم]] برتخت نشست. پس از این توافق، روابط دوستانه میان ایران و روم برقرار شد که برای ۳۶ سال پا برجا باقی‌ماند.

پس از شاپور سوم، [[بهرام چهارم]] به عنوان شاهنشاه بعدی برگزیده شد.

از شاپور سوم سنگ‌نگاره‌ای در [[طاق بستان|طاق بستانِ]] کرمانشاه به‌جا مانده‌است. در این سنگ‌نگاره، دو پیکره بسیار شبیه به یکدیگر دیده می‌شوند که درحال نگاه به یکدیگر هستند.

در هر دو سمت این سنگ‌نگاره، سنگ‌نبشته‌هایی به پارسی میانه دیده می‌شود که در آن‌ها به معرفی این دو شخص پرداخته است. پیکره سمت راست شاپور هرمزانِ[[هرمز نرسه،دوم|هرمزان]]، یعنی شاپور دوم است و پیکره سمت چپ، شاپور شاپوران هرمزان،شاپوران، یعنی شاپور سوم است.