مجتهد: تفاوت میان نسخه‌ها

اجتهاد را با توجه به تاریخچه آن در دو معنا به کار می برند:<br>

* اجتهاد از راه نظر<ref name="ReferenceA">جمال عبدالناصر، موسوعه فقهی، ج3، ص9</ref> یا اجتهاد به معنای خاص<ref>محمدرضا جواهری، اجتهاد در عصر ائمه معصومین، ص34</ref> که منظور از آن همان [[قیاس]] است و در کتب فقهی و اصولی [[شیعه]] با تعبیرهای «'''اجتهاد سنی'''»، «'''اجتهاد باطل'''»، «'''اجتهاد حرام'''»، «'''اجتهاد قیاسی'''»، «'''اجتهاد مذموم'''» و «'''اجتهاد رای'''» از آن یاد و نهی شده است<ref>محمدرضا جواهری، اجتهاد در عصر ائمه معصومین، ص39</ref><ref>محمدباقر صدر، دروس فی علم الاصول، حلقه اول، ص55</ref><ref>شیخ آغا بزرگ تهرانی، تاریخ حصر الاجتهاد، ص78</ref>.

* اجتهاد در دایره نص<ref>جمال عبدالناصر، موسوعه فقهی، ج3، ص9<name="ReferenceA"/ref> یا اجتهاد به معنای عام<ref>مرتضی مطهری، ده گفتار، ص81</ref><ref name="ReferenceB">محمدرضا جواهری، اجتهاد در عصر ائمه معصومین، ص49</ref> که همان کوشش برای استخراج احکام شرعی از ادله شرعی آن است<ref>شیخ آغا بزرگ تهرانی، تاریخ حصر الاجتهاد، ص16</ref><ref>محقق حلی، معارج، ص179</ref> و فقها و اصولییون آن را همراه و یا بدون یکی از قیدهای<ref>محمدرضا جواهری، اجتهاد در عصر ائمه معصومین، ص49<name="ReferenceB"/ref> «'''ظن'''»<ref>سیف الدین آمدی، الاحکام من اصول الاحکام، ج4، ص141</ref>، «'''فقیه'''»<ref>حسن بن زین الدین، معالم ادین و ملاذ المجتهدین، ص322</ref>، «'''علم'''»<ref>غزالی، المسصفی، ج2، ص350</ref> و «'''ملکه'''»<ref>امام خمینی، الرسائل، ج2، ص95</ref> تعریف می کنند. این نوع از اجتهاد مورد پذیرش علمای شیعه می باشد<ref>محمدرضا جواهری، اجتهاد در عصر ائمه معصومین، ص62</ref>.

مجتهد اعلم به کسی گفته می‌شود که در زمینه علوم مورد نیاز برای کسب اجتهاد که به آن‌ها اشاره شد، از دیگر مجتهدان معاصر خود، محقق تر و توانمدتر و آگاه تر باشد. معمولاً این اصطلاح، برای شناخت و تشخیص مرجع تقلید، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این‌جا نیز بعضی از فقهای شیعه اعلمیت را قبول ندارند. [[محمدابراهیم جناتی]]<ref name="jannaati.com">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://jannaati.com/far/index.php?page=6/|عنوان=فتاوای منتخب|ناشر=سایت رسمی آیت‌الله [[محمد ابراهیم جناتی]]|تاریخ=|تاریخ بازبینی=}}</ref> و [[علی ریاحی نبی]]<ref name="ehtejaj.com">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.ehtejaj.com/main/احکام-مربوط-به-مرجع-تقلید/|عنوان=احکام مربوط به مرجع تقلید|ناشر=سایت رسمی علامه شیخ [[علی ریاحی نبی]]، مؤسسه حکمت اسلامی احتجاج|تاریخ=|تاریخ بازبینی=}}</ref> از جمله این افراد هستند.

اکثر فقهای معاصر می‌گویند فقط از مجتهدی می‌توان تقلید کرد که مرد باشد. یعنی مقلد، چه زن باشد و چه مرد، باید از مجتهد مرد تقلید کند. اما تعدادی از مراجع مانند [[محمدابراهیم جناتی]]<ref>{{یادکرد وب |نویسندهname=|نشانی=http://"jannaati.com"/far/index.php?page=6/|عنوان=فتاوای منتخب|ناشر=سایت رسمی آیت‌الله [[محمد ابراهیم جناتی]]|تاریخ=|تاریخ بازبینی=}}</ref>، [[علی ریاحی نبی]]<ref>{{یادکرد وب |نویسندهname=|نشانی=http://www."ehtejaj.com"/main/احکام-مربوط-به-مرجع-تقلید/|عنوان=احکام مربوط به مرجع تقلید|ناشر=سایت رسمی علامه شیخ [[علی ریاحی نبی]]، مؤسسه حکمت اسلامی احتجاج|تاریخ=|تاریخ بازبینی=}}</ref> و [[محمد صادقی تهرانی]]<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://forghan.org/resaleh#resaleh/116/147/|عنوان=رساله نوین - بخش اجتهاد و تقلید|ناشر=سایت رسمی آیت‌الله [[محمد صادقی تهرانی]]|تاریخ=|تاریخ بازبینی=}}</ref> مرد بودن را جزء شرایط مرجع تقلید نمی‌دانند.