فهرست شاهنشاهان ساسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تمیزکاری پانویس‌های کوتاه (وظیفه ۲۱)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات دودمان قدیمیپادشاه
| عنوان سلطنتی = شاهنشاه
|native_name = [[پرونده:Eranshahr.svg|60px]]{{سخ}}ایرانشهر
| قلمرو = ایران‌شهر
|conventional_long_name = ساسانیان
| نام بومی = {{Transl|pal|Šāhānšāh ī Ērānšahr}}
|common_name = شاهنشاهی ساسانی
| سرحد = امپراتوری
|national_motto =
|leader1 اولین پادشاه = [[اردشیر بابکان]] (نخستین۲۴۲–۲۲۴)
|continent = آسیا
| آخرین پادشاه = [[یزدگرد سوم]] (۶۵۱–۶۳۲)
|region = ایران
| تاریخ = ۲۲۴
|country = ایران
| فروپاشی = ۶۵۱
|era =
| مقر = {{کوچک|
|status =
* [[اصطخر]] (۲۲۶–۲۲۴)
|government_type = [[شاهنشاهی]]
* [[تیسفون]] (۶۳۷–۲۲۶) (مقر زمستانی)
|year_start = ۲۲۴
* [[گندی‌شاپور (شهر)|گندی‌شاپور]] (مدتی کوتاه در دوران [[بهرام یکم]] و [[شاپور دوم]])
|year_end = ۶۵۱ میلادی
* [[همدان]] (مقر تابستانی)
|event_start =
* [[دستگرد]] (مدتی کوتاه در دوران [[خسرو پرویز]])}}
|event_end = اشغال ایران به دست [[مسلمان]]ان
|p1 =
|flag_p1 =
|p2 =
|p3 =
|s1 =
|flag_s1 =
|image_coat =
|symbol_type =
|image_flag =
|flag_alt =
|image_map = Senmurv.svg
|image_map_caption = [[سیمرغ]]، نشان شاهنشاهی ساسانی
|capital = [[تیسفون]]، [[استخر (شهر)|استخر]]، [[بیشاپور]]، [[کرمانشاه]] [[همدان]]، [[شوشتر]] (زمستانی)
|common_languages = [[زبان پارسی میانه|پارسی میانه]]<ref>''Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East'', Vol.1, Ed. Jamie Stokes, (Infobase Publishing, 2009), 601.</ref>
[[زبان پارتی|پارتی]]
|religion = [[مزدیسنا]] (دین رسمی)، [[مسیحیت]]، [[یهودیت]]، [[مزدک|کیش مزدکی]]، [[آیین مانوی|مانوی]]، [[بودایی‌گری]]
|currency =
|title_leader = [[شاهنشاه]]
|leader1 = [[اردشیر بابکان]] (نخستین)
|year_leader1 = ۲۲۴-۲۴۱/۴۲
|leader2 = [[یزدگرد سوم]] (واپسین)
|year_leader2 = ۶۳۲-۶۵۱
|Currency = [[درهم]]
|stat_area1 = ۶۶۰۰۰۰۰
|stat_year2 =
|stat_pop2 =
|legislature =
|stat_year1 = ۶۲۱
|stat_pop1 = ۳۱٬۷۰۰٬۰۰۰
<!-- |today = {{Collapsible list |titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=Countries today|
{{flag|Abkhazia}}|{{flag|Afghanistan}}|{{flag|Armenia}}|{{flag|Azerbaijan}}|{{flag|Bahrain}}<ref name="Mojtahed-Zadeh">''Security and Territoriality in the Persian Gulf: A Maritime Political Geography'' by Pirouz Mojtahed-Zadeh, page 119</ref>|{{flag|Chechnya}}|{{flag|Egypt}}|{{flag|Georgia}}|{{flag|India}}|{{flag|Iran}}|{{flag|Iraq}}|{{flag|Israel}}|{{flag|Jordan}}|{{flag| Kazakhstan}}|{{flag|Kuwait}}|{{flag| Kyrgyzstan}}|{{flag|Lebanon}}|{{flag|Libya}}|{{flag|Oman}}|{{flag|Pakistan}}|{{flag|Palestine}}|{{flag|Qatar}}|{{flag|Russia}}|{{flag| Saudi Arabia}}|{{flag|Syria}}|{{flag| Tajikistan}}|{{flag|Turkey}}|{{flag|Turkmenistan}}|{{flag|UAE}}|{{flag|Uzbekistan}}|{{flag|Yemen}}|
-->
}}
'''[[شاهنشاهی ساسانی]]''' یک شاهنشاهی [[ایران]]ی بود که از سال ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی به مدت ۴۲۷ سال بر جهان ایرانی و سرزمین‌های اطراف آن فرمان راند؛ بنیان این [[امپراتوری|شاهنشاهی]] یکپارچه را [[اردشیر بابکان]] (یا ارتخشتره؛ از ''ارت'': مقدس، ''خشتره'': شهریار)<ref name="زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر پاپکان">زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر پاپکان، صادق هدایت، انتشارات آزادمهر، چاپ نخست ۱۳۸۴</ref> بنا کرد. در دوران این شاهنشاهی بود که سرزمین‌های ایرانی شرقی، که زیر فرمان [[کوشانیان]] بودند، و سرزمین‌های ایرانی غربی، که زیر فرمان [[اشکانیان]] بودند، برای اولین بار پس از سقوط [[شاهنشاهی هخامنشی|هخامنشیان]] زیر فرمان یک شاهنشاهی در آمده و در یک سایه یک پرچم با یکدیگر متحد گردیدند.<ref name="کارنامه اردشیر بابکان">کارنامه اردشیر بابکان، از متن‌های دوره ساسانی</ref> پایتخت ایران در این دوره، شهر [[تیسفون]] در نزدیکی [[بغداد]] در عراق امروزی بود و جامعه ساسانی به چهار طبقه موبدان، جنگاوران، دبیران و پیشه‌وران تقسیم می‌شد.<ref>ایران در زمان ساسانیان - آرتور کریستینسن - {{شابک|964-351-285-1}}، صفحه ۱۱۰</ref> دین رسمی دولت ساسانی مزدیسنا بوده و اوستا و زند منابع اصلی حقوقی و دینی حکومتی محسوب می‌شدند.<ref>ایران در زمان ساسانیان - آرتور کریستینسن - {{شابک|964-351-285-1}}، صفحه ۶۹</ref>
 
'''[[شاهنشاهی ساسانی]]''' یک شاهنشاهی [[ایران]]ی بود که از سال ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی به مدت ۴۲۷ سال بر جهان ایرانی و سرزمین‌های اطراف آن فرمان راند؛ بنیان این [[امپراتوری|شاهنشاهی]] یکپارچه را [[اردشیر بابکان]] (یا ارتخشتره؛ از ''ارت'': مقدس، ''خشتره'': شهریار)<ref name="زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر پاپکان">زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر پاپکان، صادق هدایت، انتشارات آزادمهر، چاپ نخست ۱۳۸۴</ref> بنا کرد. در دوران این شاهنشاهی بود که سرزمین‌های ایرانی شرقی، که زیر فرمان [[کوشانیان]] بودند، و سرزمین‌های ایرانی غربی، که زیر فرمان [[اشکانیان]] بودند، برای اولین بار پس از سقوط [[شاهنشاهی هخامنشی|هخامنشیان]] زیر فرمان یک شاهنشاهی در آمده و در یک سایه یک پرچم با یکدیگر متحد گردیدند.<ref name="کارنامه اردشیر بابکان">کارنامه اردشیر بابکان، از متن‌های دوره ساسانی</ref> پایتخت ایران در این دوره، شهر [[تیسفون]] در نزدیکی [[بغداد]] در عراق امروزی بود و جامعه ساسانی به چهار طبقه موبدان، جنگاوران، دبیران و پیشه‌وران تقسیم می‌شد.<ref>ایران در زمان ساسانیان - آرتور کریستینسن - {{شابک|964-351-285-1}}، صفحه ۱۱۰</ref> دین رسمی دولت ساسانی مزدیسنا بوده و اوستا و زند منابع اصلی حقوقی و دینی حکومتی محسوب می‌شدند.<ref>ایران در زمان ساسانیان - آرتور کریستینسن - {{شابک|964-351-285-1}}، صفحه ۶۹</ref>
دودمان ساسانی، چهار سده بر بخش‌های بزرگی از آسیای غربی، آسیای میانه، آسیای جنوبی، بخش‌های کوچکی از اروپا و برای مدت کوتاهی بر شمال آفریقا فرمان راند.