خورشید: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز ویرایش 93.114.26.22 (بحث) به آخرین تغییری که Yamaha5Bot انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
خط ۱۵۰:
 
== نام و ریشه ==
اکبرخورشید در فارسی درگذشته با نام‌های دیگری چون ''خور''، ''هور''، ''مهر''، ''روز'' خوانده می‌شد. خورشید در فارسی نوین از xvar-xšed از [[فارسی میانه]] که ایزدی است که در محمدیشت ششم اسباوستا در مورد او نوشته آمده وی ایزدی است که جهان را از هوای بدآلودگی دور می‌دارد. در [[اوستا]] hvarr-, xvan ,ta hvarә-xšaē آمده‌است. واژه خورشید درارای دو جزء است جزء اولیننخست xvar-, hvar که با سنسکریت svar «خورشید» سنجنده می‌شود. جزء دوم برگرفته از اوستایی xšaita- «درخشان» است که در نام جمشید (پادشاه [[دوران طلایی]] در [[اسطوره‌های ایرانی]] و نیز نخستین شاه در برخی روایت‌ها) آمده و برگرفته از صورت اوستایی yama-xšaita به معنی «جم درخشان» است.<ref name="farhang">[http://anthropology.ir/node/10993 ریشه‌شناسی واژه خورشید-انسان‌شناسی و فرهنگ]</ref>
 
در [[زبان انگلیسی]] واژهٔ ''sictirSun'' برای خورشید از واژهٔ sictirius''sunne'' در [[انگلیسی باستان]] گرفته شده‌است (نزدیک به سال ۷۲۵ در [[بئوولف]]). گمان آن می‌رود که این واژه با واژهٔ ''south'' به معنی [[جنوب]] ارتباط داشته باشد. واژه‌های هم ریشه با Sun در زبان‌های دیگر، مانند [[زبان‌های ژرمنی]] و [[فریسی باستان]] به صورت ''sunne'' و ''sonne'' در [[زبان ساکساکسونی زنیباستان|ساکسونی باستان]] به صورت ''sunna''، در [[هلندی میانه]] به صورت ''sonne''، در [[زبان هلندی|هلندی]] امروزی به صورت ''zon'' در [[زبان آلمانی|آلمانی]] ''Sonne''، در [[زبان نروژی باستان|نروژی باستان]] ''sunna'' و در [[زبان گوتیک]] ''sunnō'' است تمام عبارت‌های آلمانی برای ''Sun'' از ''sunnōn'' در [[نیازبان]]‌های ژرمنی آمده‌است.<ref name="BARNHART776">Barnhart, Robert K. (1995) The Barnhart Concise Dictionary of Etymology, page 776. HarperCollins. {{ISBN|0-06-270084-7|en}}.</ref><ref name="MALLORY129">[[جی پی مالری|Mallory, J. P.]] (1989). ''In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth'', page 129. [[Thames & Hudson]]. ISBN 0-500-27616-1.</ref>
 
در هنگامهٔ [[پگانیسم|پیش از مسیحیت]] [[اقوام ژرمن]] به خورشید شخصیت داده می‌شد و به عنوان خدا پرستش می‌شد نام آن در آن هنگامه ''Sól'' یا ''Sunna'' (به معنی خورشید در نروژی باستان) بود.<ref name="MALLORY129" /> پژوهشگران گمان می‌کنند که خورشید، [[ایزدبانو|ایزدبانوی]] ژرمنی ریشه‌ای هندو-اروپایی در خورشیدخدایی کهن تر در [[زبان‌های هندواروپایی]] دارد و میان واژهٔ ''Sól'' در نروژی باستان، ''[[سوریا (ایزد)|سوریا]]'' در [[زبان سانسکریت]]، ''Sulis'' در [[زبان گالیش]]، ''Saulė'' در [[زبان لیتوانیایی|لیتوانیایی]] و ''Solnitse'' در [[زبان‌های اسلاوی]] ارتباط است.<ref name="MALLORY129" />