سکه‌های سبک ساسانی طبرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
افزودن مطلب و منبع و تصویر درباره سکه ها از چراغعلی اعظمی سنگسری پرتال جامع علوم انسانی |
||
خط ۱۱:
== مشخصات سکه‌های تبرستانی ==
{{multiple image
| align = left
| direction = vertical
| header = <small>چند نمونه از سکه‌ها</small>
| width = 200
| image1 = Ispahbod FarXan's coin-1.jpg
| image2 = Ispahbod FarXan's coin-2.jpg
| image3 = Ispahbod FarXan's coin-3.jpg
| image4 = Ispahbod FarXan's coin-4.jpg
| caption4=}}
پس از استیلای [[تازیان]] بر ایران ، در [[استان مازندران|مازندران]] راه و رسم [[ساسانیان]] ادامه یافت و آئین زردشت همچنان برقرار بود . اسپهبد فرخان که نوه [[جاماسپ (ساسانی)|جاماسب]] و ساسانی بود ، پنجاه و نه سال پس از کشته شدن [[یزدگرد سوم|یزدگرد]] یعنی از سال ٩٣ هجری که برابر ٧١١ میلادی و ٨٠ یزدگردی بود ضرب سکه را به روش ساسانیان پیگیری کرد . سکه های او بجز در مورد سال و محل ضرب و اندازه سکه ، از نظر طرح کلی هیچگونه اختلافی با سکه آخرین شهریاران ساسانی ندارد . در روی سکه چهره او را می بینیم که متوجه راست است ، تاج ساسانی با دو پر عقاب که در وسط آن ماه و ستاره است بسر دارد ، در سه سمت دیگر روی سکه ماه و ستاره زینت افزای این طرح زیباست . بر گوش ، گوشواره ، بر شانه ماه و ستاره و شرابه ، بر گردن طوق مروارید دارد . در پشت سرش به رسم ساسانیان عبارت نیایش مخصوص «آرمان افزود» را می بینیم که مانند نوشته های پشت و روی سکه همگی به [[خط پهلوی|خط زیبای پهلوی]] است . در سمت راست در حاشیه به آئین سکه های خسرو پرویز کلمه «اپد» را به خط پهلوی می بینیم که حکایت از آبادانی میکند و در مقابل آن [[خط پهلوی]] «نوجین» بمعنی «ضرب جدید یا تاریخ جدید» به چشم میخورد . این کلمه را تاکنون سکه شناسان خارجی «نا آک» یعنی بی عیب خوانده اند که اشتباه است . نام او روبروی چهره اوست . در متن پشت سکه اسپهبد ، در سه حلقه ، آتشکده یا آتشدان را میبینیم . که در دو سوی آن دو هیربد به آئین ایستاده اند ، در بالا ، پائین و طرفین حاشیه ماه و ستاره جلوه گری میکنند و در فواصل بین آن ها سه نقطه را مثلث وار مشاهد ه می کنیم . سال ضرب سکه در سمت چپ متن دیده می شود که بتاریخ یزدگردی جدید یا [[گاهشماری طبری|طبرستانی]] است که مبداء آن از سال کشته شدن یزدگرد است . محل ضرب سکه نیز [[طبرستان|تپورستان]] ذکر شده است و نظر به اینکه پایتخت او [[شهر ساری|ساری]] بوده است ، جای دقیق ضرب باید همان [[شهر ساری|ساری]] باشد<ref>{{یادکرد وب
|عنوان=سکه های طبرستان گاوبارگان و حکام خلفا . نگارنده : چراغعلی اعظمی سنگسری . صفحات ۱۷۱ و ۱۷۲
|نشانی= http://ensani.ir/file/download/article/20100914115257-498.pdf
|ناشر= پرتال جامع علوم انسانی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)
}}</ref><ref>{{یادکرد وب
|عنوان=خلاصه سخنرانی چراغعلی اعظمی سنگسری به مناسبت هفته ایران باستان (سکه های طبرستان گاوبارگان و حکام خلفا)
|نشانی= http://ensani.ir/file/download/article/20120614192519-7009-4.pdf
|ناشر= پرتال جامع علوم انسانی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)
}}</ref>
جنس سکه‌های تبری از نقره و برنز عمدتاً از جنس نقره هستند. بر روی سکه تصویر [[خسرو پرویز]] در حالی که به سمت راست می‌نگرد نقش گردیده است این نقش مربوط به سال‌های آخر سلطنت خسرو است که از روی آخرین سکه‌های او طراحی و اقتباس گردیده‌است. در مقابل تصویر نام فرمانروای تبرستان به خط پهلوی نوشته شده، در پشت سر تصویر فرمانروا، عبارت «فَرافزود» به چشم میخورد. تصویر فرمانروا در دو قاب دایره شکل محصور گردیده روی سکه در حاشیه خارج دایره‌ها با تصویر ماه و ستاره و تشتر که از سمبل‌های دین زرتشت هستند مزین گردیده است. همچنین در حاشیه خارجی اغلب سکه‌ها کلمه «اَپَد» به معنی آبادانی به خط پهلوی ساسانی نوشته شده‌است. پشت سکه کاملاً از سکه‌های اواخر ساسانی اقتباس شده در پشت سکه آتشدانی دیده می‌شود که آتش مقدس بر روی آن در حال اشتعال است و دو روحانی نگهبان آتش در طرفین آتشدان در حالی که [[برسم]] در دست دارند دیده می‌شوند. در طرف چپ در حاشیه داخلی پشت سکه سال ضرب سکه به تاریخ تبری به خط پهلوی نوشته شده است. برای گاهشماری، گاوبارگان تاریخ مرگ [[یزدگرد سوم]] را مبدأ تاریخ اختیار کردند که مطابق با سال ۶۵۲ میلادی و ۳۲ ه.ق و سال ۲۱ [[سال یزدگردی]] است. در سمت راست نام ضرابخانه که به نام تبرستان (تپورستان) است دیده می‌شود. حاشیه خارجی پشت سکه نیز همانند سکه‌های اواخر ساسانی با نقش ماه و ستاره تزیین شده علاوه بر آن به طور قرینه در فواصل بین ماه و ستاره سه نقطه نقش شده که در سکه‌های ساسانی دیده نمی‌شود و احتمالاً نمادهای مذهبی است.<ref>{{پک|سرفراز |آورزمانی|۱۳۸۰|ک=سکه‌های ایران از آغاز تا دوران زندیه|ص=۱۲۷}}</ref>
| |||