ایلخانان: تفاوت میان نسخه‌ها

در جریان سفر هیئت پانصد نفره بازرگانی مغولان که از میان مسلمانان انتخاب شده بودند، قتل‌عام همگی این تجار و سؤ تدبیرهای بعدی سلطان، جنگ بین دو کشور را اجتناب ناپذیر ساخت. در ابتدا این کاروان بازرگانانی توسط حاکم شهر [[اترار]] در مرزهای شرقی امپراتوری خوارزمشاهیان به ظن جاسوسی مورد حمله قرار گرفته و دستگیر شدند. سپس چنگیز خان سه سفیر شامل دو مغول و یک مسلمان به درگاه [[علاءالدین محمد خوارزمشاه]] فرستاد با درخواست آزادی کاروان بازرگانان مغول و نیز قتل حاکم اترار به عنوان تنبیه. پادشاه دو سفیر مغول را سر تراشید و سر از گردن سفیر مسلمان جدا کرد و سر وی را به همراه دو سفیر مغول به نزد جنگیزخان بازگرداند.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=Ratchnevsky |نام= Paul |کتاب=Genghis Khan: His Life and Legacy |سال=1994۱۹۹۴}}</ref> از طرفی خان مغول که از سؤ رفتار سلطان خوارزم به خشم آمده بود در ۶۱۴ ق / 596۵۹۶ ش/۱۲۱۷ م، به ایران لشکر کشید. طوری‌ که یورش وحشیانه مغول، فرار مفتضحانه سلطان از مقابل وی، و رفتن از شهری به شهر دیگر را به‌دنبال داشت. ویرانی این تهاجم را چند برابر نمود. مغولان به هر دیار که وارد می‌شدند به کشتار نفوس، غارت اموال و ویرانی کامل شهر و آبادی‌ها می‌پرداختند. به نحوی که در کوتاه مدتی ماوراءالنهر، خراسان و عراق عرصه کشتار و ویرانی مغولان شد و مقاومت [[جلال الدین منکبرنی]] نیز نتوانست از ادامه هجوم چنگیز خان جلوگیری کند. ده سال حضور این قوم وحشی، بخش‌های عظیمی از ایران را به ویرانی و تباهی کشاند. تا این که عاقبت چنگیز در بازگشت به مغولستان در ۶۲۴ ق / ۱۲۲۷ م، درگذشت و فاجعه عمیق انسانی را در پس این حادثه باقی گذاشت.{{مدرک|date=ژوئیه ۲۰۱۹}}

برچیدن قدرت اسماعیلیه در ایران با مشکل و مقاومتی جدی رو به رو نشد و با سقوط [[قلعه الموت]] در ۶۵۴ ق/635ش،۶۳۵ش، دولت خداوندان الموت به پایان راه رسید. از سوی دیگر خلیفه عباسی، علی‌رغم کوشش‌هایی که در ترساندن مغولان از عواقب شوم درافتادن با خاندان عباسیان انجام داد، نتوانست از حرکت هلاکو به بغداد جلوگیری کند، چرا که به زودی تختگاه عباسیان به محاصره افتاد. به همین دلیل [[مستعصم]] خلیفه ناچار به اردوگاه هلاکو آمد، این امر نیز مانع غارت و کشتار بغداد نشد. خلیفه و اولادش نیز با عده کثیری از رجال دولت به قتل رسیدند. بدین گونه خلافت عباسیان نیز فرو پاشید، هر چند سپردن امارت بغداد و عراق به [[عطا ملک جوینی]]، که از والیان مسلمان بود، تا حدی در کاهش آثار فروپاشی خلافت عباسی و کشتار بغداد مؤثر واقع شد.{{مدرک|date=ژوئیه ۲۰۱۹}}

* [[شمس‌الدین محمد اژدری]]<ref>{{پک | جعفری‌مذهب | 1390۱۳۹۰ | ک=واپسین ایلخان | زبان=fa | ص=25–34}}</ref> (<!--ابر-->؟–؟اوایل محرم ۷۵۹ ه‍.ق.<!--/ابر-->) ← [[غازان خان دوم]]<ref group="پانویس">پشتیبان او [[ملک اشرف چوپانی]] بود. در بیشتر منابع از غازان دوم به عنوان ایلخانی یاد می‌شود که در منابع نوشتاری یادی از او نشده‌است و تنها از روی سکه‌هایش شناخته می‌شود. محسن جعفری‌مذهب در مقالهٔ «واپسین ایلخان» توانسته رد او را در دو منبع نوشتاری نشان دهد.</ref><ref group="پانویس">ملک اشرف چوپانی مغلوب [[جانی بیک]] شد و برای مدتی تبریز به دست جانی بیک افتاد. در پی مرگ جانی بیک، پسرش {{پم|بردی بیک|Berdi Beg}} که در تبریز بود به پایتخت پدر بازگشت و [[اخی جوق]] را در تبریز نهاد.