ویکی‌پدیا

خسروشاه: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
خنثی‌سازی به نسخهٔ 26444868 M.samei (بحث). (T)
برچسب: خنثی‌سازی
تغییر شرح
خط ۱:
[[پرونده:Jastanids Dirham.jpg|بندانگشتی|290x290پیکسل|سکه یک درهمی خسروشاه پسر مناذر ضرب رودبار]]'''خُسروشاه''' یکی از شهرهای [[استان آذربایجان شرقی]] است که در [[بخش خسروشاه]] [[شهرستان تبریز]] واقع شده و مرکز این بخش است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۵خورشیدی، بالغ بر ۹۷۲'۲۱ نفر بوده که پانزدهمین شهر استان محسوب می‌شود.<ref name="Amar" /> آرامگاه شیخ سالار، آرامگاه قطب راوندی، مسجد جامع خسروشاه، یازلی مچید (مسجد لیلی آباد) قیز قلعه‌سی و سالارباغی، از جملهٔ آثار تاریخی خسروشاه به‌شمار می‌رود. باغات اطراف شهر و تفرجگاه شیخ سالار و پارک جنگلی خسروشاه بخصوص در ایام تعطیل پذیرای مسافران و میهمانان می‌باشد.
[[پرونده:Jastanids Dirham.jpg|بندانگشتی|290x290پیکسل|سکه یک درهمی خسروشاه پسر مناذر ضرب رودبار]]
'''خسرو شاه (حاکم)'''، حاکم [[جستانیان]] از ۳۵۱ خورشیدی تا ۳۸۳. او پسر و جانشین مناذر بود. هر دو واژه تشکیل دهندۀ نام وی یعنی "خسرو" و "شاه" از کلمات فارسی است.
 
== فرمانرواییتاریخچه ==
شهری که اکنون خسروشاه نامیده می‌شود در هزاره اول قبل از میلاد، منطقه مسکونی قبیله‌ای بوده و نامش در آن زمان «آنیاشتانیا» بوده‌است. مطابق نوشته دیاکونف، مورخ مشهور روسی، در دوران حکومت ماد، قلاع این منطقه استراتژیکی بوده‌است. Anyustania و آنیاشتانیا هم مستثنی از این قاعده نبوده‌است؛ بنابراین آنیاشتانیا در منطقه‌ای که دارای دیوارهای بلند با ارتفاع ۵ الی ۷ ذرع و عرض ۲ الی ۳ ذرع و برج‌هایی به فاصله ۲۰۰ ذرع از همدیگر به‌صورت مضرس و دندانه‌دار بنا شده بود.
در دوران فرمانروایی خسروشاه، روابط میان جستانیان و [[آل بویه|بوئیان]] رونق گرفت؛ او با ارسال سربازان [[دیلمیان|دیلمی]] به [[عضدالدوله دیلمی|عضدالدوله]] در مبارزاتش کمک رسانی نمود. {{sfn|Madelung|1975|p=224}} متقابلاً زمانی که خسروشاه بیمار بود، عضدالدوله یکی از پزشکانش را به نام [[بختیشوع|جبرئیل سوم]] نزد خسروشاه فرستاد تا او را درمان کند. عضدالدوله با خواهر خسروشاه ازدواج نمود که ثمرۀ آن تاج الدوله (ابوالحسین احمد) و ضیاءالدوله (ابوطاهر فریزشاه) بود. {{sfn|Donohue|2003|pp=86-93}} خسروشاه همچنین یک برادر به نام فولاذ بن مناذر داشت که از سرداران برجسته آل بویه بود و نفوذ زیادی در دربار [[بغداد]] داشت.{{sfn|Donohue|2003|pp=86-93}} خسروشاه در سال ۳۸۳ خورشیدی درگذشت. نام جانشین او ناشناخته است. اما این سلسله تا اواخر قرن چهارم به حکومت در [[رودبار]] ادامه داد. {{sfn|Madelung|1975|p=224}}
 
این قلعه را مانند قلاع دیگر، رئیس ویس (قبیله) اداره می‌کرد و کنترل تمامی آن و همچنین باز و بسته بودن دروازه‌ها با دستور رئیس ویس امکان‌پذیر بوده‌است. روزها صبح زود فقط یک دروازه باز می‌شد و دامداران رمه‌های خود را به چرا می‌بردند، اما شب‌ها دروازه بسته می‌شد.
== منابع ==
 
{{پانویس|2}}
در مراسم و جشن‌های مخصوص کشاورزان و دامداران به‌دستور رئیس قبیله هر دو دروازه باز می‌شد، اما هنگام احساس خطر و حمله قبایل دیگر فوراً دروازه‌ها بسته می‌شد و قلعه حالت جنگی به خود می‌گرفت. در فاصله‌ای نه چندان دور، قلعه دیگری به نام «قلعه دینگو» قرار داشت که در آن قلعه نیز که کوچک‌تر از آنیاشتانیا بوده، قبیله دیگری می‌زیستند که گاهی مورد هجوم قلعه آنیاشتانیا یا بالعکس قرار می‌گرفتند.
 
شهر خسروشاه در منتهی‌الیه ارتفاعات کوه‌های سهند قرار گرفته‌است. ارتفاع این شهر از سطح دریا، ۱٬۳۵۷ متر می‌باشد. قسمتی از شهر در داخل دره قرار دارد. این شهر در فاصله بین کوه‌های سهند و دشت تبریز قرار دارد. به‌علت موقعیت ممتاز شهر خسروشهر، کلیه امکانات مورد نیاز مرکز استان از محدوده این شهر و مناطق تابعه آن می‌گذرد. به‌عنوان مثال، آب شرب شهر تبریز، شبکه گازرسانی، خط‌آهن تبریز-تهران، محور تبریز-میاندوآب-سنندج از اهم این موارد است.
 
== وجه تسمیه ==
نام تاریخی و کهن این شهر «خسروشاه» بوده که قدمتی چندین هزار ساله دارد و از قدیمی‌ترین شهرهای ایران می‌باشد و آثار باستانی ارزشمندی همچچون قوش‌های تاریخی و کوزه‌های قدیمی که هم‌اکنون در موزه نگهداری می‌شوند پس از پیروزی [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)|انقلاب اسلامی ایران]] به «خسروشهر» تغییرنام داد. نام این شهر در سال ۱۳۹۰ خورشیدی برای حفظ هویت تاریخی و مذهبی و فرهنگی آن به نام پیشین وکهن آن تغییر داده شد.<ref name="Mehr">{{یادکرد وب|عنوان=خسروشهر به خسروشاه تغییرنام داد|ناشر=خبرگزاری مهر|نشانی=http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=1355652|تاریخ بازدید=۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۱}}</ref> و [[هیئت وزیران]] نیز در ۲۵ تیرماه ۱۳۹۱ نام خسروشاه را رسماً تصویب کرد.<ref>[http://www.irna.ir/News/80229759/چند-تغییر-در-نقشه-تقسیمات-كشوری-استان-های-آذربایجان-شرقی-و-كرمانشاه/سیاسی/ ایرنا]: چند تغییر در نقشه تقسیمات کشوری استان‌های آذربایجان شرقی و کرمانشاه. بازدید:تیرماه ۱۳۹۱.</ref>
 
== جغرافیا ==
خسروشاه در منتهی‌الیه ارتفاعات رشته‌کوه [[سهند]] واقع شده و ۱٬۳۵۷ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این شهر در فاصلهٔ بین کوه‌های سهند و [[دشت تبریز]] قرار گرفته و قسمتی از آن در داخل دره محصور شده‌است و یکی از سر شاخه‌های اصلی آجی چای از این شهر عبور می‌کند. آب و هوای این شهر سر سبز معتدل می‌باشد و در اکثر تعطیلات پذیرای خیل عظیم مسافران می‌باشد.
 
به‌علت موقعیت مناسب ارتباطی و ترانزیتی خسروشاه، اکثر امکانات موردنیاز [[مرکز استان]] نظیر خط‌لولهٔ انتقال [[آب آشامیدنی]] تبریز، خط‌لولهٔ انتقال نفت، خط آهن سریع‌السیر، شبکهٔ [[گاز|گازرسانی]] تبریز، خط‌آهن تبریز-[[تهران]] و محور تبریز-[[کردستان]] و آزادراه تبریز-آذرشهر از محدودهٔ این شهر و مناطق تابعهٔ آن می‌گذرد؛ همچنین بسیاری از کارخانجات مرکز استان در پیرامون خسروشاه واقع شده وشهرک صنعتی سهند و غرب تبریز را در خود جای داده‌است و منجربه ریشه‌کنی بیکاری و توسعهٔ روزافزون این شهر زیبا گردیده‌است.
 
== مشاهیر ==
آیت‌الله سیدابولحسن خسروشاهی آیت‌الله سیدعلی خسروشاهی آیت‌الله حاج سیداحمد خسروشاهی آیت‌الله حاج سیدهادی خسروشاهی آیت‌الله سید ابوالفضل خسروشاهی آیت‌الله حاج میرباقر مرتضوی خسروشاهی حاج میرزامحمد شیخ‌الشریعه حاج حسن اسدنژاد محمد گازر خسروشاهی (بابا گازر) طفاجار شرف‌الدین یعقوب رومی مولانا عبدلعلیم جلال‌الدین اخی شمس‌المحققین جمال‌الدین احمد امیراسماعیل شنب‌غازانی عفیف‌الدین محمد قصاری عمادالدین وحید شیخ‌سلار دیلمی قطب راوندی مضفر بن وارانی امیر مضیر بن عجیل و علی خسروشاهی بنیانگذار کارخانه مینو.
 
== منابع ==
{{پانویس}}{{درگاه|آذربایجان}}{{شهرستان تبریز}}{{استان آذربایجان شرقی}}
 
*
* {{Cite encyclopedia|last=Donohue|first=John J.|title=The Buwayhid Dynasty in Iraq 334h., 945 to 403h., 1012: Shaping Institutions for the Future|url=https://books.google.com/books?id=arELc_R1orcC|year=2003|isbn=9789004128606|ref=harv}} <bdi> {{Cite encyclopedia|last=Donohue|first=John J.|title=The Buwayhid Dynasty in Iraq 334h., 945 to 403h., 1012: Shaping Institutions for the Future|url=https://books.google.com/books?id=arELc_R1orcC|year=2003|isbn=9789004128606|ref=harv}} </bdi> {{Cite encyclopedia|last=Donohue|first=John J.|title=The Buwayhid Dynasty in Iraq 334h., 945 to 403h., 1012: Shaping Institutions for the Future|url=https://books.google.com/books?id=arELc_R1orcC|year=2003|isbn=9789004128606|ref=harv}}
* {{Cite encyclopedia|last=Madelung|first=W.|title=Religious and ethnic movements in medieval Islam|url=https://books.google.com/books/about/Religious_and_ethnic_movements_in_mediev.html?id=eksMAQAAMAAJ|year=1992|isbn=0860783103|ref=harv}} <bdi> {{Cite encyclopedia|last=Madelung|first=W.|title=Religious and ethnic movements in medieval Islam|url=https://books.google.com/books/about/Religious_and_ethnic_movements_in_mediev.html?id=eksMAQAAMAAJ|year=1992|isbn=0860783103|ref=harv}} </bdi> {{Cite encyclopedia|last=Madelung|first=W.|title=Religious and ethnic movements in medieval Islam|url=https://books.google.com/books/about/Religious_and_ethnic_movements_in_mediev.html?id=eksMAQAAMAAJ|year=1992|isbn=0860783103|ref=harv}}
* {{Cite book|title=The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs|year=1975|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|editor-last=Frye|editor-first=R. N.|last=Madelung|first=W.|authorlink=Wilferd Madelung|chapter=The Minor Dynasties of Northern Iran|pages=198–249|isbn=978-0-521-20093-6|url=https://books.google.com/books?id=hvx9jq_2L3EC&lpg=PP1&pg=PA198|ref=harv}} <bdi> {{Cite book|title=The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs|year=1975|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|editor-last=Frye|editor-first=R. N.|last=Madelung|first=W.|authorlink=Wilferd Madelung|chapter=The Minor Dynasties of Northern Iran|pages=198–249|isbn=978-0-521-20093-6|url=https://books.google.com/books?id=hvx9jq_2L3EC&lpg=PP1&pg=PA198|ref=harv}} </bdi> {{Cite book|title=The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs|year=1975|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|editor-last=Frye|editor-first=R. N.|last=Madelung|first=W.|authorlink=Wilferd Madelung|chapter=The Minor Dynasties of Northern Iran|pages=198–249|isbn=978-0-521-20093-6|url=https://books.google.com/books?id=hvx9jq_2L3EC&lpg=PP1&pg=PA198|ref=harv}}
 
{{DEFAULTSORT:خسرو شاه (پادشاه)}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/خسروشاه»