زبان لارستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی به نسخهٔ 26770718 Mahdifattahi (بحث). (T)
برچسب: خنثی‌سازی
Larestankohan (بحث | مشارکت‌ها)
زبان زبان لارستانی است نه زبان اچمی چرا که اچم یک فعل است
خط ۱:
{{infobox language
|name= اَچُمیلاری- لارستانی
|altname=زبان لاری
|nativename= {{lang|lrl|اَچُمی}}لاری
|states=[[ایران]] و کشورهای حوزهٔ [[خلیج فارس]]
|region=[[شهرستان لارستان|لارستان]]، [[شهرستان گراش|گراش]]، [[شهرستان بستک|بستک]]، [[شهرستان خنج|خنج]]،{لامرد} {مهر} جنوب فارس، غرب هرمزگان
|speakers=۳۰۰۰۰۰۰
|date=۲۰۱۹
خط ۱۸:
}}
 
'''اَچُمی'''لاری نام رسمی زبان مردم جنوب استان [[فارس]] و نیمه‌ی غربی استان [[هرمزگان]]، جنوب [[کرمان]] و شرق [[بوشهر]] است و در میان مهاجران ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج فارس رواج دارد. این زبان با نام‌های «خودمونی» و زبان «لاری» و «لارستانی» نیز شناخته می‌شود، اما محدوده جغرافیایی گویش‌وران آن فراتر از لارستان است. این زبان به جامانده [[پارسی پهلوی]] است و قواعد خاص خود را دارد.<ref>Anonby, E. J. 2003b. Update on Luri: How many languages? Journal of the Royal Asiatic Society 13.2:171–197.</ref>
 
زبان اچمی یکی از گویش‌های پهلوی باستان از زبان‌های فارسی‌تبارِ شاخه جنوب غربی است.<ref>[[ethnologuefamily:15-16|Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Southwestern]]</ref><ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lrl Ethnologue report for language code: lrl]</ref> امروزه این زبان به خاطر تفاوت‌های زیادش با زبان پارسی معیار به عنوان یک زبانِ مستقل از شاخهٔ زبان‌های ایرانی‌تبار جنوب غربی قلمداد می‌شود. گویش‌های زبان اچمی همانند [[زبان لری]] نواده [[پارسی میانه]] محسوب می‌شوند. این زبان به خاطر نگه داشتن واژگان بسیاری از [[پارسی میانه]]، زبانی خالصتر از زبان پارسی مدرن است و حتی هنوز ارتباط نزدیکی با [[پارسی باستان]] دارد.<ref>D. N. Mackenzie, R. E. Emmerick, Dieter Weber (1991) "Corolla iranica", 1991, Published by P. Lang, {{ISBN|3-631-43589-4|en}}, 9783631435892</ref>
 
== گویشهای اچمیلارستانی ==
زبان اچمی ده گویش دارد:
# بستکی
خط ۳۴:
# کمزاری
# دشتی
#فرامرزی
ریشه کلمه [[اچُمی]] که در اصل فعل اَچُم در این زبان است که در لهجه و گویش برخی مناطق جنوب به‌طور مثال [[گراش]] و حتی بستک آن را اچُم تلفظ می‌کنند.
#کوخردی
#فیشوری
#فداغی
#اردی
#بیخه ای
#بیرمی
#بنارویه
#گلاری
 
ریشه کلمه لاری
اما زبان اَچُمی از گویش‌های به جا مانده از زبان پارسی [[زبان پارسی میانه]] یا [[پارسی پهلوی]]، مربوط به دوره [[ساسانیان]] و پیش از آن می‌باشد و یکی از هفت ریشه اصلی [[زبان فارسی]] کنونی است. بیشتر ساکنان جنوبی [[استان فارس]] و غرب [[هرمزگان]] شامل شهرستان‌های [[لار]]، [[گراش]]، [[بستک]]، [[اوز]]، [[خنج]] و [[اشکنان]] و روستاهای [[دهستان دهتل|دهتل]]، [[دهفیش]]، [[دهستان بیدشهر|بیدشهر]]، [[بستقلات]]، کوره، لاغران و [[کاریان]]، احمدمحمودی، بلغان، چاه طوس، و قسمتهایی از [[بندرلنگه]]، [[گاوبندی]] (پارسیان)، [[بندر خمیر]]، [[رویدر]] ،[[بردستان]]، [[پدل لمزان]]، [[دهکویه]]، [[نهند]]، [[کوهیج]]، [[گلار]] و… به این گویش صحبت می‌نمایند. گویش لارستانی از گویشهای پارسی‌تبار یعنی متعلق به شاخه جنوب غربی گویشهای ایرانی است.
 
اما زبان اَچُمیلاری از گویش‌های به جا مانده از زبان پارسی [[زبان پارسی میانه]] یا [[پارسی پهلوی]]، مربوط به دوره [[ساسانیان]] و پیش از آن می‌باشد و یکی از هفت ریشه اصلی [[زبان فارسی]] کنونی است. بیشتر ساکنان جنوبی [[استان فارس]] و غرب [[هرمزگان]] شامل شهرستان‌های [[لار]]، [[گراش]]، [[بستک]]، [[اوز]]، [[خنج]] و [[اشکنان]] و روستاهای [[دهستان دهتل|دهتل]]، [[دهفیش]]، [[دهستان بیدشهر|بیدشهر]]، [[بستقلات]]، کوره، لاغران و [[کاریان]]، احمدمحمودی، بلغان، چاه طوس، و قسمتهایی از [[بندرلنگه]]، [[گاوبندی]] (پارسیان)، [[بندر خمیر]]، [[رویدر]] ،[[بردستان]]، [[پدل لمزان]]، [[دهکویه]]، [[نهند]]، [[کوهیج]]، [[گلار]] و… به این گویش صحبت می‌نمایند. گویش لارستانی از گویشهای پارسی‌تبار یعنی متعلق به شاخه جنوب غربی گویشهای ایرانی است.
 
و از آنجا که تمام این گویش‌ها مربوط به ایالت [[ایراهستان]] قدیم بوده‌است. این گویش در جای جای منطقه جنوب به شکلهای متنوعی خود را نشان داده و نمود کرده‌است که بیشتر این تفاوت‌ها در تلفظ واژگان است.زبان اچمی لهجه‌های بسیار فراوانی را در بر می‌گیرد. در بسیاری از مناطقی که به این گویش صحبت می‌کنند، کلمات و واژگانی خاص نسبت به بقیه مناطق اطراف خود به کار می‌برند که در بعضی موارد تأثیر گرفته از زبانهای [[زبان هندی|هندی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان پرتغالی|پرتغالی]] و [[عربی]] است که به علت مراودات بسیار زیاد مردم این مناطق با کشورهای مختلف می‌باشد. گویش لاری به علت حضور تاریخی یهودیان دارای پیچ و خمهای زبان [[عبری]] <span lang="fa" dir="rtl">هم</span> هست.
 
== کلمات اچمیلاری ==
عمده کلماتی که در گویش اچمی به کار برده می‌شود، بر اساس مناطق مختلف دارای تلفظ‌های متفاوت می‌باشد. مثلاً در برخی روستاها و شهرها به اول افعال حرکت اَ و برخی با حرکت اُ و دیگر مکانها با صدای اِ تلفظ می‌گردد. حال ممکن است این اصوات در پایان یا میانه‌های یک کلمه نیز وجود داشته باشد.
برای مثال همین کلمه اچم را می‌توان به صورتهای زیر مشاهده نمود: اَچَم، اَچُم، اُچَم، اُچُم، اَچِم یا در برخی موارد ممکن است تلفظ برخی از حروف نیز تغییر یابد مانند: اَشِم یا اَشَم که همان معنی برویم را می‌دهد.
سطر ۴۷ ⟵ ۵۷:
 
== پژوهش‌ها ==
[[احمد اقتداری]] و [[لطفعلی خنجی]] بر دستور این زبان پژوهش‌های مبسوطی انجام داده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=دارالحدیث|نام=موسسه علمی فرهنگی|عنوان=نگرش تفصیلی بر زبان لارستانی و گویش خنجی (خنجی لطفعلی)|وبگاه=کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی (ع)|پیوند=http://www.lib.ir/book/57713420/نگرش-تفصیلی-بر-زبان-لارستانی-و-گویش-خنجی/|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=2015-08-31}}‌</ref> همچنین ما لچانوا، زبان‌شناس معاصر [[روس]]، عقیده دارد که [[کومزاری]] نیز یکی از لهجه‌های اچمیلاری است.<ref>{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=Moridi|نام=Behzad|عنوان=The Dialects of Lar (The State of Research)|ژورنال=Iran and the Caucasus|ناشر=Brill Academic Publishers|جلد=13|شماره=2|سال=2009|ماه=dec|صفحه=335–340|پیوند=http://dx.doi.org/10.1163/157338410x12625876281389|doi=10.1163/157338410x12625876281389|زبان=en|تاریخ بازبینی=2015-08-31}}‌</ref> دکتر خانم دیانت. دکتر اورنگ- دکتر کاظم رحیمی نژاد- مهندس عابدی راد
 
== منابع ==