بهرام گور: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ویرایش و تصحیح (جزئی) |
|||
خط ۳۰:
== وضعیت سیاسی و اجتماعی پیش از بهرام پنجم ==
در سده چهارم، میتوان گفت که مسیحیت تبدیل به تهدیدی جدی برای کیش زرتشتی شده بود و پذیرش آن توسط ارمنیها باعث شده بود تا پیوند آنان با رسوم باستانیشان فراموش شود. ارمنستان و گرجستان با پذیرش مسیحیت، به امپراتوری روم شرقی نزدیکتر شده بودند. امپراتورهای روم، خودشان را رهبران تمامی مسیحیان دنیا میشمردند و به این ترتیب، مسیحیان شاهنشاهی ساسانی مورد ظن بودند. شاهان قدرتمند ساسانی همچون [[شاپور دوم]] به گسترش مسیحیت واکنش نشان داده و مسیحیان را مورد آزار و اذیت قرار داده بودند. شاپور دوم که شاهی قدرتمند بود، امنیت را در داخل شاهنشاهی و در مرزهای آن برقرار کرده بود و در کنترل قبایل بیابانگرد هم موفق بود.<ref>{{پک|Daryaee|۲۰۰۹|ک=Sasanian Persia|ص=۲۱}}</ref> پس از او، سه شاه بر تخت شاهنشاهی نشستند که یکی پس از دیگری توسط اشراف و بزرگان خلع شده و به شکل خشونتآمیزی به قتل رسیده
با وجود اینکه یزدگرد، دستنشاندهٔ اشرافزادگان بود، اما در سلطنت خود بارها توفیق یافت تا از توسعهٔ نفوذ ایشان جلوگیری کند. قبل از رسیدن به پادشاهی به نیکرفتاری و خوشخلقی معروف بود و این مسئله، عامل عمدهٔ رضایت اشرافزادگان مخالف بهرام چهارم در به قدرت رسانیدن او بود.<ref>{{پک|زرینکوب|زرینکوب|۱۳۹۰|ک=تاریخ سیاسی ساسانیان|ص=۴۸}}</ref>
بنابراین یزدگرد یکم باید به این روند واکنش نشان میداد و او این کار را با کشتن بسیاری از اشراف و بزرگان انجام داد و در نتیجه «بزهکار» لقب گرفت.<ref>{{پک|Daryaee|۲۰۰۹|ک=Sasanian Persia|ص=۲۲}}</ref> در طول سلطنت یک از این سه شاه، [[بهرام چهارم]]، ارمنستان استقلال خود را از دست داده، بخش غربی آن تبدیل به یکی از استانهای روم شد و بخش شرقی آن تحت فرمانروایی ایرانیها درآمد.<ref>{{پک|Daryaee|۲۰۰۹|ک=Sasanian Persia|ص=۲۰}}</ref> از این مرحله به بعد، شاهان دیگر خودشان را از نژاد خدایان نمیدانستند و در عوض فرمانروایی سکولار که پرستنده مزدا بودند، بهشمار میرفتند.<ref>{{پک|Daryaee|۲۰۰۹|ک=Sasanian Persia|ص=۲۱}}</ref>
خط ۱۲۹:
در بعضی از منابع نخستین شعرهای فارسی را که سروده شدهاست به او نسبت میدهند.<ref>{{پک|دریایی|۱۳۸۴|ک=شاهنشاهی ساسانی|ص=۳۸}}</ref> طبق گزارشهای موجود، بهرام جایگاه نوازندگان را بهبود بخشید. حتی ردهبندی که توسط [[اردشیر بابکان]] برای درباریان مشخص شده بود را تغییر داد بعدها [[خسرو انوشیروان]] این ردهبندی را به جایگاه اولیهٔ خود برگرداند.<ref>{{پک|جلیلیان|۱۳۹۶|ک=تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان|ص=۲۸۶}}</ref>
== میراث بهرام گور ==
=== بهرام گور در ادبیات ===
[[پرونده:Bahram Gur hunting.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|''بهرام گور در حین شکار''، نام [[مینیاتور|مینیاتوری]] است متعلق به [[سده ۱۶ (میلادی)|سده ۱۶ میلادی]] که به ماجرای شکار رفتن بهرام گور در بخش چهارم از ''[[خمسه نظامی|خمسهٔ نظامی]]''، معروف به [[هفت پیکر]] یا بهرامنامه میپردازد.{{سخ}}این اثر اکنون در مالکیت [[کتابخانه کنگره|کتابخانهٔ کنگره ایالات متحده]] قرار دارد.]]
داستانهای دلانگیز و زیبای بسیاری نظیر آوردن کولیها و خنیاگران دورهگرد هندی (لورها) به ایران برای سرگرمی مردم را به او نسبت دادهاند. او علاقه زیادی به بادهگساری و شکار داشت، چنانکه به این دلیل لقب «بهرام گور» (به معنی شکارگر گورخر) را به او دادهاند. در بعضی متون چکیده [[زبان فارسی]]، سراییدن نخستین اشعار پارسی را نیز به او نسبت میدهند که البته فراورده خیالبافی است. .<ref>{{پک|دریایی|۱۳۸۴|ک=شاهنشاهی ساسانی|ص=38}}</ref>
در میان آثار منظوم فارسی، هشت بهشت [[امیر خسرو دهلوی]] (درگذشت ۷۲۵ قمری/۱۳۲۵ میلادی) نیز دربارهٔ سرگذشت داستانی بهرام گور است. امیر خسرو، مثنوی هشت بهشت را به تقلید از نظامی و در جواب هفت پیکر او ساخت و موضوع آن، ماجرای عشق بهرام گور به «دلآرام» و نیز ساختن ۷ گنبد به ۷ رنگ برای دختران پادشاهان ۷ اقلیم است. از اینرو، موضوع این منظومه با هفت پیکر نظامی تفاوتی ندارد.<ref>{{پک|زرینکوب|1383|ک=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=بهرام گور}}</ref>
خط ۱۵۱:
=== بهرام گور در شاهنامه ===
[[پرونده:"Bahram Gur Exhibiting his Prowess in Wrestling at the Court of Shangul, King of India", Folio from a Shahnama (Book of Kings) MET DP215667.jpg|بندانگشتی|چپ|300px|نگارهای از بهرام در کتاب شاهنامه فردوسی در حال کشتی گرفتن در دربار پادشاه هند]]
یکی از منابع معتبر [[تاریخ ایران]] در عصر ساسانی [[شاهنامهٔ فردوسی]] است. مندرجات شاهنامه دربارهٔ [[پادشاهان ساسانی]] کم و بیش با آنچه مورخان بزرگ و معتبری چون طبری و مسعودی نوشتهاند مطابقت دارد.<ref>{{پک|محجوب|1361|ک=گور بهرام گور|ص=148}}</ref>یکی از داستانهایی که فردوسی به شرح آن پرداختهاست، داستان بهرام و آزاده است.
==== بهرام و آزاده ====
{{همچنین ببینید|آزاده (شاهنامه)}}
سطر ۲۳۱ ⟵ ۲۳۲:
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = محجوب| نام = محمد جعفر | نام خانوادگی۲ = | نام۲ =| عنوان = هشت بهشت و هفت پیکر| ژورنال = | مکان = | ناشر = | دوره = | شماره = | سال = | صفحه = ۲ ۳| پیوند = | تاریخ بازبینی = | doi =}}
* {{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=محجوب|نام=محمدجعفر|پیوند نویسنده=محمدجعفر محجوب| عنوان =گور بهرام گور| ژورنال =ایران نامه| مکان =تورنتو| ناشر =دانشگاه تورنتو، بنیاد مطالعات ایران| دوره = | شماره =2| سال =1361| صفحه =147 تا 163| پیوند =https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/353157/گور-بهرام-گور| تاریخ بازبینی =}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =محجوب| نام =محمدجعفر| پیوند نویسنده=محمدجعفر محجوب| عنوان =داستان عوامانه هفت پیکر بهرام گور| ژورنال =ایرانشناسی| مکان = | ناشر =بنیاد مطالعات ایران| دوره =زمستان| شماره =12| سال =1370| صفحه =684 تا 707| پیوند =https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/354506/داستان-عوامانه-هفت-پیکر-بهرام-گور| تاریخ بازبینی =}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =محجوب| نام =محمدجعفر| پیوند نویسنده=محمدجعفر محجوب| عنوان =هشت بهشت و هفت پیکر| ژورنال =ایران نامه| مکان = | ناشر =| دوره =| شماره =| سال =۱۳۶۲| صفحه =| پیوند =https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/353171/هشت-بهشت-و-هفت-پیکر?q=هشت%20بهشت%20و%20هفت%20پیکر&score=550.89844&rownumber=1| تاریخ بازبینی =}}
|