شمشک: تفاوت میان نسخه‌ها

مرحوم بابا جان [[علی ساوه‌شمشکی|علی ساوه شمشکی]] خاطراتش را با آلمانی‌های مقیم شمشک و معادن [[زغال سنگزغال‌سنگ]] منطقه اینچنین تعریف می‌کند:مهندس آلمانی، رئیس موتور خانه معدن زغال سنگزغال‌سنگ در روزهای تعطیل چوب‌های بلند به پا می‌بست و بر روی برف سر می‌خورد. گاهی از روی یک گودال عمیق می‌پرید. من و چند نفر از بچه‌های شمشک علاقه‌مند شدیم. تخته‌های را با بوم غلتان به صورت چوب‌های او درست کردیم و برای خودمان اسکی ساختیم و مشغول شدیم. پس از مدتی بعضی از بچه‌ها چنان ماهر شدند که از روی گودال می‌پریدند (صدر الله ساوجی یکی از آن‌ها بود)

== معادن زغال سنگزغال‌سنگ شمشک ==

حوضه‌های زغالی ایران در دو بخش بزرگ [[زمین‌شناسی ایران]] یعنی البرز و ایران مرکزی گسترش دارند. این حوضه‌های زغالی، اغلب در محیط‌های زمین ساختیِ فعال و عمومأعموماً ناودیسی تشکیل شده‌اند. سنگ‌های دربرگیرندهٔ زغال سنگ‌های این حوضه‌ها، کنگلومرا، ماسه سنگ، شیل، سیلت و ماسه سنگ آهکی است. زغال سنگ‌های البرز عمومأعموماً در سازند شمشک و زغال سنگ‌های ایران مرکزی عمومأعموماً در سازند نای بند با سن تریاس فوقانی تا ژوراسیک زیرین تشکیل شده‌اند. رسوبات زغالدار حوضهٔ البرز، اغلب از نوع تخریبی هستند و رسوبات حوضه ایران مرکزی بیشتر تحت تأثیر رسوبات دریایی قرار گرفته‌اند. ویژگیِ عمومی زغال سنگ‌های این حوضه‌ها آن است که این زغال سنگ‌ها اغلب از نوع گازدار، گازدار چرب تا چرب هستند. این زغال سنگ‌ها از نظر تجاری اغلب از نوع کُک شو و کمتر از نوعِ حرارتی هستند.

براساس سوابق موجود با تأسیس وزارت صناعت وفلاحتو فلاحت در سال ۱۳۰۹ و آغاز احداث کارخانجات قند سازی و سیمان و ذوب فلزات، موضوع اکتشاف و گشایش معادن [[زغال سنگزغال‌سنگ]] برای تأمین مواد اولیه و انرژی این صنایع مطرح و فعالیت‌های معدنی برای تولید زغال سنگزغال‌سنگ در سال ۱۳۱۳ با گشایش معادن زغال سنگزغال‌سنگ شمشک و گاجره و لالون و الیکا در دامنهٔ جنوبی البرز و معادن چشمه گل در [[استان خراسان]] و هجدک در کرمان آغاز و در سال ۱۳۱۶ همزمان با عقد قرارداد کارخانه ذوب آهن کرج با کنسرسیوم دماگ/کروپ آلمان، اکتشافات جدید به منظور تأمین ۲۵۰ هزار تن زغال سنگزغال‌سنگ مورد نیاز این پروژه آغاز گردیده‌است. به علت وقوع جنگ جهانی دوم این فعالیت‌ها به نتیجه نرسید لذا تولید زغال سنگزغال‌سنگ در کشور در سال ۱۳۱۶، فقط در حدود سالیانه ۱۳۳ هزار تن انجام شد.

تحقیق و اکتشاف سیستماتیک بر روی منابع زغال سنگزغال‌سنگ ایران از سال ۱۳۴۵ و به منظور تأمین نیاز [[کارخانه ذوب آهن اصفهان]] و پیش‌بینی تهیه زغال سنگزغال‌سنگ برای فازهای بعدی توسعهٔ این کارخانه آغاز شد. وسعت نواحی زغال خیز ایران حدود یکصد هزار [[کیلومتر مربع]] است. میزان ذخایر زغال سنگزغال‌سنگ این نواحی در ۶۵۰ میلیون تن ذخیرهٔ قطعی و ۱۲۰۰ میلیون تن ذخیرهٔ احتمالی زغال سنگزغال‌سنگ کک شو و حدود ۳۰۰۰ میلیون تن ذخیرهٔ احتمالی زغالسنگ حرارتی برآورد شده‌است.

معادن زغال سنگزغال‌سنگ شمشک سبب اشتغال ساکنین شمشک و محله‌های مجاور نظیر میگون، جیرود در این معادن گردید، همچنین مهاجرت حدود ۴۰۰ خانواده ترک به شهر شمشک را در پی داشت؛ که دولت برای سکونت این مهاجرین بخشی از زمین‌های محلی را برای احداث مسکن مهاجرین از اهالی خریداری نمود.

ماده واحده - برای استخراج معادن زغال سنگزغال‌سنگ شمشک و ساختن راه شمشک به تهران برای حمل زغال و همچنین برای مخارج و حقوق اداره کل معادن وزارت مالیه مجاز است تا مبلغ دویست هزار تومان از محل عایدات انحصار قند و شکر به وزارت فواید عامه کارسازی دارد.

در سال‌های بین ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۰ شمسی اداره طرق و شوراع اقدام به احداث راه ماشین رو بین تهران و شمشک نمود. جاده اصلی که از زردبند شروع و تا دیزین ادامه دارد، در [[زمان پهلوی]] اول با نقشه [[دکتر حسابی]] و صرفاً جهت بهره‌برداری از زغال سنگزغال‌سنگ شمشک تعمیر و تعریض و ساخته شد. این جاده با ابزارهای ساده از جمله بیل و کلنگ و دیلم و پتک و با دست و بازوی مردانی که برخی از آنان در همین جاده کشته شدند و با همت رضا خان دیواره‌های صخره‌ای تنگه میگون شکافته و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. راه شوسه و باریک بود و به علت سفتی و کوهستانی بودن منطقه در ۳ سال طول کشید. این راه از جاده آبعلی از نزدیکی [[سرخه حصار]] آغاز گردید و در آنجا از راه گردنه هزار دره به لشکرک و سپس به شمشک ادامه یافت. از آن به بعد شاخه‌های فرعی متعدّد از این راه به سوی دیگر نقاط کشیده شده‌است. در ادامه این جاده به دیزین و گچسر می‌رسد.