آثار تاریخی زیادی در [[دوره اسلامی]] و پس از ان وجود دارد دراین منطقه که بیشتر به صورت قلعه‌های خشت وگلی مختلف باقی مانده از صفویان، صفاریان، افشاریان، و… در روستاها وشهرای بلوچستان خودنمایی می‌کند.
== مبارزه سوری مردم بلوچ با استعمارگران انگلیسی وپرتغالی ==
پس از اینکه [[بریتانیا]] در جهت منافع خویش اقدام به تعیین حدود و تجزیهساخت سرزمینی با نام جعلی بلوچستان کرد، اراضی وسیعی را که متعلق به قبایل قدرتمند منطقه بود، در مناطقی از خاک ایران جدا کرد که علاوه بر اینکه ضربه‌های شدیدی به اقتصاد آنان وارد شد، بسیاری از تیره‌های قبایل فوق در دو سوی مرز قرار گرفتند و با خط ترسیمی گلداسمید برای همیشه از همدیگر جدا ماندند بنابراین نوعی خصومت شدید نسبت به انگلیسی‌ها در منطقه ایجاد شد (طی قرارداد گلداسمیت و خطوط مرزی مشخص شده توسط آقای گلداسمیت قسمتی از بلوچستان از ایران جدا شد). بعد ازآن بریتانیا سعی داشت با نفوذ بیشتر بلوچستان جعلی را تصرفبزرگ تر کند که با مقاومت سرداران قبایل بلوچایرانی مواجه شد ودرنهایت سپاهیان انگلیس در دره ای نزدیک خاش و ارتفاعات تفتان تارومار شدند.
<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمله انگلیس به بلوچستان در سال 1877|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-اقتصاد-36/1070885-حمله-انگلیس-به-بلوچستان-در-سال|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-02-26|کد زبان=fa}}</ref>
در نخستین روز اکتبر سال ۱۸۷۷ ژنرال ریجنالد ادوارد هری دایر به بهانه همکاری سرداران بلوچ با قوای آلمانی به بلوچستان حمله کرد. هنگامی که کمپانی هند شرقی بر هند و پاکستان امروزی مستولی شد و منطقه کلات و بلوچستان پاکستان به تصرف انگلیسی‌ها درآمد، عده‌ای از سران بلوچ برای اهداف شوم و استعماری انگلیس مانع‌تراشی می‌کردند. آنها با حمله به کاروان انگلیسی‌ها مانع حضور انگلیس در سرحد بلوچستان شده بودند. در این زمان انگلیس به فکر کشیدن خط آهن به بلوچستان ایران بود. مهم‌ترین سرداران بلوچ که با انگلیسی‌ها جنگیدند سردار سیامرد خان قنبرزهی سردار جمعه خان اسماعیل زهی، سردار پسندخان براهوئی و سردار ملک شاه خان ناروئی در منطقه سرحد و در منطقه گشت سردار جنیدخان یار احمد زهی سردار خلیل خان گمشادزهی و سردار جنجال حسین بر بودند. جنگ‌های این سرداران بلوچ با قوای انگلیس منجر به کشته شدن بسیاری از نیروهای انگلیسی شد در نبردی که بین اتحادیه اقوام بلوچ و قوای انگلستان در شمال زاهدان کنونی روی داد بیش از ۷۰ انگلیسی کشته شدند. در این نبرد سردار جمعه خان اسماعیل زهی از جنوب و سردار پسند خان براهوئی از شمال، سردار ملک شاه خان ناروئی از غرب و طوایف گرگیج و ریگی از شرق به اردوگاه نیروهای انگلیسی در شمال زاهدان حمله و نیروهای انگلیسی را تارومار کردند. در نبرد دره نالک در نزدیکی روستای سنگان نیز بیش از ۳۳۰ انگلیسی به قتل رسیدند. با این حال هری دایر ۵ سال در بلوچستان ماند سپس به هندوستان رفت و ۶ سال بعد در سن ۷۴ سالگی در بریستول انگلستان در گذشت. وی ماجرای جدال خود با بلوچ‌ها را در کتابی به نام «مهاجمان سرحد» که در سال ۱۹۲۱ درلندن انتشار پیدا کرد به چاپ رساند. این کتاب را دکتر حمید احمدی به فارسی ترجمه کرده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمله انگلیس به بلوچستان در سال 1877|نشانی=https://www.donya-e-eqtesad.com/بخش-اقتصاد-36/1070885-حمله-انگلیس-به-بلوچستان-در-سال|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=2019-02-26|کد زبان=fa}}</ref>
درگزارشی که در ۱۴ جلد کنسولگری‌های انگلیس که به چاپ رسیده‌است، پیروزی‌های مردم بلوچ در آنها گنجانده نشده‌است، حتی گزارش بسیار مفصلی را شخصی به نام «ماورلی» که خود افسر عملیاتی و اطلاعاتی انگلیس در جنگ بوده و شرح عملیات ایران را به رشته تحریر درآورده است، پیروزی‌های مردم بلوچ را بسیار کمرنگ جلوه داده و حتی خود «ژنرال دایر» این موضوعات را در گزارشات خود نیاورده است. علت حذف رخدادهای پیروزی‌های مردم بلوچ در برابر انگلیس‌های متجاوز می‌توان احتمال داد: چون انگلیس‌ها نمی‌خواستند نشان دهند که یک سپاهی فاقد تفنگ و سلاح گرم که تنها با شمشیرهای ساخته شده با آهن‌های نعل اسب‌ها در جنگ با سپاه مجهز به آخرین تکنیک‌ها و ابزار جنگی آن روز پیروز شده و دشمنان به شکلی مفتضحانه در جنگ با مردم بلوچ شکست را متحمل شده‌اند. در دو مقطع مبارزات تاریخ مردم بلوچ با محوریت استکبار ستیزی وجود دارد که یکی از این مقاطع مبارزه با استعمار [[پرتغال]] بوده‌است که در دوره صفویه نیروهای این کشور (پرتغال) و در جنوب خلیج فارس و جنوب دریای عمان مستقر شدند و برای خودشان قلعه‌هایی ساختند که در آن زمان یکی از سردارن بلوچ به نام «حمل هوت» و نیروهایش در مقابل اینها ایستادگی کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قوم بلوچ نماد مبارزه با استعمار انگلیس|نشانی=http://www.dana.ir/|وبگاه=شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا|بازبینی=2019-02-28}}</ref>
