نئاندرتال: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی ژن‌ها میان نئاندرتال‌ها و [[انسان|انسان امروزی]] مشترک است.{{مدرک}} این به آن دلیل است که نئاندرتال‌ها و [[اجداد انسان]] مدرن زمانی‌که تازه [[خروج از آفریقا|از آفریقا بیرون آمده بودند]] با یکدیگر آمیزش داشتند.

بدن نئاندرتال‌ها برای زندگی در [[آب و هوا|آب و هوای]] سرد سازگاری یافته بود، بطور مثال آن‌ها [[جمجمه|کاسه سر]] بزرگ داشتند، کوتاه قامت اما بسیار قوی بودند و دارای بینی بزرگی بودند، ویژگی‌هایی که مطلوب آب و هوای سرد است.{{مدرک}} طبق تخمین‌ها اندازهِ کاسهِ سر آن‌ها و مغز بزرگتر از انسان‌های مدرن بوده‌است، با این وجود در این بررسی‌ها بدن قوی‌تر آن‌ها در مقایسه با [[انسان امروزی]] در نظر گرفته نشده‌است. بطور میانگین، نئاندرتال‌های مذکر دارای قد ۱۶۵ سانتی‌متر، از نظر وزنی سنگین و به دلیل [[فعالیت بدنی]] زیاد دارای استخوان‌بندی قوی بوده‌اند. بلندی زن‌های نئاندرتال بین ۱۵۳ تا ۱۵۷ سانتی‌متر بوده‌است.{{مدرک}}

شیوه خاص تولید [[ابزار سنگی]] در دوره [[پارینه سنگی میانی]] بنام محل باستانی که این ابزارها در آن یافت شده‌اند، [[موستری|فرهنگ موستری]] نامیده شده‌است. از ویژگی‌های فرهنگ موستری استفادهِ بسیار از [[شیوهِ تمدن لاوالی|شیوهِ لوالوایی]] است. ابزار موستری غالباً با استفاده از ضربه چکش‌های غیر سخت و سخت ساخته می‌شدند، چکش‌های از مواد عالی نرمی که از موادی مانند استخوان، شاخ و چوب ساخته می‌شدند و چکش‌های سخت از سنگهایی مثل [[سنگ آهک،آهک]]، [[سنگ آذرین]] ساخته می‌شدند. تقریباً در پایان دورهِ نئاندرتال‌ها، آن‌ها ابزارهای شاتل پرونی Châtelperronian را ابداع کردند که «پیشرفته‌تر» از ابزارموستری بود. آن‌ها یا خود Châtelperronian را ابداع کردند یا آن را از انسان‌های مدرن تقلید کردند، انسان‌های مدرنی که این‌گونه تصور می‌شود که [[فرهنگ اوریناسی]] را ایجاد کردند.

در دو دهه اخیر، [[باستان‌شناس|باستان شناسان]] دربارهٔ نئاندرتال‌ها که بیش از ۲۰۰ هزار سال پیش در [[اروپا]] و [[آسیا]] ساکن بودند و حدود چهل هزار سال قبل بطور اسرارآمیزی ناپدید شدند، تحقیقات زیادی کرده‌اند. مهم‌ترین بخش این تحقیقات، شامل بررسی شباهت [[سبک زندگی]] و رفتارهای اجتماعی نئاندرتال‌ها با [[هوموساپینس|هوموساپین‌ها]] (انسان‌های خردمند) است. اشیای باقی‌مانده از نئاندرتال‌ها به خصوص زیورآلاتشان که استفاده‌های نمادین داشته و نشانگر فرهنگ آن‌ها بوده، اساسی‌ترین سند برای بررسی رفتار آن‌ها و مقایسه‌اش با رفتارهای انسان‌های مدرن است. بعضی از پژوهشگران{{مدرک}} می‌گویند که پیش از حضور انسانهای مدرن در اروپا، حدود ۴۰ هزار سال پیش، نئاندرتال‌ها مراسمی نمادین داشته‌اند. اما بعضی از منتقدان این نظریه هم می‌گویند که آن‌ها در دورهٔ کوتاه رقابت با انسان‌های خردمند بوده که این چیزها را از ما غنیمت گرفته‌اند. به هرحال نئاندرتال‌ها حدود ۳۰ هزار سال پیش ناپدید شدند و رازهای زیادی از خود باقی گذاشتند. مهم‌ترین راز نحوهٔ نابودی آن هاست. در بهار سال ۲۰۰۹، نتایج تحقیقاتی نشان داد{{مدرک}} که احتمالاً یکی از مهم‌ترین دلایل نابودی نئاندرتال‌ها این بوده که هوموساپین‌ها آن‌ها را خورده‌اند اما هنوز این مسئله به‌طور کامل رد یا اثبات نشده‌است.{{مدرک}}

نظریهٔ غالب این است که خاستگاه انسان‌های امروزی [[آفریقا]] بوده و بعداً با مهاجرت‌های گسترده، در همه جای جهان پخش شده‌اند و محل زندگی انسان‌های قدیمی‌تر مانند نئاندرتال‌ها را تغییر داده‌اند. سال ۱۹۷۹، [[باستان شناسان]] در [[فرانسه]]، اسکلت یک نئاندرتال را کشف کردند. آن زمان کارشناسان تصور می‌کردند که آرایش بدن و تزئینات و زیورآلات از جنس استخوان در کنار سایر عناصر، ساختهٔ دست انسان‌های مدرن است اما پژوهش‌های بعدی نشان داد که خود نئاندرتال‌ها این‌طور آرایش می‌کرده‌اند. در سال ۱۹۹۵ محققان بقایای انسانی را در همان دورهٔ زمانی، در جایی دیگر در فرانسه کشف کردند که آن نیز نئاندرتال بود و چنین آرایشی داشت. اهمیت این کشف‌ها در این است که گونه‌ها، هم با آناتومی بدن و هم با رفتارشان شناخته می‌شوند؛ بنابراین همان‌طور که نئاندرتال‌ها بدنی همانند انسان‌های مدرن نداشتند، نمی‌توان رفتاری امروزی نیز برای آن‌ها تعریف کرد. این کشف‌ها، رفتارهای اجتماعی نئاندرتال‌ها را توضیح می‌دهد و شاید در آینده کلید معمای نابودی گونهٔ آن‌ها باشد، معمایی که جواب آن به ما کمک می‌کند راه‌های نابودی گونهٔ خود را بهتر شناخته و درصورت امکان از آن جلوگیری کنیم.

نئاندرتال‌ها نقاشان چیره‌دستی بوده‌اند که در غارها و بر کناره صخره‌ها آثار هنری بدیع را خلق و به یادگار گذاشته‌اند. ترسیم یک [[اثر هنری]] لازمه مفروضاتی است که انسان نئاندرتال می‌بایست از آن برخوردار بوده باشد تا بتواند به نقاشی بر روی سنگ‌ها مبادرت ورزد.<ref>{{یادکرد|نویسنده = مهدی محمدطاهری |کتاب = زندگی نئاندرتال‌ها از آغاز تا انقراض| ناشر =موسسه پژوهشی شمع هجر پرواز |صفحه =۸۸ |تاریخ = تابستان ۱۳۹۵|شابک=388-044-40-1885-9 |پیوند=http://anthropologyandculture.com/fa/easyblog/762-کتاب-زندگی-نئاندرتال-ها-از-آغاز-تا-انقراض.html}}</ref>

در مورد دلیل انقراض انسان‌های نئاندرتال و زمان این انقراض همچنان گمانه‌ها و پرسش‌های متفاوتی مطرح است. نئاندرتال‌ها یکی از گونه‌های قدیمی بشر بودند که در حدود ۴۰ هزار سال قبل منقرض شدند. محل سکونت این انسان‌ها از [[اروپای شرقی]] تا آسیای مرکزی و همچنین در حدود شمالی از منطقه‌ای که اکنون کشور بلژیک قرار دارد تا [[دریای مدیترانه]] و آسیای غربی را شامل می‌شده‌است. جمعیت‌هایی از انسان‌های مدرن (هموساپینس) در همان زمان در [[آسیای شرقی]] و آفریقا زندگی می‌کردند.

به عبارت دیگر، نئاندرتال‌ها، نزدیک‌ترین نوع انسان به [[انسان خردمند]] امروزی هستند. تحقیقات اخیر محققان نشان داده‌است که تقریباً در دی ان ای تمامی انسان‌ها، درصدی از ژن نئاندرتال‌ها وجود دارد. هر دو نوع نه تنها در کنار هم می‌زیسته‌اند، بلکه [[آمیزش جنسی]] هم تا حدودی بینشان برقرار بوده‌است. تاکنون دلیل انقراض نئاندرتال‌ها نابودی آن‌ها به دست انسان‌های مدرن یا عدم مقاومت آن‌ها در برابر موجی بی‌سابقه از سرما عنوان شده که امکان دسترسی آن‌ها به [[مواد غذایی]] را محدود کرد.

یک تحقیق جدید اما در پی پاسخ به این پرسش بوده که چرا به رغم آمیزش جنسی میان نئاندرتال‌ها و انسان‌های مدرن، از حاصل آمیزش آن‌ها که می‌توانست مانعی برای انقراض کامل نئاندرتال‌ها شود اثری در میان نمانده‌است. یک گروه تحقیق در [[دانشگاه استانفورد]] آمریکا در تحقیقی در این زمینه، به این نتیجه رسیده‌است که اشکال جریان نیافتن زندگی نئاندرتال‌ها در آمیزش با زنان مدرن به برخی از ژن‌های آن‌ها مربوط بوده‌است.

بنا بر نتیجه تحقیق دانشمندان، احتمالاً خصوصیات ژنتیکی نهفته در برخی از کروموزم‌های مردهای نئاندرتال نوعی واکنش دفاعی را در زن مدرن موجب می‌شده که نتیجه آن نوزادی معلول با شانس کم برای ادامه زندگی یا سترون در [[تولید مثل]] بوده‌است. با این همه، درآمیزی گهگاهی نئاندرتال و انسان‌های مدرن رد پای خود را در مختصات ژنتیکی انسان مدرن بر جا گذاشته‌است. انسان‌های با رگ و ریشه‌های غیرآفریقایی همچنان دارای یک تا چهار درصد دی ان ای نئاندرتال‌ها هستند.

اخیراً نتیجه تحقیق یک گروه علمی در مؤسسه تحقیقاتی [[ماکس پلانک]] آلمان در [[نشریه نیچر]] منتشر شد که بر اساس آن نه تنها نئاندرتال‌ها اثری از ژن‌های خود در ژن‌های انسان معاصر باقی گذاشته‌اند، بلکه برعکسش هم صادق است. در جدول ژنتیک یک نئاندرتال که اخیراً فسیل آن در منطقه آسیای مرکزی پیدا شد، محققان اثری از ژن‌های انسان مدرن یافتند. بر مبنای سن استخوان‌های یادشده و خصوصیات ژنتیکی آن‌ها محققان به این نتیجه رسیده‌اند که نئاندرتال‌ها و انسان‌های مدرن تا صد هزار سال پیش آمیزشی گهگاهی داشته‌اند و تولید مثل کرده‌اند. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجلهٔ cell منتشر شده‌است. انسان امروزی یا هوموساپین (Homo sapiens) اکنون تنها فرمانروای [[کره زمین|زمین]] است اما همیشه این‌طور نبوده‌است. هزاران سال پیش، گونه‌های دیگری از موجودات دوپای سخنگو که خفتان‌هایی از پوست جانوران به تن می‌کردند، روی زمین حاکم بودند. چند صدهزار سال پیشتر از ما یکی از این موجودات در اروپا ظاهر و خیلی سریع در [[خاورمیانه]] تا [[آسیای میانه]] پراکنده شد.{{مدرک}} ما بقایای این مردمان درشت هیکل و قوی بنیه را از اواسط [[قرن نوزدهم]] شناخته‌ایم و طی این مدت، به تدریج دانش بیشتری دربارهٔ آن‌ها به دست آورده‌ایم؛ دانشی که با پرسش‌های بسیار بزرگی همراه‌است. یکی از مهم‌ترین این پرسش‌ها مربوط به ناپدیدشدن آن‌ها از روی زمین است. آن‌ها مغزهایی به بزرگی ما داشتند، قدرت بدنی بسیار بیشتری نسبت به ما داشتند، سخن می‌گفتند و آن طور که امروز می‌دانیم، حتی آن قدر قریحهٔ هنری داشتند که خود را بیارایند. مهم‌ترین غذای آن‌ها، گوشت شکارهایی بود که در همه جای زمین صدها برابر فراوان‌تر از امروز وجود داشتند. کل سرزمین سردسیر و [[یخبندان]] اروپا پر بود از موجوداتی که امروز فقط در صحراهای گرم و سوزان آفریقا (؟!) وجود دارند: [[فیل]]‌ها، [[کرگدن]]‌ها، [[گوزن]]‌ها، [[زرافه]]‌ها، گله‌های بزرگ گاوهای کوهان دار و [[خر وحشی آفریقایی|خر وحشی]] به علاوه حیواناتی شکارچی مثل [[شیر (گربه سان)|شیر]]، [[پلنگ]]، [[کفتار]]، [[خرس]]، [[گرگ]] و البته همین مردمان نخستین. آن‌ها در واقع جوامعی نسبتاً پیچیده داشتند و صدها هزار سال در بیشتر [[اوراسیا]] از زندگی به همین شکل لذت بردند؛ اما حدود ۴۵۰۰۰ سال پیش از آسیا ناپدید شدند.{{مدرک}} حدود ۳۸۰۰۰ سال پیش، موقعیت آن‌ها در اروپا نیز رو به افول گذاشت و ۲۸۰۰۰ سال پیش، آخرین جمعیت‌های آن‌ها برای همیشه ناپدید شدند. این مردمان را به افتخار نخستین جایی که بقایای آن‌ها پیدا شد، یعنی دره نئاندر در [[آلمان]]، مردمان نئاندرتال می‌نامیم. اکنون ما در پی فهمیدن راز انقراض نئاندرتال‌ها هستیم.

تاکنون شواهد کافی برای اثبات نبرد میان نئاندرتال‌ها و انسان‌ها کشف شده‌است. نیزه‌ای که در سینه یک نئاندرتال رفته و موجب مرگش شده، ساخت دست انسان است. به علاوه هیکل درشت نئاندرتال‌ها مانع می‌شد بتوانند به خوبی انسان‌ها نیزه پرت کنند، همان‌طور که امروز هم قهرمانان [[پرتاب نیزه،نیزه]]، همان سیاهپوست‌های لاغر و کشیدهٔ آفریقایی هستند، نه مردان قوی هیکلی که پس از چند هزارسال ظاهری همچون نئاندرتال‌ها پیدا کرده‌اند. شواهد دیگری هم وجود دارد که نشان می‌دهد انسان‌ها گوشت نئاندرتال‌ها را می‌خورده‌اند؛ مثلاً استخوان آرواره یک نئاندرتال که در یکی از غارهای محل سکونت انسان‌ها کشف شده، نشان می‌دهد انسان‌ها کله پاچهٔ نئاندرتال را با لذت می‌خورده‌اند. حتی آثار گاز زدن و کندن گوشت روی این استخوان آرواره به خوبی مشهود است. البته خود نئاندرتال‌ها هم کمابیش از همنوعان خود تغذیه می‌کردند، اما این رفتار میان آن‌ها بسیار کمتر ازانسان‌ها رخ می‌داد.

در نوامبر سال ۲۰۰۶، مقاله‌ای در ژورنال آمریکایی «حوادث آکادمی علوم ملی» منتشر شد که نظریه انقراض نئاندرتال‌ها از طریق ادغام در هوموساپینس را مطرح کرده‌است. [[اریک ترینکاس]] از دانشگاه [[واشینگتن]] که یکی از نویسندگان این مقاله بود می‌گوید که «انقراض از طریق شیفتگی پدیده رایجی است.»<ref>{{cite press release |title=Neanderthal Genome Sequencing Yields Surprising Results And Opens A New Door To Future Studies |publisher=[[آزمایشگاه ملی لارنس برکلی|Lawrence Berkeley National Laboratory]] |date=16 November 2006 |url=http://www.sciencedaily.com/releases/2006/11/061116083223.htm |accessdate=31 May 2009}}</ref>

[[Fileپرونده:Neanderthal Child-Museum.jpg|thumbبندانگشتی|leftچپ|مدل یک کودک نئاندرتال در موزه مردمشناسی خلیج فارس، بندر عباس]]

نئاندرتال‌ها در بهشتی پهناور و غنی زندگی می‌کردند که هر چه نیاز داشتند، در سرزمینشان وجود داشت. بدن‌های نئاندرتال‌ها بسیار قوی تر و زورمندتر از انسا ن‌های لاغر آفریقایی بود، اما شاید «فکر» آن‌ها به خوبی آفریقایی‌ها توسعه پیدا نکرده بود، چون بسیاری به آن نیاز نداشتند! {{مدرک}}ابزارهای نئاندرتال‌ها خوب بود، ولی ظرافت این ابزارها بسیار کمتر از ابزارهای انسان‌ها بود. مردمان نئاندرتال زبان هم داشتند و از پوست شکارهایشان لباس و کفش می‌دوختند و البته شیوهٔ این کار را به نسل‌های بعدی می‌آموختند اما طی چند صدهزار سال، این فناوری‌های ساده، توسعه‌ای بسیار اندک پیدا کرد. دقیقاً به این دلیل که نئاندرتال‌ها «نیاز» به توسعهٔ فناوری‌های خود نداشتند، چیزی را انبار نمی‌کردند و برای یافتن آب، هیچ زحمتی نمی‌کشیدند. حتی بدن‌های قوی بنیهٔ نئاندرتال‌ها هم کمتر از سیاهپوست‌های لاغر آفریقایی، آسیب دیدگی‌های جدی پیدا می‌کرد. البته میزان غذایی که نئاندرتال‌ها می‌خوردند نسبت به ما بسیار بیشتر بود. ما به روزی ۲۲۰۰ [[کالری]] انرژی نیاز داریم، درحالی که نئاندرتال‌ها دست کم دو برابر این میزان انرژی نیاز داشتند. رشد سریع بدن و [[بلوغ جنسی]] دیررس نشان می‌دهد مردم نئاندرتال برای شکارچی شدن، بیشتر عجله داشتند تا برای پدر و مادر شدن؛ شاید چون نظام اجتماعی آن‌ها بر پایهٔ قبیله‌های پدر سالار بوده‌است، نه خانواده‌های دو نفره.

ادوارد رابین از [[آزمایشگاه ملی لارنس برکلی]] در برکلی [[کالیفرنیا]] اظهار داشته‌است که آزمایشی که اخیراً روی ژنوم نئاندرتال‌ها انجام شده، حکایت از آن دارد که DNA انسان و DNA نئاندرتال‌ها ۹۹٫۵ تا ۹۹٫۹ درصد یکسان بوده‌است.<ref>{{Cite news|agency=Associated Press |date=16 November 2006 |title=Neanderthal bone gives DNA clues |url=http://www.cnn.com/2006/TECH/science/11/15/neanderthal.ap/index.html |archiveurl=http://web.archive.org/web/20061118050935/http://edition.cnn.com/2006/TECH/science/11/15/neanderthal.ap/index.html |archivedate=18 November 2006 |publisher=CNN |accessdate=18 May 2009}}</ref><ref>{{Cite news|first=Ker |last=Than |coauthors=[[لایوساینس|LiveScience]] |date=15 November 2006 |title=Scientists decode Neanderthal genes |url=http://www.msnbc.msn.com/id/15732243/ |publisher=[[ام‌اس‌ان‌بی‌سی|MSNBC]] |accessdate=18 May 2009}}</ref>

[[Fileپرونده:Wezmeh tooth.jpg|thumbبندانگشتی|دندان آسیای کوچک یک کودک نئاندرتال از غار وزمه]]

تاکنون بقایای نئاندرتال‌ها در سه غار [[غار شانه‌در|شانیدر]]، [[غار شکارچیان|غار شکارچیان بیستون]]، [[غار وزمه]] در زاگرس کشف شده‌است. در [[غار شانیدر]] در شمال [[کردستان عراق]] بقایای استخوانی ده نئاندرتال یافت شد که یکی از [[منابع اطلاعاتی]] مهم دربارهٔ نئاندرتال‌های [[زاگرس]] و [[غرب آسیا]] محسوب می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =https://www.radiofarda.com/a/30154876.html |عنوان =کشف اسکلت انسان نِئاندِرتال، در اقلیم کردستان عراق | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹}}</ref> در [[غار شکارچیان]] در بیستون نزدیک کرمانشاه بخشی از استخوان ساعد یافت شده که دارای ویژگی‌هایی است که در استخوان ساعد انسانهای نئاندرتال قابل مشاهده‌است. در [[غار وزمه]] در نزدیکی شهر [[اسلام‌آباد غرب]] یک دندان آسیای کوچک مربوط به کودک نئاندرتال حدوداً هشت ساله همراه با سنگواره گوشتخوارانی مثل شیر، پلنگ، [[کفتار خالدار]] و گونه‌های علفخوار یافت شده‌است.<ref>Zanolli, Clément, Fereidoun Biglari, Marjan Mashkour, Kamyar Abdi, Herve Monchot, Karyne Debue, Arnaud Mazurier, Priscilla Bayle, Mona Le Luyer, Hélène Rougier, Erik Trinkaus, Roberto Macchiarelli. (2019). Neanderthal from the Central Western Zagros, Iran. Structural reassessment of the Wezmeh 1 maxillary premolar. Journal of Human Evolution, Vol: 135.</ref> ابزارهای سنگی ساخته شده توسط این انسان‌ها در دو موزه [[موزه پارینه‌سنگی زاگرس]] و [[موزه ملی ایران]] به نمایش گذاشته شده‌است.<ref>http://www.irancaves.com/download/Neanderthal-Iran-Biglari-Interview.pdf</ref>

* [https://bigbangpage.com/science-content/بشر-از-نئاندرتال­-ها-باهوش­-تر-نبود؛-ما/ بشر از نئاندرتال­‌هاها باهوش­ تر نبود]