اندازه‌گیری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
با توجه به این که بنده مدرس دانشگاه هستم و درس سیستم های اندازه گیری را چندین ترم تدریس کردم... مطالب این صفحه تصحیح کردم... |
||
خط ۱:
'''اندازه‌گیری''' (به انگلیسی:Measurement) ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ عملیاتی ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ اندازه یک کمیت فیزیکی ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﮑﯽ از یکاهای ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ (SI، FPS و…) تعیین ﺷﻮد، اﻧﺪازه گیری ﮔﻮﻳﻨﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺪازه گیری ﺑﻪ وسیله کولیس، میکرومتر، [[خط‌کش]]، [[ترازو]]، [[دماسنج]]، [[سرعت‌سنج]]، [[ولت‌سنج]]، [[سختی سنج]]، [[زبری سنج]]، [[بادسنج]]، [[عمق سنج]]، [[زاویه سنج]]، [[رطوبت سنج]] یا [[فشارسنج]]).[[پرونده:water_temperature_amp_oil_pressure.jpg|چپ|بندانگشتی|100px|ابزار اندازه‌گیری دمای آب و [[فشار روغن]].]]
این فرایند می تواند شامل [[برآورد]] اندازهٔ ویژگی‌های یک چیز، مانند [[طول]] (درازا) یا [[وزن|وزنِ]] (سنگینی) آن نسبت به [[یکا|یکاهای اندازه‌گیریِ]] [[استاندارد]]، مانند [[متر]] و [[کیلوگرم]] است. [[مترولوژی]] نیزدانش بررسی اندازه‌گیری است.
هر نوع ویژگی فیزیکی را می‌توان اندازه گرفت،<ref>داگلاس هابرد ''چگونه هر چیزی را اندازه بگیریم'': ''Finding the Value of Intangibles in Business''، جان وایلی و پسران، ۲۰۰۷</ref> کمّیت‌های فیزیکی، مانند [[مسافت]]، [[سرعت]]، [[انرژی]]، [[دما]] و [[زمان]] ازجملهٔ این ویژگی‌ها هستند. بنیان‌گذار اندازه‌گیریِ نوین، [[متیو لاسکی]] است.▼
▲هر نوع ویژگی فیزیکی را می‌توان با استفاده از وسایل اندازه گیری مناسب آن فرایند اندازه گرفت،<ref>داگلاس هابرد ''چگونه هر چیزی را اندازه بگیریم'': ''Finding the Value of Intangibles in Business''، جان وایلی و پسران، ۲۰۰۷</ref> کمّیت‌های فیزیکی، مانند [[مسافت]]، [[سرعت]]، [[انرژی]]، [[دما]] و [[زمان]] ازجملهٔ این ویژگی‌ها هستند. بنیان‌گذار اندازه‌گیریِ نوین، [[متیو لاسکی]] است.
== ﺗﺎریخچه اندازه گیری ==
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﻧﺪازه گیری قدﻣﺘﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺗﺎرﻳﺦ دارد و زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ و پیشرﻓﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و همگام ﺑﺎ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردها ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردهای ﻃﻮل ﮐﻪ از اولین اﺳﺘﺎﻧﺪاردهاﺳﺖ، تغییر و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
از دﻳﺮﺑﺎز، ﺑﺸﺮ ﺑﺮای اﻧﺪازه گیری ﻃﻮل از ابزارهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس، ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ این وسایل ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﻀﺎی ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ، استفاده می نموده است. مثل ﻃﻮل ﭘﺎ، ﻗﺪم، وﺟﺐ، پهنای چهار اﻧﮕﺸﺖ و… معمولا ﻣﻘﺪار ﺷﺎﺧﺺ های ﻓﻮق ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﻮل اﻋﻀﺎی ﺑﺪن ﭘﺎدشاهان و ﺣﺎﮐﻤﺎن در اﺛﺮ ﺟﻨﮓ ها و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ و اﻳﺠﺎد ﭘﺎدﺷﺎهی ها و ﺣﮑﻮﻣﺖ های ﺟﺪﻳﺪ، ﻧﻮع ﺷﺎﺧص ها و ﻣﻘﺪار آن ها تغییر ﻣﯽ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. همچنین، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ جمعیت ها و کشورها، واﺣﺪ های اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪه و ﻣﺘﻌﺪد ﺷﺪه اﻧﺪ، ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ارﺗﺒﺎط بین قومیت ها و ملیت ها اﻳﺠﺎد ﻣﺸﮑﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ.
<br />
== دﺳﺘﮕﺎه یکاهای اندازه گیری(سیستم های اندازه گیری) ==
=== دﺳﺘﮕﺎه یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ (سیستم ﻣﺘﺮﻳﮏ) ===
اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه از ﻣﺘﺪاول ﺗﺮﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه های اﻧﺪازه گیری اﺳﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ کشورهای دنیا از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺎرز اﻳﻦ سیستم ده دهی ﺑﻮدن آن اﺳﺖ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ در ﺗﺒﺪﻳﻞ واحدها هیچ ﻣﻘﺪاری از بین ﻧﻤﯽ رود و اﺷﺘﺒﺎهات آن نیز ﮐﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ و ﻧﻤﺎﻳﺶ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻪ ﮐﺴﺮی و ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﮐﺴﺮی ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺨﺮج آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻀﺮب ﻋﺪد ده ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
<br />
=== دستگاه یکاهای انگلیسی (سیستم انگلیسی/سیستم اینچی) ===
دستگاه یکاهای انگلیسی (سیستم انگلیسی)، اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم سیستم اﻳﻨﭽﯽ نیز ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ در کشورهای اروﭘﺎﻳﯽ، آﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ و کشورهایی ﮐﻪ از تجهیزات ﺑﺎ سیستم اندازه گیری اﻳﻨﭽﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﮐﺎرﺑﺮد دارد.
دﻗﺖ تجهیزات اندازه گیری ﺑﺎ یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮑﺎهای انگلیسی نیز ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل دﻗﺖ کولیس های ورنیه دار اﻳﻨﭽﯽ به ۰٫۰۰۱ اینچ می رسد که معادل ۰٫۰۲۵۴ میلیمتر ﻣﯽ ﺷﻮد، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﻗﺖ کولیس های ورنیه دار میلی متری ۰٫۰۲ میلیمتر می باشد.
<br />
== وسیله اندازه گیری چیست؟ ==
ﺑﻪ وسیله ای ﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اندازه گیری ﻳﺎ اﻧﺪازه گیری های ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود وسیله اندازه گیری گویند. مانند خط کش، کولیس، میکرومتر و…
<br />
==== آیا می توان پاسخی قاطع برای همه اندازه گیری ها داشته باشیم؟ ====
در اندازه‌گیری‌ها پاسخ کامل یا مطلق نداریم. هر کسی که نتیجهٔ اندازه‌گیری خود را گزارش می‌کند، همواره بهترین [[برآورد]] خود را از مقدار اصلی، همراه با [[خطای اندازه‌گیری]] آن، ارائه می‌دهد. البته درستیِ اندازه‌گیری به سرشت جسمی که اندازه‌گیری می‌شود نیز وابسته است. از این‌رو، درستیِ همهٔ اندازه‌گیری‌ها، به‌دلیل محدودیت در دقت (تکرارپذیری [[آزمایش]]) و خطای برخاسته از سرشتِ سنج‌ابزار و جسم یا هر آنچه اندازه‌گیری می‌شود، محدود است.<ref>[http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=اندازه+گیری&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامهٔ رشد]، سرواژهٔ «اندازه‌گیری».</ref>
| |||