عناصر کمیاب زمین: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تمیزکاری، ابرابزار
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
نجات ۱ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0
خط ۴:
بر پایهٔ نامگذاری [[آیوپاک]]، '''عنصرهای خاکی کمیاب''' با حروف اختصاری عنصرهای خاکی کمیاب یا '''فلزهای خاکی کمیاب'''، مجموعهٔ ۱۷ [[عنصر (شیمی)|عنصر]] شیمیایی [[جدول تناوبی]] است. این دسته از
 
عنصرها از پانزده عنصر [[لانتانیدها]] و دو عنصر [[اسکاندیم]] و [[ایتریم]] تشکیل می‌شوند.<ref>{{cite book |title=Nomenclature of Inorganic Chemistry: IUPAC Recommendations 2005 |editor=Edited by N G Connelly and T Damhus (with R M Hartshorn and A T Hutton) |year=۲۰۰۵ |isbn=۰-۸۵۴۰۴-۴۳۸-۸ |url=http://www.iupac.org/publications/books/rbook/Red_Book_2005.pdf |publisher=RSC Publ. |location=Cambridge |archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20080527204340/http://www.iupac.org/publications/books/rbook/Red_Book_2005.pdf |archivedate=۲۰۰۸-۰۵-۲۷ مه ۲۰۰۸ |accessdate=۲۰۱۲-۰۳-۱۳ |dead-url=no }}</ref> [[اسکاندیم]] و [[ایتریم]] به این دلیل، شناخته شده‌اند که بیشتر در همان سنگ معدن‌هایی پیدا می‌شوند که لانتانیدها پیدا می‌شوند و ویژگی‌های شیمیایی همانندی را از خود نشان می‌دهند اما دارای خواص الکتریکی و مغناطیسی متفاوتی هستند. به ندرت، یک تعریف وسیع تر که شامل [[آکتینیدها]] هم می‌شود، استفاده می‌شود، به این دلیل که آکتینیدها دارای ویژگی‌های معدنی، شیمیایی و فیزیکی (به ویژه پیکربندی لایه‌های الکترونیکی) مشترکی هستند.<ref>T Gray (2007). "Lanthanum and Cerium". ''The Elements''. Black Dog & Leventhal. pp. 118–122.</ref>
 
این عنصرها (به جز [[پرومتیم]] و عنصرهای [[واپاشی هسته‌ای|پرتوزا]]) برخلاف نامشان در زمین [[فراوانی عنصرهای شیمیایی در پوسته زمین|بسیار فراوان‌اند]].<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۱۰ خرداد ۱۳۹۸|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/world-features-48458950|عنوان=عناصر خاکی کمیاب، کارت برنده چین در جنگ تجاری با آمریکا؟}}</ref> برای نمونه [[سریم]] ۲۵-امین عنصر فراوان است که غلظت آن {{عبارت چپچین|۶۸ [[بخش در یکای سنجش|ppm]]}} و برابر [[مس]] است. این عنصرها به دلیل ویژگی‌های [[زمین‌شیمی]] در زمین بسیار پراکنده‌اند و در یک جا به اندازهٔ کافی متمرکز نیستند. در نتیجه جستجو و بهره‌برداری از آن‌ها بسیار پرهزینه است. رسوب‌هایی از آن‌ها که بهره‌برداری از آن اقتصادی باشد را [[کانی خاک کمیاب]] می‌نامند.<ref name="Haxel02">{{cite web |url=http://pubs.usgs.gov/fs/2002/fs087-02/fs087-02.pdf |title=Haxel G, Hedrick J, Orris J. 2006. Rare earth elements critical resources for high technology. Reston (VA): United States Geological Survey. USGS Fact Sheet: 087‐02. |accessdate=۲۰۱۲-۰۳-۱۳}}</ref> نخستین کانی شناسایی شده از این عنصرها [[گادولینیت]] نام دارد که یک [[ترکیب شیمیایی]] از [[سریوم]]، ایتریم، [[آهن]]، [[سیلیسیم]] و دیگر عنصرها است. این کانی از یک [[معدن]] در روستای [[ایتربی]] در [[سوئد]] بدست آمد است (نگاه شود به [[کارل اکسل آرنیوس]]). چندین عنصر خاکی کمیاب نامشان را از این منطقه وام گرفته‌اند.