روابط ایران و بریتانیا: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
نجات ۱ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲:
|}
'''روابط ایران و بریتانیا''' از اوایل حکومت [[ادوارد ششم انگلستان|ادوارد ششم]]، در بریتانیا شکل گرفت.<ref>[[پاتریک کلاسون|Patrick Clawson]]. ''Eternal Iran''. Palgrave 2005 {{ISBN|1-4039-6276-6|en}}, p.25</ref> در برخی دوران از [[تاریخ ایران]] روابط دوجانبه میان دو کشور در بالاترین سطح قرار داشت. اما پس از [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)|انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷]]، روابط میان ایران و [[پادشاهی متحده]] دچار بحران و
در زمان [[دولت دهم جمهوری اسلامی ایران|دولت دهم ایران]] روابط دو کشور نسبت به سال‌های پیش از آن بیش از پیش به سردی گرایید. مناقشه بر سر [[برنامه هسته‌ای ایران]] و موضع‌گیری‌ها در مقابل [[بهار عربی]] از مهم‌ترین دلایل این امر برشمرده می‌شود. به باور == تاریخچه روابط ==
سطر ۲۴ ⟵ ۲۶:
دومین بحران جدی در روابط دوجانبه مربوط به [[اشغال سفارت ایران در لندن]] بود که منجر به کشته‌شدن دو تن از کارمندان سفارت شد و دولت ایران، پلیس بریتانیا را به موجب کوتاهی در برخورد با مهاجمان که منجر به اشغال ۶ روزه سفارت و قتل کارمندان ایرانی آن بود، مقصر دانست.<ref name=diplomacy />
در سال [[۱۹۸۷ (میلادی)|۱۹۸۷]] میلادی و در خلال [[جنگ ایران و عراق]]، تمامی کارکنان سفارت بریتانیا در پی تیرگی{{مدرک}} روابط ایران و پادشاهی متحده به [[لندن]] فراخوانده شدند و مجدداً سفارت سوئد حافظ منافع بریتانیا معرفی شد. در نوامبر [[۱۹۸۸ (میلادی)|۱۹۸۸]] میلادی، [[جفری هاو]] وزیر خارجه بریتانیا با [[علی‌اکبر ولایتی]] وزیر امور خارجه وقت ایران در مورد برقراری دوباره [[دیپلماسی|روابط دیپلماتیک]] به توافق رسید.<ref name="تاریخچه سفارت بریتانیا در تهران">[http://ukiniran.fco.gov.uk/fa/our-office-in-iran/our-embassy-in-tehran/embassy-history تاریخچه سفارت بریتانیا در تهران], وبگاه رسمی سفارت بریتانیا در تهران</ref>
در [[۱۴ فوریه]] [[۱۹۸۹ (میلادی)|۱۹۸۹]] میلادی، [[آیت‌الله خمینی]] فتوایی برای قتل [[سلمان رشدی]]، نویسنده بریتانیایی و ناشر آثارش صادر کرد. دولت بریتانیا بار دیگر، تمامی کارکنان بریتانیایی را از ایران خارج نمود و سفارت به حالت نیمه تعطیل درآمد.<ref name="تاریخچه سفارت بریتانیا در تهران" /> ایران نیز در ۷ فوریه همان سال روابط خود را به حالت تعلیق درآورد. بریتانیا در ۲۸ آوریل ۱۹۹۴ در اعتراض به به‌رسمیت شناختن [[ارتش جمهوری‌خواه ایرلند]] توسط ایران، تعدادی از دیپلماتهای خود را فراخواند. در ۱۸ مه ۱۹۹۹ روابط دو کشور مجدداً تا سطح فعالیت وزراتخانه‌ها افزایش پیدا کرد.<ref name="reuters.com">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.reuters.com/article/2010/11/04/us-iran-britain-relations-idUSTRE6A334P20101104 |عنوان =Timeline: Relations between Britain and Iran
| ناشر = [[رویترز|Reuters]] |تاریخ = ۴ نوامبر ۲۰۱۰ |تاریخ بازدید = ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱}}</ref>
[[شهرداری تهران]] در اقدامی سیاسی در سال ؟۱۳، نام «خیابان [[وینستون چرچیل]]» در جنب [[سفارت پادشاهی متحده در تهران]] را به نام «[[خیابان بابی ساندز]]»، تغییر نام داد.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= Pedram Moallemian|نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |عنوان = Naming Bobby Sands Street | پیوند = http://indiamond6.ulib.iupui.edu:81/bobbysandsstreet.html |ژورنال= |نشریه=The Blanket |تاریخ=24 February 2004 |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on 2007-05-26.</ref> [[بابی ساندز]]، ملی‌گرای [[ایرلند|ایرلندی]] ضدانگلیسی و عضو [[ارتش جمهوری‌خواه ایرلند]]
[[پرونده:UKinIran.JPG|بندانگشتی|چپ|تصویری از درب اصلی [[سفارت بریتانیا در تهران]].]]
سطر ۴۷ ⟵ ۵۰:
=== انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ===
در پی [[پیامدهای اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|اعتراضات سراسری مردم ایران]] نسبت به نتایج [[دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران]]، [[علی خامنه‌ای]] در مراسم [[نماز جمعه]] [[تهران]]، انگلستان را «خبیث‌ترین» دشمن کشور ایران خواند.<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4419893,00.html بریتانیا به جایگاه «شیطان بزرگ» ارتقا یافت], دویچه وله فارسی</ref><ref>[http://www.radiofarda.com/content/f4_Britain_expell_diplomats_Iran/1761031.html بریتانیا و ایران دیپلماتهای یکدیگر را اخراج کردند], رادیو فردا</ref>
یک روز پس از سخنان علی خامنه‌ای، [[وزارت امور خارجه ایران]] دو دیپلمات ارشد [[سفارت بریتانیا در تهران]] را اخراج کرد و در واکنش بریتانیا نیز، در تاریخ [[۲۳ ژوئن]] [[۲۰۰۹ (میلادی)|۲۰۰۹]] میلادی، دو دیپلمات شاغل در [[سفارت ایران در لندن]] را از کشورش اخراج کرد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/06/090623_ss_ir88_iran_britain.shtml ایران و بریتانیا دیپلماتهای یکدیگر را اخراج می‌کنند], بی‌بی‌سی فارسی</ref> در تاریخ [[۲۸ ژوئن]] [[۲۰۰۹ (میلادی)|۲۰۰۹]] میلادی، نه تن از کارکنان ایرانی [[سفارت بریتانیا در تهران]] به اتهام «دست‌داشتن در [[پیامدهای اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|شورش‌های پس از انتخابات]] دهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران»، توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شدند.<ref>[http://www.rfi.fr/actufa/articles/114/article_7164.asp دستگیری نه کارمند ایرانی سفارت بریتانیا در تهران], [[رادیو بین‌المللی فرانسه]]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/06/090628_sz_ir88_iran_britain_arrests.shtml دستگیری کارکنان ایرانی سفارت بریتانیا در تهران], بی‌بی‌سی فارسی</ref><ref>[http://www.nytimes.com/2009/06/29/world/middleeast/29iran.html?_r=1&hp Iran Escalates Its Fight With Britain; New Clashes Erupt], [[نیویورک تایمز|The New York Times]]</ref> در واکنش [[وزارت امور خارجه بریتانیا]]، اتهام «دست‌داشتن در ناآرامی‌های ایران» را رد کرد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/07/090704_wmj-ir88-after-election-uk-iran.shtml بریتانیا درباره اتهام‌های ایران تحقیق می‌کند], بی‌بی‌سی فارسی</ref> در تاریخ [[۱۹ ژوئیه]] [[۲۰۰۹ (میلادی)|۲۰۰۹]] میلادی، آخرین کارمند ایرانی سفارت بریتانیا به نام [[حسین رسام]]، که به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» در [[زندان اوین تهران]] به سر می‌بُرد، با قید وثیقه آزاد شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/07/090719_pm_ir88_rassam_released.shtml کارمند سفارت بریتانیا در تهران آزاد شد], بی‌بی‌سی فارسی</ref><ref>[http://www.radiofarda.com/content/f4_Rasam_freed_bail_Britain/1780534.html کارمند ایرانی سفارت بریتانیا با وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی آزاد شد], [[رادیو فردا]]</ref> [[دانشگاه آکسفورد]] در اقدامی سیاسی اقدام به اعطای بورسیه تحصیلی ''[[ندا آقاسلطان]]'' به دانشجویان فلسفه این دانشگاه نمود. مقامات این دانشگاه اعلام کرده‌اند منابع مالی این بورسیه‌ها به وسیلهٔ دو نفر تأمین و در اختیار آن‌ها قرار داده شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/11/091109_he_ir88_neda_oxford.shtml |عنوان = دانشگاه آکسفورد بورسیه ندا آقا سلطان را تأسیس کرد | ناشر = وبگاه بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ = ۹ نوامبر ۲۰۰۹ |تاریخ بازدید = ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱}}</ref>
در تاریخ [[۹ دسامبر]] [[۲۰۱۰ (میلادی)|۲۰۱۰]] میلادی، وبگاه سفارت بریتانیا در ایران، به مناسبت ''روز جهانی حقوق بشر''<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,6321742,00.html درخواست اخراج سفیر و کاهش روابط با انگلیس], دویچه وله فارسی</ref> یادداشت انتقادآمیزی در مورد وضع [[حقوق بشر در ایران]] را به قلم [[سایمون گس|سایمون گَس]]، سفیر بریتانیا در تهران را منتشر کرد.<ref name=ToolAutoGenRef2>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2010/12/101209_l30_iran_british_protest.shtml تظاهرات «بسیج دانشجویی» در مقابل سفارت بریتانیا در تهران], بی‌بی‌سی فارسی</ref> در واکنش [[وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران]]، سایمون گَس را به وزارت امور خارجه ایران احضار کرد<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2010/12/101213_l19_iran_britain_embassador.shtml سفیر بریتانیا در تهران به وزرات امور خارجه ایران احضار شد], بی‌بی‌سی فارسی</ref> و نیز تظاهراتی در مقابل سفارت بریتانیا در تهران، از سوی «بسیج دانشجویی» انجام گرفت.<ref name=ToolAutoGenRef2 />
هم‌چنین شماری از مقام‌های ایرانی و گروهی از نمایندگان [[مجلس شورای اسلامی]] خواستار «اخراج سفیر انگلیس از تهران و کاهش سطح روابط سیاسی» با این کشور شدند.<ref name=ToolAutoGenRef1 /> [[کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی]] نیز خواستار «تجدید نظر دولت محمود احمدی‌نژاد در روابط با پادشاهی متحده و کاهش احتمالی سطح و حتی تعلیق این روابط شد.<ref>[http://www.asriran.com/fa/news/96915/جزئیات-طرح-قطع-رابطه-با-انگلیس جزئیات طرح قطع رابطه با انگلیس], عصر ایران</ref> در تاریخ ۳۰ آبان ۱۳۹۰ وزیر دارائی بریتانیا اعلام کرد: به دلیل اینکه [[بانک مرکزی ایران]] در خدمت عملیات بانکی برای گسترش فعالیت‌های هسته‌ای بوده‌است، دولت بریتانیا آن را تحریم می‌کند و کلیه مبادلات بانکی را با ایران تعطیل می‌نماید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.mashreghnews.ir/fa/news/80475/انگلیس-بانک-مرکزی-ایران-را-تحریم-کرد |عنوان =انگلیس بانک مرکزی ایران را تحریم کرد | ناشر =مشرق نیوز |تاریخ =۱ آذر ۱۳۹۰|تاریخ بازدید = ۷ آذر ۱۳۹۰}}</ref>
=== رای موافق مجلس ایران به کاهش روابط با بریتانیا ===
نمایندگان [[مجلس شورای اسلامی]] در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۱۱ با رأی بالا دستگاه دیپلماسی ایران را موظف کردند ظرف دو هفته روابط سیاسی با دولت بریتانیا را به سطح کاردار و روابط بازرگانی با این کشور را به حداقل ممکن برساند. این مصوبه در صحن مجلس مخالفانی داشت اما مخالفان آن خواستار قطع کامل روابط با بریتانیا بودند. پس از تصویب دو فوریت طرح کاهش روابط ایران با بریتانیا در جلسه قبلی مجلس، نمایندگان با ۱۷۹ رأی موافق، ۴ رأی مخالف و ۱۱ رأی ممتنع از مجموع ۲۰۶ رأی گرفته شده، به کلیات این طرح رأی دادند و در ادامه نیز پس از بحث و تبادل نظر دربارهٔ پیشنهادهای مختلف از جمله در مورد قطع کامل روابط با این کشور، سرانجام بدون این که پیشنهادی به تصویب برسد ماده واحده و جزئیات این طرح نیز با ۱۷۱ رأی موافق، سه رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع، از مجموع ۱۹۶ به تصویب رسید. در ماده واحده این طرح وزارت امور خارجه موظف شده ظرف دو هفته روابط سیاسی را با دولت بریتانیا به سطح کاردار تنزل دهد و روابط اقتصادی و بازرگانی را نیز به حداقل ممکن برساند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.shafaf.ir/fa/pages/?cid=87036 |عنوان =بازتاب جهانی رأی مجلس به‌کاهش روابط با انگلیس |ناشر =شفاف، اتاق شیشه‌ای خبر |تاریخ =۷ آذر ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید =۷ آذر ۱۳۹۰ |archiveurl =https://web.archive.org/web/20140715011520/http://www.shafaf.ir/fa/pages/?cid=87036 |archivedate =۱۵ ژوئیه ۲۰۱۴ |dead-url =yes }}</ref> به گزارش بی‌بی‌سی، وزارت امور خارجه دولت بریتانیا از تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی ایران برای کاهش روابط با دولت بریتانیا ابراز تاسف کرده‌است. وزرات امور خارجه بریتانیا در این بیانیه افزود: اگر دولت ایران بر این مبنا اقدام کند ما در مشورت با شرکای بین‌المللی‌مان به شکلی قاطعانه به آن پاسخ خواهیم داد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.iranpress.ir/ebtekar/Ebtekar/News.aspx?NID=91011 |عنوان = سفیرانگلیس اخراجی شد | ناشر = روزنامه ابتکار|تاریخ = ۷ آذر ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید = ۷ آذر ۱۳۹۰}}</ref>
در تاریخ ۰۷ آذر ۱۳۹۰ طرح کاهش روابط با بریتانیا، توسط مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان ایران تصویب شد و بر اساس این طرح حکومت ایران موظف به کاهش روابط با بریتانیا تا سطح کاردار شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = بی‌بی‌سی فارسی |نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/11/111128_l23_uk_iran_relations_guardian_council.shtml |عنوان = شورای نگهبان مصوبه کاهش روابط ایران و بریتانیا را تأیید کرد| ناشر = |تاریخ = ۸ آذر ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید =۰۸ آذر 1390}}</ref>
سطر ۶۴ ⟵ ۶۷:
=== حمله به سفارت بریتانیا ===
{{اصلی|حمله به سفارت بریتانیا در تهران}}
در تاریخ ۰۸ آذر ۱۳۹۰ گروهی از معترضان ایرانی که در مقابل سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی تهران تجمع کرده بودند، وارد ساختمان سفارت شده‌اند و پرچم بریتانیا را پایین کشیدند و معترضان بعضی مدارک را از درون ساختمان سفارتخانه به بیرون پرتاب کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = بی‌بی‌سی فارسی |نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/11/111129_l10_britain_embassy_tehran_protest.shtml |عنوان = حمله به سفارت بریتانیا و باغ قلهک در تهران| ناشر = |تاریخ = ۸ آذر ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید =۰۸ آذر 1390}}</ref>
پیرو حادثه رویداده و بعد از مهلت ۴۸ ساعته بریتانیا به دیپلماتهای ایرانی برای ترک خاک این کشور، تمامی کارکنان سفارتخانه ایران در لندن با یک پرواز و در ساعت ۲:۴۰ بامداد روز شنبه ۱۲ آذر وارد فرودگاه مهرآباد شدند. عده‌ای با حضور در فرودگاه از آنان استقبال کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.khabaronline.ir/detail/187648/ایران-و-انگلیس-/دیپلماسی/سیاست |عنوان =دیپلماتهای ایرانی لندن را ترک کردند+ اختلاف بر سر تحریم بانک مرکزی ایران | ناشر =خبرآنلاین |تاریخ =۳ دسامبر ۲۰۱۱ |تاریخ بازدید =۳ دسامبر ۲۰۱۱}}</ref> === تعیین دفتر حافظ منافع ===
سطر ۸۴ ⟵ ۸۹:
=== توقیف نفت‌کش و تنش‌های تنگه هرمز ===
[[پرونده:Stena Impero 2019-07-21 12.jpg|بندانگشتی|''استینا ایمپرو'' در آب‌های ایران]]
در ۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، یک نفت‌کش متعلق به ایران با نام ''گریس ۱'' در [[جبل‌الطارق]] توسط دولت بریتانیا توقیف شد. دلیل ارائه‌شده، تحریم‌های [[اتحادیه اروپا]] علیه [[سوریه]] بود؛ چرا که نفت‌کش مظنون به رفتن به پالایشگاه [[بانیاس]]، بخشی از تحریم‌ها علیه صادرات نفت سوریه، بود.<ref name="standard">{{cite web|title=Rechtliche Basis: Grace 1 steuerte "falschen" Adressaten in Syrien an - Iran - derStandard.at › International|periodical=derstandard.at|publisher=|url=https://www.derstandard.at/2000106526441|deadurl=|format=|accessdate=2019-07-22|archiveurl=|archivedate=|last=|date=|year=|month=|day=|language=|pages=|quote=}}</ref><ref name="bbc-20190704">{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-48865030|title=Oil tanker bound for Syria detained in Gibraltar|work=BBC News|date=4 July 2019|accessdate=14 July 2019}}</ref><ref name="cnn-20190705">{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2019/07/04/uk/tanker-syria-gibraltar-intl-gbr/index.html|title=Gibraltar seizes Iranian oil tanker bound for Syria|author1=Bianca Britton|author2=Arnaud Siad|author3=Nada Bashir|author4=Samantha Beech|publisher=CNN|date=5 July 2019|accessdate=14 July 2019}}</ref> یک روز پیش از توقیف، مجوزهای لازم برای این کار گرفته شده‌بود.<ref name="standard" /><ref name="lloydslist-20190709">{{cite news|url=https://lloydslist.maritimeintelligence.informa.com/LL1128307/Gibraltar-extended-shipseizure-powers-day-before-tanker-interception|title=Gibraltar extended ship-seizure powers day before tanker interception|author=Michelle Wiese Bockmann|website=Lloyd's List|date=9 July 2019|accessdate=14 July 2019}}</ref> [[جوزپ بورل]]، وزیر امور خارجهٔ اسپانیا، بیان کرد که توقیف با درخواست ایالات متحده انجام شده‌است.
در یکی از بیانیه‌های [[وزارت امور خارجه ایران|وزارت امور خارجهٔ ایران]]، این عمل «دزدی دریایی» نامیده شد.<ref name="cnn-20190705" /> در ۱۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، قایق‌های [[نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] به یکی از نفت‌کش‌های [[بی‌پی]] با نام ''بریتیش هریتیج'' نزدیک شده و در هنگام عبور آن از [[تنگه هرمز|تنگهٔ هرمز]]، مانعی ایجاد کردند. در پی این اتفاق، [[اچ‌ام‌اس مونتروز (اف۲۳۶)|اچ‌ام‌اس ''مونتروز'']] بین نفت‌کش و قایق‌ها وارد شد. این واقعه باعث افزایش تنش‌ها بین دو کشور شد.<ref name="guardian-20190711">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2019/jul/11/iranian-boats-harass-british-oil-tanker-in-strait-of-hormuz|title=Iranian boats 'attempted to impede' British oil tanker in strait of Hormuz|last=McKernan|first=Bethan|newspaper=The Guardian|date=11 July 2019|accessdate=14 July 2019}}</ref>
در ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، [[جرمی هانت]]، وزیر امور خارجهٔ بریتانیا، اعلام کرد که در صورت تضمین به دولت بریتانیا در خصوص عدم انتقال نفت ''گریس ۱'' به سوریه، این دولت نفت‌کش را آزاد خواهد کرد.<ref name="bbc-20190714">{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/48977093|title=Iranian tanker will be released if oil isn't going to Syria, says Hunt|work=BBC News|date=14 July 2019|accessdate=14 July 2019}}</ref>
| |||