کردستان: تفاوت میان نسخه‌ها

|}

 

 

 

== تاریخچه ==

در قرن دهم میلادی (۹۵۹) حسنویه (حسن به زری کانی) که رئیس یکی از قبایل کرد بود خود را به فرمانروایی کردستان شرقی رسانید و دینور و همدان و نهاوند را فتح کرد. فرزند او ناصرالدین (۹۷۹–۱۰۱۴)و نوه اش ظهیران هلال ابن بدر (۱۰۱۵–۱۰۱۴) می‌باشند اینان از اسماً از آل بویه اطاعت می‌کردند. آل بویه هیچ‌گاه به‌طور مستقیم در قلمرو [[حسنویه]] اعمال نفوذی نکردند تا زمان شمس الدوله دیلمی که ظهیرالدین را از حکمرانی انداخت و قلمرو او را مطیع خویش ساخت.

فرزندان بویه ماهیگیر متصرفات خود را بین هم تقسیم کردند رکن الدوله دیلمی نواحی شمالی را تصاحب شد؛ که شامل قسمت‌های کردنشین نیز بود.

اینان که به [[مروانیان]] معروف شدند بعدها از خلیفه عباسی روی گردان و به فاطمیان گرویدند. مروانیان و حسنویه از لحاظ نژادی کرد بودند.

اما از دوره صلاح الدین که از سرداران کرد است کردها توانستند فراتر از منطقه‌های کردنشین قدرت خود را بسط دهند صلاح الدین سردار کرد در سال ۱۱۳۶ میلادی در تکریت واقع در ساحل دجله و شمال سامره متولد شد. او خدمات خود را در خدمت اتابک [[اتابکان دمشق|زنگی]] از سلاجقه سوریه شروع کرد که بعدها در حلب جانشین وی گردید. فرزند اتابک زنگی یعنی نورالدین پس از مدتی [[صلاح‌الدین ایوبی|صلاح‌الدین]] را به همراهی عمویش شیرکو عازم مصر گردانید تا متحد اولین فرمانروای مصر را که شاهوار نام داشت در مقام خود حفاظت نماید که به وسیله یکی از رقبای خویش در مصر طرد شده بود مصر در این زمان تحت فرمانروایی یکی از خلفای فاطمی به نام ابو محمود عبدالله بود شیرکوه و صلاح الدین مجبور بودند که با او حسن سلوک داشته باشند. از طرفی صلیبیان فهمیده بودند که اتحاد مصر و سوریه برای آن‌ها خطرناک خواهد بود به همین خاطر به سوریه حمله بردند که صلاح الدین آن‌ها سخت به عقب راند و شکست داد. بعد از مرگ نورالدین زنگی، صلاح الدین حاکم آنجا شد و آغاز به بسط قدرت خود نمود او حکومت خود را تا مصر گسترش داد و حجاز و الجزیره را نیز به تصرف درآورد در حرکت بعدی [[اورشلیم]] را از دست قوای صلیبی بیرون آورد. صلاح الدین شجاعانه در نبردی با ریشارد شیردل آن‌ها را مجبور به ترک تمام خاک [[فلسطین]] نمود. این سردار دلیر بعد از سال‌ها مبارزه و مقاوت در برابر تمامی دشمنان در سال ۱۱۹۳ در دمشق وفات یافت؛ و بعد از مرگش امپراتوری او میان فرزندانش تقسیم گردید.

 

=== سلجوقیان ===

 

=== امپراتوری عثمانی ===

 

=== غار و تپه قلایچی ===

 

=== سنگ‌های کرمانشاه ===

در ایران، کردها در بخش‌هایی از شمال غربی و غرب کشور زندگی می‌کنند. [[استان آذربایجان غربی]]: شهرهای [[پیرانشهر]]، [[مهاباد]]، [[اشنویه]]، [[نقده]]، [[سردشت]]، بوکان، [[شاهین‌دژ]] (سایین قلا) و [[تکاب]]؛ در استان اردلان که استان کردستان به مرکزیت [[سنندج]] در سقز، بانه، مریوان، [[قروه]]، [[بیجار]]، دیواندره ،[[کامیاران]]، [[دهگلان]]، [[سروآباد]] (سولاباد) و [[اورامان (سروآباد)|اورامان]]؛ و در [[استان همدان]] در شهرستان [[اسدآباد (همدان)|اسدآباد]] [[ایل چهاردولی|ایل چهاردولی؛]] در استان کرمانشاه به مرکزیت کرمانشاه: کرمانشاه /[[اسلام‌آباد غرب]]، [[گیلانغرب]]، [[سرپل ذهاب]]، [[پاوه]]، [[سنقر]]، [[جوانرود]]، [[روانسر]]، [[شهرستان دالاهو|دالاهو]]، [[شهرستان ثلاث باباجانی|ثلاث باباجانی]] و [[قصر شیرین]]، کنگاور؛ در استان ایلام به مرکزیت ایلام: شهرستان‌های [[ایلام]]، [[آبدانان]]، [[شهرستان بدره|بدره]]، [[شهرستان ایوان|ایوان]]، [[شهرستان ملکشاهی|ملکشاهی]]، [[شهرستان مهران|مهران]]، [[سیروان]] و[[چرداول]] کردنشین هستند.

همچنین در گروه‌های جداگانه دیگری از کردها در [[خراسان]] نظیر [[بجنورد]]، [[قوچان]]، [[درگز]]، [[شهرستان کلات|کلات]]، [[شیروان]]، [[اسفراین]] و در [[استان فارس]] مانند آباده و [[استان کرمان|کرمان]] نیز رندگی می‌کنند. کردهای زیادی در شهرهای بزرگی چون حومه تهران و [[مشهد]] زندگی می‌کنند. در شرق و خارج از ایران، ایل مهم کردی در [[بلوچستان]] یافت می‌شود.<ref name="referenceworks.brillonline.com"/><ref>طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاریی:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳–۴۰–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)</ref><ref>علیرضایی، کرم، [http://anthropology.ir/node/12511 بونگ‌های مادرانه]، تهران: پازینه، ۱۳۸۶.</ref><ref name="zaban">{{یادکرد وب|عنوان=شهر الکترونیک ایلام|ناشر=شهرداری ایلام|نشانی=http://e-ilam.ir/index.aspx?siteid=76&pageid=505|تاریخ بازدید=۲۸ مارس ۲۰۱۰|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111009103235/http://e-ilam.ir/index.aspx?siteid=76&pageid=505|archivedate=۹ اکتبر ۲۰۱۱|dead-url=yes}}</ref><ref>فرهنگ تطبیقی گویش کردی ایلامی با زبان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) به انضمام تاریخ و زبان استان ایلام قبل از اسلام. علیرضا اسدی. ایلام: انتشارات جوهر حیات، ۱۳۹۱. ص۱۰۶.</ref><ref>طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳–۴۰–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)</ref> شهر کرمانشاه پرجمعیت‌ترین شهر کردنشین ایران است.<ref>{{cite web|title=کرمانشاه؛ پرجمعیت‌ترین شهر کردنشین ایران|url=http://www.mehrnews.com/news/1563659/کرمانشاه-پرجمعیت-ترین-شهر-کردنشین-ایران|website=خبرگزاری مهر|language=fa|date=23 March 2012}}</ref> این شهر در [[سده ۱۱ (میلادی)]] که تمام بخش‌های کردستان قسمتی از حکومت سلجوقی بود به عنوان مرکز کردستان شناخته می‌شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=دانشنامه بریتانیکا|نشانی=https://www.britannica.com/place/Kermanshah|عنوان=Kermānshāh}}</ref>

 

=== کردستان عراق ===

{{الحاق‌گرایی}}

{{مناطق آسیا}}

* جغرافیای استرابون سرزمین‌های تحت کنترل هخامنشیان

* فقه اللغه ایرانی_ای. ام. ارانسکی