دودمان سلجوق: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دودمان سلجوق (سلاجقه، آل‌سلجوق)'''، ازیک ایلدودمان [[قینیقغز]] یکی از ۲۴ طایفه ترکهای اوغوز[[سنی]] بودند که بعدها به اسلام گرویدند و در سده‌های پنجم تا ششم هجری قمری، بر بخش‌های پهناوری از [[غرب آسیا|آسیای غربی]] و [[آسیای صغیر]] نظیر [[ایران]]، [[روم]]، [[افغانستان]]، [[شام (سرزمین)|شام]](سوریه امروزی) و[[ارمنستان]] امروزی، سرزمین‌های [[عرب]] و [[مردمان ترک]] و دیگر نقاط وسیع فرمان می‌راندند. مؤسس این سلسله [[طغرل بیک]] نام داشت که خود از نوادگان [[سلجوق]] بود و با شکست دادنِ [[سلطان مسعود غزنوی]]، در [[نیشابور]] بر تخت نشست.اکثر ترکهای ساکن در جغرافیای ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه از تبار ترکهای سلجوقی بحساب می آیند.

سلطنت دودمان سلجوق دو دوره متمایز داشت، یکی دوره اقتدار که عصر سه پادشاه نخستین آنان یعنی [[طغرل بیک|طغرل]]، [[آلب ارسلان]] و [[ملکشاه]] را شامل است و دیگر دوره ضعف و انحطاط که پس از مرگ ملکشاه آغاز می‌گردد. سلطنت سلاجقه بزرگ که پایگاه‌شان [[خراسان]] بود تا سال ۵۵۲ برقرار بود، و بعدها در نتیجه بروز اختلافات بر سر جانشینی میان شاهزادگان، اقتدار مرکزی از میان می‌رود، و در نتیجه سلطنت آنان به چند قسمت تجزیه و تقسیم می‌گردد: بدین ترتیب سلجوقیان سوریه تا اوایل قرن ششم و سلجوقیان [[عراق]] و [[سلجوقیان کرمان|کرمان]] و کردستان تا اواخر سده ششم و سلجوقیان روم [[آسیای کوچک]] تا اواخر سده هفتم در قلمرو خود حکمرانی داشتند.<ref>خسروشاهی، رضا: شعر و ادب فارسی در کشورهای همسایه (آسیای صغیر) تا سده دهم هجری. تهران: چاپخانه دانشگاه تربیت معلم. مهر ماه ۱۳۵۴. ص۱۰.</ref>

بیشتربیش‌تر عمر [[آلب ارسلان]] در جنگ با [[مسیحی|عیسویان]] سپری شد. او به قصد گسترش [[اسلام]] به [[ارمنستان]] حمله کرد و بر آن سرزمین غالب شد. اما بعد از غلبه بر آن سرزمین در سال ۴۶۴ با حملهٔ [[رومانوس چهارم|ارمانیوس دیوجانوس]] -امپراتور [[روم]]- مواجه شد.

[[آلب ارسلان]] سرانجام به دست فردی به نام یوسف الخوارزمی که در جنگ آلپ ارسلان با حاکم تاوغاچ دستگیر و زندانی شده بود به سختی مجروح شد و بعد از چهار روز جان سپرد. تاریخ‌نگاران چنین ذکر می‌کنند که آلپ ارسلان پیش از مرگ چنین گفته‌است: «دیروز در روی تپه‌ای بودم و زمین را می‌نگریستم که زیر پایزیرپای ارتشم به لرزه درمی‌آمد. در این هنگام به خود گفتم حاکم این جهان منم، چه کسی است که می‌تواند با من مقابله کند. خداوند غرور مرا دیده و جان مرا به وسیلهٔ یک اسیر گرفت».<ref>Daha dün bir tepenin üstünden birliklerimi teftiş