اخلاق کانتی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏منتقدان: +سارتر
خط ۱۶۸:
 
=== دروغگویی ===
بحث درباره چیستی دروغ و ابعاد آن از موضوعات مهم اخلاقی است و دربارۀ آن آثار مستقلی نیز نوشته شده است. برای مثال، در کتاب ''دروغ مصلحت‌آمیز: سیری در مفهوم و گسترۀ آن'' از [[سید حسن اسلامی اردکانی|سید حسن اسلامی]] سؤالاتی از این دست بررسی شده‌اند که آیا می‌توانیم به بیماران یا با اهداف [[فلسفه سیاسی|سیاسی]] دروغ بگیریم؟<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دروغ مصلحت آمیز: بحثی در مفهوم و گستره آن|نشانی=https://www.adinehbook.com/gp/product/9640901038|وبگاه=www.adinehbook.com|بازبینی=2019-11-28}}</ref> کانت اعتقاد داشت که امر مطلق حکم می‌کند که در ''هیچ'' شرایطی دروغ نگوییم، حتی اگر به دنبال نتایجِ خیر باشیم، مثلاً وقتی که به یک قاتل دروغ می‌گوییم تا نتواند قربانیِ مورد نظر را پیدا کند و او را بکشد.<ref>{{Cite journal|last=اسلامی|first=‌سید‌حسن|date=1389-01-04|title=جستار: کانت و صداقت مجرمانه|url=http://noo.rs/Y8Xo6|journal=کتاب ماه فلسفه|language=fa|volume=31|issue=3|pages=122–132}}</ref> کانت معتقد است از آنجا که نمی‌توانیم نتایجِ یک عمل را به طور کامل بدانیم، پس پیامدِ عمل می‌تواند بر خلاف انتظار ما، آسیب‌زا باشد. بنابراین باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که از خطای معلوم (دروغگویی) جلوگیری شود نه اینکه از یک خطای احتمالی جلوگیری کنیم. اگر نتایجِ مضر به بار آمد، تقصیری به گردن ما نیست زیرا طبق وظیفه‌مان عمل کرده‌ایم.<ref>Rachels 1999, p. 128</ref> کانت در نوشته‌ای مستقل با عنوان «در باب حقحق‌پنداری پنداری دروغ گفتندروغ‌گفتن به انگیزه های انسانانگیزه‌های دوستانهانسان‌دوستانه» از دیدگاه خود در این باره دفاع کرده است که به فارسی نیز ترجمه شده است.<ref>{{Cite journal|last=ایمانوئل‌کانت|last2=اسلامی|first2=‌سید‌حسن|date=1378-10-01|title=در باب حقحق‌پنداری پنداری دروغ گفتندروغ‌گفتن به انگیزه های انسانانگیزه‌های دوستانهانسان‌دوستانه|url=http://noo.rs/TNe7M|journal=نقد و نظر|language=fa|volume=21-22|issue=6|pages=374–381}}</ref>
 
درایور استدلال می‌کند که اگر ضابطه‌ها را به گونه‌ای متفاوت صورت‌بندی کنیم، مشکل حل می‌شود، یعنی مثلاً ضابطهٔ «برای نجاتِ جانِ انسانِ بیگناه دروغ می‌گویم» می‌تواند جهان‌شمول باشد. اما این ضابطهٔ جدید باز هم قاتل را به‌عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف در نظر می‌گیرد و اخلاقی نیست. لذا به نظر می‌رسد در هر حال لازم است در مثالِ کانت، حقیقت را به قاتل بگوییم.<ref>Driver 2007, p. 96</ref>