استان لرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار ویرایشگر دیداری |
به نسخهٔ 27767938 ویرایش 176.101.33.34 برگردانده شد: با فرض حسن نیت. (توینکل) برچسب: خنثی‌سازی |
||
خط ۲۳:
== ریشه نام ==
[[لر]]ها مردمانی هستند که از نظر قومی جزئی از [[مردم کرد]] به‌شمار نمی‌آیند.<ref name="autogenerated1">[http://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewWriter&WriterID=6&SP=Farsi مصطفی تقوی مقدم] در کتاب تاریخ سیاسی کهگیلویه، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۷۷. ص۴۰.</ref> واژهٔ ''کرد'' در دوران تاریخی پس از [[حمله اعراب به ایران]] به معنای رمه‌گردانان و کوچ‌نشینان [[اقوام ایرانی‌تبار|ایرانی‌تبار]] فلات [[ایران]] به کار رفته‌است و معنای قومی خاص نمی‌داده‌است.<ref name="autogenerated1"/><ref>V. Minorsky, Encyclopedia of Islam: "We thus find that about the period of the Arab conquest a single ethnic term Kurd (plur. Akrād) was beginning to be applied to an amalgamation of Iranian or iranicised tribes. ,"Kurds "in Encyclopaedia of Islam". Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2007. Brill Online. accessed 2007.</ref><ref name="Natel">[http://sepehrmag.ir/print.php?id=1770 زبان‌ها و گویش‌های ایران. منبع: کتاب تاریخ زبان فارسی نویسنده: دکتر پرویز ناتل خانلری] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090519194250/http://sepehrmag.ir/print.php?id=1770 |date=۱۹ مه ۲۰۰۹ }}.</ref><ref>عبدالله شهبازی، مقدمه‌ای بر شناخت ایلات و عشایر، تهران: نشر نی، ۱۳۶۹، صص ۸۷–۱۱۸.</ref><ref>Martin van Bruinessen, "The ethnic identity of the Kurds" , in: Ethnic groups in the Republic of Turkey, compiled and edited by Peter Alford Andrews with Rüdiger Benninghaus [=Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe B, Nr.60]. Wiesbaden: Dr. Ludwich Reichert, 1989, pp. 613–21. excerpt: "The ethnic label"Kurd "is first encountered in Arabic sources from the first centuries of the Islamic era; it seemed to refer to a specific variety of pastoral nomadism, and possibly to a set of political units, rather than to a linguistic group: once or twice,"Arabic Kurds "are mentioned. By the 10th century, the term appears to denote nomadic and/or transhumant groups speaking an Iranian language and mainly inhabiting the mountainous areas to the South of Lake Van and Lake Urmia, with some offshoots in the Caucasus...If there was a Kurdish speaking subjected peasantry at that time, the term was not yet used to include them."[</ref><ref>Wladimir Iwanov:"The term Kurd in the middle ages was applied to all nomads of Iranian origin".(Wladimir Ivanon, "The Gabrdi dialect spoken by the Zoroastrians of Persia", Published by G. Bardim 1940. pg 42)</ref><ref>David Mackenzie: "If we take a leap forward to the Arab conquest we find that the name Kurd has taken a new meaning becoming practically synonmous with 'nomad', if nothing more pejorative" D.N. Mackenzie, "The Origin of Kurdish", Transactions of Philological Society, 1961, pp 68-86</ref><ref>Richard Frye,"The Golden age of Persia", Phoneix Press, 1975. Second Impression December 2003. pp 111: "Tribes always have been a feature of Persian history, but the sources are extremly scant in reference to them since they did not 'make' history. The general designation 'Kurd' is found in many Arabic sources, as well as in Pahlavi book on the deeds of Ardashir the first Sassanian ruler, for all nomads no matter whether they were linguistically connected to the Kurds of today or not. The population of Luristan, for example, was considered to be Kurdish, as were tribes in Kuhistan and Baluchis in Kirman"</ref>
در برخی از منابع، [[لر]]ها و [[دیلمیان]] و [[بلوچ]]ان و اقوام دیگر را جز کرد شمرده‌اند؛ زیرا واژه ''کرد'' به معنی یک نوع شیوه زندگی و نه معنی زبانی بوده‌است.<ref name="autogenerated2">Professor Garnik Asatrian (Yerevan University) (2009). Prolegomena to the study of the kurds (pdf). Published in 2009, Iran and the Caucasus, 13, pp.1–58</ref> اما از لحاظ قومیت لرها گروهی جدا از کردها حساب می‌شوند.<ref name="autogenerated2"/> نام [[لر]] در متون تاریخی پس از [[حمله اعراب به ایران]]، اولین بار در قرن ۴ هجری قمری به شکل واژه‌های ''اللّریه''، ''لاریه''، ''بلاد اللور'' و ''لوریه'' در متون بازمانده از آن دوران بروز می‌کند.
خط ۴۰:
لرستان به معنی سکونتگاه [[مردم لر]]<ref name=l1>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =پشتدار | نام =علی‌محمد | پیوند نویسنده = | عنوان =لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی | ترجمه = | جلد =۷ | سال =۱۳۷۶ | ناشر =علوم انسانی «ایران شناخت» |مکان = | شابک = | صفحه =۱۶۰ تا ۱۸۳ | پیوند =http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/716110 | تاریخ بازبینی =۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref> واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در [[عراق]] تا دشت ارژن در [[استان فارس]] در [[ایران]] و از شمال از [[استان همدان]]، تا سواحل [[خلیج فارس]] به صورت حدودی تعیین کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii |عنوان =LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori | ناشر =Iranica |تاریخ = |تاریخ بازدید =۶ اوت ۲۰۱۴|زبان=انگلیسی}}</ref> گستره نام لرستان پیش از [[صفویان|حکومت صفویان]]، سکونتگاه [[مردم بختیاری|لرهای بختیاری]]، [[لرهای کهگیلویه]] و [[لرهای بویراحمدی]] را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.<ref name=l1/> این منطقه نیز در [[قاجاریان|حکومت قاجاریان]] به دو بخش [[پشتکوه]] و [[پیشکوه]] تقسیم شد.<ref name=l1/> در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تاکنون آورده شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =امان‌اللهی بهاروند | نام =سکندر | پیوند نویسنده = | عنوان =قوم لر | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۹۱ | ناشر =آگه |مکان = | شابک =۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸| صفحه =۷۷ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref>
{{تقسیمات لرستان}}
لغت‌نامه دهخدا در کنار توصیف استان لرستان به عنوان یکی از تقسیمات کشوری جدید، از لرستان به معنای سرزمین محل سکونت لرها نام می‌برد: {{نقل قول|لرستان یعنی اراضی لرنشین، و آن ناحیتی است وسیع به مغرب ایران، که از شمال محدود است به [[کرمانشاه]] و از مشرق به کوه‌های [[بروجرد]] و [[ملایر]] و از مغرب به [[عراق]] و از [[جنوب]] به خوزستان…<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= |نام= |کتاب=لغت‌نامه دهخدا | ناشر=دانشگاه تهران |سال=۱۳۷۷}} ج. ۱۳ ص. ۴–۱۹۶۶۳</ref>}}
به این ترتیب ناحیه مورد نظر شامل نیمه غربی استان لرستان فعلی از حدود [[پل هرو]] در شرق تا مرز [[استان ایلام]] در غرب و از گاماسیاب در جنوب [[شهرستان نهاوند]] در شمال تا [[رود دز]] در شمال [[خوزستان]] در جنوب می‌شود. این منبع همچنین تنها مرکز شهری ناحیه لرستان را خرم‌آباد ذکر کرده‌است: {{نقل قول|تنها شهر (لرستان) خرم‌آباد است و آن قصبه‌ای است که در حدود پنجهزار نفر جمعیت دارد و در دره تنگی واقع شده که [[کشکان|کشکان رود]] از آن می‌گذرد.}}
=== اتابکان لر ===
{{اصلی|اتابکان لرستان}}
| |||