'''همخوان سایشی''' {{انگلیسی| Fricative consonant }} اصطلاحینامی استبرای کهدسته برایبندی اشارهروش بهساخت [[شیوه تولید]]آوای یک آواهمخوان به کار می‌روداست. در تولید یک [[همخوان]] سایشی شکافی باریک با نزدیک شدن اندام‌های گفتار به یکدیگر، شکافی باریک در مجرای گفتار شکل می‌گیرد که باعث می‌شود جریان هوا به دشواری از میان این شکاف عبور کردهگذشته و با ایجادساییدگی اصطکاک(سایش) هوا با اندام‌های گفتار همخوان سایشی تولید شود. آشفتگی هوا در پشت این شکاف، صدای هیس مانندی تولید می‌کند که از مشخصه‌های همخوان‌های سایشی است. این صدای هیس مانند، در واج‌های بیواک بهتر از واکدارها قابلشنیده تشخیصمی است.شود؛ علت این امر این است کهزیرا در واج‌های [[واکدار]]، جریان هوا پیش از رسیدن به محل تولید باید از میان [[تارآوا|تارآواها]] عبور کند؛ ایناز مسئلههمین موجب می‌شود کهرو میزان جریان هوایی که در پشت شکاف باریک واج‌های سایشی قراراست دارد،، به مراتببسیار کمتر از واج‌های [[بیواک]] باشداست. از طرفی لرزش تارآواها نیز بخشی از این صدای هیس مانند را می‌پوشاند.<ref name="Catford & Esling 2006, 432">Catford & Esling (2006), 432</ref> سایشی‌های معمول در زبان‌های مختلف عبارتند از: /f/, /v/, /s/, /z/, /θ/, /ð/, /X/ و /ɤ/.
تقسیم‌بندی‌های مختلفی می‌توان از همخوان‌های سایشی ارائه کرد. یکی از این تقسیم‌بندی‌های براساس نوع شکاف است که می‌تواند تخت<ref>flat</ref> یا شیاردار<ref>grooved</ref> باشد؛ برای مثال در تولید آوای /s/ ( مانند س در فارسی) حالت زبان شیاردار و در تولید آوای /θ/ (مانند ث در عربی) حالت زبان تخت است.<ref name="Catford & Esling 2006, 432"/>
[[صفیری]] (سوت دار) اصطلاح پوششی‌ای است که به سایشی‌هایی نظیر /s/ و /ʃ/ (ش) اطلاق می‌شود. ویژگی آواهای صفیری این است که کانالی که برای تولید آوا ایجاد می‌کنند [[دندانی]]، [[لثوی]] یا [[پشت‌لثوی]] است،است؛ اینبه مسئلههمین موجب می‌شود کهدلیل، جریان هوا شتاب گرفته و به سمت لبه دندان‌ها هدایترانده می شود و صدای صفیرسوت مانندی تولید کنددارد. آواهایی که دارای ویژگی صفیری هستند عبارتند از: /f/, /v/, /s/, /z/, /ʃ/, /ʒ/, /tʃ/, /dʒ/. سایشی‌هایی که دارای این ویژگی نیستند غیرصفیری نامیده می‌شوند.<ref>Catford & Esling (2006), 434</ref><ref>Crystal (2008), 435-6</ref>
