کوه نور (الماس): تفاوت میان نسخه‌ها

این سنگ قیمتی از ناحیه قلعه باستانی [[گلکنده]] در نزدیکی [[حیدرآباد (هند)|حیدرآباد]] در ایالت [[آندرا پرادش]] هند<ref name="bbc.com">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.bbc.com/persian/arts/2010/08/100818_l41_koohinoor_diamond_india_uk |عنوان = هند قصد پس‌گرفتن کوه نور و تخت طاوس را از بریتانیا و ایران ندارد | ناشر = بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ = ۱۹ اوت ۲۰۱۰ |تاریخ بازدید = ۷ دسامبر ۲۰۱۵}}</ref> در سال ۱۶۵۶ میلادی بدست آمد و توسط [[میرزا محمد میر جمله]] وزیر مشهور ایرانی [[عبدالله قطب‌شاه]] به [[شاه جهان]] پادشاه [[گورکانیان|گورکانی]] هند تقدیم شد و در آنجا ماند.<ref>.[http://www.iranconsulatehyd.org/hyderabad%20dar%20yek%20negah.htm حیدرآباد در یک نگاه، وب‌گاه سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران ـ حیدرآباد]</ref>

در سال ۱۷۳۹ میلادی [[نادرشاه]] پس از تسخیر هند، این الماس را که بر تاج [[محمدشاه هندی]] می‌درخشید، دید و گفت: «این کوهی از نور است» و از آن تاریخ نام کوه نور بر آن ماند.<ref name="bbc.com"/> او این الماس را به همراه دو قطعه الماس دیگر [[دریای نور]] (در [[موزه جواهرات ملی ایران]]) و مغول کبیر (که جواهرشناسان دنیا معتقدند همان [[الماس اورلف]] است که بر روی [[گرز]] امپراتوری [[کاترین دوم روسیه]] در مجموعه الماس‌های [[کاخ کرملین]] نگهداری می‌شود) به عنوان غنائم جنگی از هند بیرون آورد.<ref name=":0"/>

کوه نور پس از مرگ نادر توسط [[احمدشاه درانی]] به [[افغانستان]] منتقلبُرده و سپس به [[شاه شجاع درانی]] رسید. پس از شکست شاه شجاع، از سردار هندی مهاراجه [[راجیتسینگ]] ملقب به شیر پنجاب، الماسکوه مزبورنور توسط سردار نامبردهراجیتسینگ به هند برگردانده شد.<ref name="ReferenceB"/> و سرانجام کوه نور به تصرف [[کمپانی هند شرقی بریتانیا]] درآمد. و وقتیهنگامیکه [[ملکه ویکتوریا]] در سال ۱۸۷۷ امپراتور هند شد،شد شرکت هند شرقی آن را به ملکه هدیه کرد<ref name="bbc.com"/> و رسماً اعلام شد که این الماس در اختیار ملکه ویکتوریا امپراتور بریتانیا در دوران [[راج بریتانیا|استعمار بریتانیا بر هند]] است.<ref name="ReferenceA"/> هنگامی که کوه نور به بریتانیا برده شد،شد وزن آن ۱۹۰/۳قیراط بود.

پس از آنکه این الماس سال‌ها بین حاکمان متعدد هندی، ایرانی، افغان، مغول و بریتانیایی دست به دست شد،شد از ۱۵۰ سال پیش تا کنون جزئی از [[جواهرات سلطنتی بریتانیا]] بوده‌است. این الماس ۱۰۵ قیراطی آخرین بار بر تاج [[الیزابت، شهبانوی مادر]] قرار داشت. اکنون الماس کوه نور، همراه با سایر اقلامدیگر جواهرات سلطنتی بریتانیا در محل خاصی در برج لندن، قصری تاریخی در ساحل شمالی رود [[تیمز]] نگهداری می‌شود.<ref name="bbc.com"/><ref name="ReferenceC">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.bbc.com/persian/world/2016/04/160419_an_india_uk_koohinoor_diamond |عنوان = دولت هند دیگر ادعایی بر الماس کوه نور ندارد | ناشر = بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ = ۳۱ فروردین ۱۳۹۵|تاریخ بازدید = ۱۹ آوریل ۲۰۱۶}}</ref>

افزون بر بریتانیا که الماس مشهور کوه نور را دراختیار دارد،دارد کشورهای [[هند]]، [[پاکستان]]، [[افغانستان]] و [[ایران]] نیز مدعی مالکیت آن هستند.<ref name="ir.sputniknews.com">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://ir.sputniknews.com/world/20151204/997946.html |عنوان = وکیل پاکستانی خواستار بازگرداندن الماس "کوه نور" از بریتانیا است. | ناشر = Sputnik فارسی|تاریخ = ۴ دسامبر ۲۰۱۵|تاریخ بازدید = ۷ دسامبر ۲۰۱۵}}</ref>

هند در مورد مالکیت الماس کوه نور ادعا کرده و گفته‌است که کوه نور به‌طور غیرقانونی تصاحب شده و باید به کشور هند پس داده شود.<ref name="india-claim">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/727231.|title=Indian MPs demand Kohinoor's return |work=BBC News |date=2000-04-26 |accessdate=2009-08-10}}</ref> در سال ۱۹۹۷ هنگامی که ملکه [[الیزابت دوم]] مشغولدر سفری رسمی به هند به مناسبت پنجاهمین سالگرد استقلال این کشور بود بسیاری از هندی‌ها در هند و بریتانیا خواستار بازگشت الماس کوه نور به هند شدند. با این وجود و با اینکه تعدادیشماری از نهادهای فرهنگی هند می‌کوشند دولت هند را وادار کنند که از بریتانیا بخواهد که الماس کوه نور را پس بدهد،بدهد اما بنابر گزارش خبرگزاری هند (پی‌تی‌آی)، وی نارایاناسامی، وزیر مشاور در امور برنامه‌ریزی هند در پاسخ به سؤال مجلس عوام ([[لوک‌سابا]]) گفت که دولت هند تصمیمی برای بازپس گرفتن کوه نور و [[تخت طاووس (نادری)]] ندارد.<ref name="bbc.com"/>

[[دیوید کامرون]]، نخست وزیر بریتانیا، در سال ۲۰۱۰ با اشاره به [[معاهده سال ۱۹۷۰ یونسکو]] که به اعاده میراث فرهنگی مربوط است گفت: «اگر به یکی [از این درخواست‌ها] بله بگویید،بگویید ناگهان می‌بینید که [[موزه بریتانیا]] خالی شده است. متأسفانه باید بگویم که کوه نور همان‌جا که هست می‌ماند.»<ref name="bbc.com"/> او همچنین در در ۲۱ فوریه ۲۰۱۳ در حالی که از هند بازدید می‌کرد دربارهٔ کسانی که خواهان بازپس گرفتن الماس هستند به سادگی گفت «کسی پشتیبان آنها نیست».<ref name="huffington">{{cite news| title=Koh-i-Noor Diamond Will Not Be Returned To India, David Cameron Insists| url=http://www.huffingtonpost.co.uk/2013/02/21/koh-i-noor-diamond-not-returned-india-david-cameron-insists-pictures_n_2732342.html| last=Nelson| first=Sara C.| work=[[The Huffington Post]]| date=21 February 2013| accessdate=2013-07-27}}</ref>

در دسامبر سال ۲۰۱۵، یک وکیل پاکستانی بنام جاوید اقبال جعفری با ثبت دادخواستی در دادگاه، خطاب به ملکه الیزابت دوم به‌عنوان [[خوانده]] و پاسخگو برای بازپس گرفتن الماس کوه نور اقدام کرد.<ref>{{cite news|url=https://uk.news.yahoo.com/pakistan-court-filing-asks-british-queen-return-koh-130645002.html#A7pTaCg|title=Pakistan court filing asks British queen to return Koh-i-Noor diamond|publisher=Reuters|first=Mubasher|last=Bukhari|date=3 December 2015}}</ref> جعفری مدعی شد که الماس کوه نور متعلق به [[پنجابپنجاب، (پاکستان)|ایالت پنجاب پاکستان]] بود اما انگلیسی‌ها در اواسطمیانه سده ۱۹ میلادی که هند مستعمره آن‌ها بود،بود این الماس را به زور گرفتند. اما پاکستان نمی‌تواند به‌سادگی این الماس را برگرداند چون مقامات هند نیز بارها یادآور شده‌اند که این الماس متعلق به آنهاست و ایران و افغانستان نیز از دلایلی برای مطرح کردن ادعای مالکیت این الماس گرانبها برخوردارند.<ref name="ir.sputniknews.com"/>

در آوریل ۲۰۱۶ دولت هند اعلام کرد این کشور دیگر ادعایی بر الماس کوه نور ندارد. مشاور عالی حقوقی دولت هند به دیوان‌عالیدیوان عالی این کشور گفت که این الماس «نه دزدیده شده و نه به زور برده شده است.» رانجیت کومار گفت: این الماس توسط زمامداران سابق پنجاب، به کمپانی هند شرقی بریتانیا «هدیه داده شده بود.»<ref name="ReferenceC"/>

[[پرونده:AlexandraKohinoor.jpg|بندانگشتی|upright|بر تاج ملکه الکساندرا ۱۹۰۵]]پس از این که در سال ۱۸۴۹ کوه نور به دست لرد دالهوسی، فرماندار کل هند افتاد،افتاد او تصمیم گرفت این الماس را همراه با تاریخچه رسمی آن برای ملکه ویکتوریا بفرستد؛ بنابراین یک دادرس جزء به نام «تئو متکالف» را در [[دهلی]] (که به [[قمار]] و خوش‌گذرانی علاقه زیادی داشت) مأمور کرد دربارهٔ تاریخچه کوه نور تحقیق کند. اطلاعاتی که او جمع‌آوری کرده بود از شایعات جذاب کوچه و بازار فراتر نرفتند.<ref name=":0" />

واقعیت: تنها پس از آورده شدن کوه نور به پنجاب در اوایل قرنسده نوزدهم۱۹ (میلادی) بود که بحث دربارهٔ ممتاز بودن و اهمیت این سنگ آغاز شد.

=== روایت سوم: کوه نور در قرنسده هفده میلادی از معدن کولار واقع در ایالت آندراپرادش در جنوب هند و در زمان حیات کریشنا به دست آمده است ===

آنچه که مسلم است این است که کوه نور نه از معدن بلکه از زیر خاک بستر یک رودخانه بی آب،بی‌آب، احتمالاً در جنوب هند، بیرون آورده شده‌است. توجه شود که هیچ‌کدام از الماس‌های هند از معدن استخراج نشده و تنها در رسوب بستر رودخانه‌های بی آببی‌آب این کشور، کشف شده‌اند.

واقعیت: در حالی کهدرحالیکه [[هندوئیسم|هندوها]] و [[سیک]]‌ها در مقایسه با سایر سنگ‌های قیمتی به الماس اهمیت زیادی می‌دادند،می‌دادند مغول‌ها و ایرانیان قدیم، سنگ‌های بزرگ قیمتی تراش داده نشده با رنگ‌های زنده را ترجیح می‌دادند. به نظر می‌رسد که کوه نور در خزانه مغول‌ها تنها یکی از سنگ‌هایبی‌شمار متعددسنگ‌های قیمتی بوده که جمع‌آوری شده بود و سنگ‌های الماس جزوجزء مهم‌ترین جواهرات این گنجینه نبودنبودند. زیرا برای مغول‌ها [[لعل]] [[بدخشان]] و بعدها [[یاقوت سرخ|یاقوت]] [[میانمار|برمه]] جذاب‌تر بوده‌استبوده‌اند. حتی گفته می‌شود که [[نصیرالدین همایون]] امپراتور مغول، هنگامی که در تبعید بود الماس بابری را (که به احتمال زیاد همان کوه نور بوده (به [[شاه طهماسب یکم]] پادشاه ایران هدیه کرد. الماس بابری، سرانجام به دِکان (قلمرو فرمانروایان مغول در مرکز و جنوب هند) بازگردانده شد. اینکه چگونه یا چه زمانی دوباره از دربار پادشاهان مغول سردرآورده بود معلوم نیست.

واقعیت: کوه نور قطعه جواهری نبود که که [[محمد شاهمحمدشاه گورکانی]] آن را با سهل انگاری و بدون محکم‌کاری در [[عمامه]] خود پنهان کرده باشد. به نوشته [[میرزا محمدکاظم مروی|میرزا محمد کاظم مروی]] مورخ ایرانی که خود یک شاهد عینی بوده، پادشاه مغول نمی‌توانست این جواهر را در عمامه‌اش پنهان کرده باشد زیرا در آن موقع این سنگ گرانبها، زینت بخش گرانبهاترین و نفیس‌ترین مبلمانی بود که تا کنونآن هنگام ساخته شده، یعنی تخت طاووس شاه جهان (از پادشاهان گورکانی هند) و در معرض دید همگان بوده‌است.

=== روایت ششم: یک تراشکار ناشی ونیزی به دلیل عدم مهارت، هنگام تراش و جلا دادن کوه نور تا حداندازه قابل توجهیزیادی آن را کوچک‌تر کرده‌است ===

واقعیت: [[ژان باتیست تاورنیه]] [[بازرگان]] جواهر و [[گردشگری|جهانگرد]] اهل [[فرانسه]] که [[اورنگ‌زیب]] پادشاه مغول به او اجازه بازدید از مجموعه جواهرات خصوصی خود را داده بود،بود می‌گوید که یک تراشکار جواهر به نام اورتنسیو بورگیو، یک سنگ درشت الماس را ناشیانه تراش داده و در نتیجه آن را به مراتب کوچک‌تر کرده بود.

اما بر اساسپایه گفته‌های خود تاورنیه این همان الماس مغول کبیر بوده که میرزا محمد میرجمله (از سلسله [[قطب‌شاهیان]])، یک تاجر الماس آن را به شاه جهان پادشاه مغول هدیه کرد.

واقعیت: کوه نور نوزدهمین الماس بزرگ جهان است. در واقع توریست‌هاییبیشتر بازدیدکنندگانی که به تماشای این الماس در برج لندن می‌روند اغلب از کوچک بودن آن اظهار تعجب می‌کنند. به خصوصویژه هنگامی که آن را با دو قطعه [[الماس کولینان]] (بزرگترین الماس جهان و یافته شده در معدن الماس در [[آفریقای جنوبی]]) که در فاصله کمی با کوه نور به نمایش گذارده شده‌اند،شده‌اند مقایسه می‌کنند.

{{ویکی‌انبار-رده|Koh-i-Noor Diamond}}