ویکی‌پدیا

شهرستان ارومیه: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
خنثی‌سازی ویرایش 27806595 از 5.122.254.64 (بحث) به ویرایش Kave برگردانده شد
برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار ویرایشگر دیداری
خط ۲۲:
|بخش‌ها= [[بخش مرکزی شهرستان ارومیه|بخش مرکزی]]، [[بخش انزل|انزل]]، [[بخش نازلو|نازلو]]،{{سخ}}[[بخش سیلوانه|سیلوانه]]، [[بخش صومای برادوست|صومای برادوست]]
}}
'''شهرستان ارومیه''' به مرکزیت کلان‌شهر [[ارومیه]] با جمعیتی بالغ بر ۱٬۰۴۰٬۵۶۵ نفر در استان [[استان آذربایجان غربی|آذربایجان غربی]] در شمال [[غرب ایران]] واقع شده‌است.<ref name=":0" /><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=پورتال شهری اورمیا|نشانی=https://urmiainfo.com/urmia-city/|عنوان=معرفی جامع شهر ارومیه}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ارومیه در گذشته [[چیچست]] نام داشت و در طول تاریخ یکی از آبادترین و در عین حال از پرحادثه‌ترین شهرهای [[آذربایجان]] شناخته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ارومیه|نام خانوادگی=کاویان پور|نام=احمد|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=9}}</ref>
 
شهرستان ارومیه به دلیل موقعیت ویژه آن و قرار گرفتن در محل تلاقی و معبر منطقه [[قفقاز]]، [[ارمنستان]]، [[آسیای صغیر]] و [[میان‌رودان|بین‌النهرین]]، تحولات تاریخی مختلف به خود دیده‌است<ref name=":7" /> تاریخ کهن این منطقه و زندگی اقوام و ادیان الهی مختلف در کنارهم، شرایط فرهنگی ویژه‌ای به چهره این شهرستان بخشیده و ارومیه به شهر رنگین کمان اقوام و ادیان الهی معروف شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=YJC|نام=خبرگزاری باشگاه خبرنگاران {{!}} آخرین اخبار ایران و جهان {{!}}|کد زبان=fa-IR|وبگاه=خبرگزاری باشگاه خبرنگاران {{!}} آخرین اخبار ایران و جهان {{!}} YJC|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/6390408/ارومیه-نمادی-از-همزیستی-محبت-آمیز-مسلمانان-و-مسیحیان-است|عنوان=ارومیه نمادی از همزیستی محبت آمیز مسلمانان و مسیحیان است|بازبینی=2018-10-26}}</ref> اماکن مذهبی و تاریخی مانند [[مسجد جامع ارومیه]] که یادگاری از [[تمدن اسلامی]] و دوران [[سلجوقیان|امپراتوری سلجوقیان]] بوده و بزرگترین و مهم‌ترین [[محراب مسجد|محراب]] [[مسجد]] در ایران بعد از [[محراب مسجد جامع]] [[اصفهان]] به‌شمار می‌رود<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۶ مرداد ۱۳۸۵|وبگاه=بانک نشریات کشور|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1177211|عنوان=محراب مسجد جامع ارومیه، بعد از محراب مسجد جامع اصفهان، بزرگترین و مهم‌ترین محراب مسجد در ایران}}</ref> و [[کلیسا|کلیسای]] تاریخی [[کلیسای ننه‌مریم|نه‌نه مریم]] که به عنوان دومین کلیسای تاریخی جهان شناخته می‌شود از آثار بی نظیر تاریخی و مذهبی این منطقه به‌شمار می‌رود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۵ دی ۱۳۹۶|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/6376543/B9|عنوان=دومین کلیسای تاریخی جهان در ارومیه میزبان دیرینه جشن میلاد مسیح (ع)|وبگاه=باشگاه خبرنگاران جوان}}</ref> بازار تاریخی ارومیه با [[معماری ایرانی-اسلامی|معماری اصیل ایرانی- اسلامی]] یکی از بناهای مهم تاریخی [[آذربایجان|شمال‌غرب کشور]] محسوب می‌شود<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۴ مهر ۱۳۹۶|وبگاه=باشگاه خبرنگاران جوان|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/6258098/87|عنوان=دلربایی معماری اصیل ایرانی - اسلامی در بازار تاریخی ارومیه}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۷ فروردین ۱۳۹۵|وبگاه=باشگاه خبرنگاران جوان|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/5545833/87|عنوان=بازار تاریخی ارومیه، یادگار دوران صفویه}}</ref>
خط ۳۸:
جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر بیش از ۱٬۰۴۰٬۰۰۰ نفر بوده‌است که از این تعداد ۵۲۷٬۲۷۸ نفر آنان [[مرد]] و ۵۱۳٬۲۸۷ نفر آنان [[زن]] بوده‌اند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa-IR|تاریخ=|وبگاه=www.amar.org.ir|نشانی=https://www.amar.org.ir/سرشماری-عمومی-نفوس-و-مسکن/نتایج-سرشماری/جمعیت-به-تفکیک-تقسیمات-کشوری-سال-1395|عنوان=درگاه ملی آمار> سرشماری عمومی نفوس و مسکن> نتایج سرشماری> جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395|بازبینی=2018-03-21}}</ref> این منطقه از دیرباز محل زندگی اقوام و ادیان مختلف بوده‌است. اکثریت جمعیت شهرستان را ترک‌های آذربایجانی و عده‌ای را نیز کردها و مسیحیان آشوری و ارمنی تشکیل می‌دهند.<ref name=":12">{{یادکرد خبر|کوشش=Encyclopedia Britannica|عنوان=Orūmīyeh {{!}} Iran|نشانی=https://www.britannica.com/place/Orumiyeh|زبان=en|تاریخ بازبینی=2018-04-18}}</ref><ref name=":12" /><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=countrystudies.us|نشانی=http://countrystudies.us/iran/42.htm|عنوان=Iran - Azarbaijanis|بازبینی=2018-04-18}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Kjeilen|نام=Tore|وبگاه=looklex.com|نشانی=http://looklex.com/e.o/orumiyeh.htm|عنوان=Orumiyeh - LookLex Encyclopaedia|بازبینی=2018-04-18}}</ref><ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en-US|وبگاه=www.discoverworld.com|نشانی=https://www.discoverworld.com/Iran/West-Azarbaijan-Province/Urmia-County|عنوان=Urmia County, Iran - Discover World|بازبینی=2018-04-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180613234808/https://www.discoverworld.com/Iran/West-Azarbaijan-Province/Urmia-County|archivedate=۱۳ ژوئن ۲۰۱۸|dead-url=yes}}</ref>
 
زبان‌های رایج در میان مردم شهرستان ارومیه علاوه بر [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]] عبارت است از :[[کردی]] و درصدی هم [[ارمنی]] و [[آشوری]].
 
=== مذهب مردم ارومیه ===
بر طبق آمار منتشره ۷۳ درصد شهرستان ارومیه را مسلمانان شیعه [[اثنی عشری]]، ۲۶۱۲ درصد را مسلمانان اهل تسنن شافعی و حنفی و همچنین ۱۱۵ درصد را مسیحیان آشوری و ارمنی تشکیل می‌دادند <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (جلد 10)، ص 425|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4884|عنوان=ارومیه (شهرستان)}}</ref> <ref name=":02">{{یادکرد وب|نام خانوادگی=electricpulp.com|کد زبان=en|وبگاه=www.iranicaonline.org|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/kora-sonni|عنوان=KORA-SONNI – Encyclopaedia Iranica|بازبینی=2018-04-11}}</ref><ref name="iranica">[http://www.iranicaonline.org/articles/-tribes The most important tribes in that regionare..'''Korahsunni Turks, southwest of Ḵoy]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref name=":22">{{یادکرد کتاب|عنوان=آذربایجان در اوایل دوره پهلوی (براساس گزارش محرمانه سال 1927 به ارتش ترکیه)|نام خانوادگی=ملک‌زاده|نام=توحید|ناشر=اختر|سال=1388 (هجری شمسی)|شابک=|مکان=|صفحات=ص74}}</ref> در سال ۱۹۲۷ <ref name=":22" /> .<ref name=":02" /><ref name=":13">{{یادکرد کتاب|عنوان=مقدمه‌ای بر شناخت، ایلها و چادرنشینان و طوایف عشایری ایران|نام خانوادگی=افشارسیستانی|نام=ایرج|ناشر=ایرج افشار سیستانی|سال=1367|شابک=|مکان=تهران|صفحات=ص 170}}</ref>
 
== اقوام در ارومیه ==
=== کردها ===
در گذشته‌های بسیار دور در ناحیه [[جزیره ابن عمر|جزیرهٔ ابن عُمَر]] امروزی منطقه‌ای به نام قردو (منطقه‌ای در جنوب شرق [[آناتولی|آناطولی]] محل تلاقی سه کشور ترکیه، عراق و سوریه امروزی) وجود داشت و گروهای آریایی مهاجر با عبور از زاگرس به این منطقه قردو هجوم آورده و آن را تسخیر و نهایتاً ساکن آن می‌شوند.<ref name=":14">{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ارومیه|نام خانوادگی=کاویانپور|نام=احمد|ناشر=آذر کهن|سال=1378|شابک=9649186069|مکان=تهران|صفحات=120}}</ref> طوایف آریایی (هندوایرانی) مهاجر بعد از اسکان در منطقه جدید که به قردو (یا کرده) شهرت داشته و با ترکیب شدن با طوایف بومی و قبلی ساکن در این مناطق با نام منطقه جدید خود (قردو یا کرده یا کورتی) شناخته می‌شوند.<ref name=":14" /> در استان آذربایجان غربی بیشتر گروه‌های کرد در قسمت جنوبی استان و در همسایگی کشور ایران با شمال عراق متمرکز هستند.<ref name=":15">{{یادکرد کتاب|عنوان=آذربایجان در اوایل دوره پهلوی (براساس گزارش محرمانه سال ۱۹۲۷ به ارتش ترکیه)|نام خانوادگی=ملک‌زاده دیلمقانی|نام=توحید|ناشر=اختر|سال=1388 (هجری شمسی)|شابک=978-964-517-193-1|مکان=|صفحات=75}}</ref> گروه‌هایی از ایل‌های مختلف کرد در نوار کوهستانی و [[مرز ایران]] و ترکیه نیز پراکنده هستند.<ref name=":15" /> در شهرستان ارومیه از بخش‌ها و مناطق عمده و اصلی که ایل‌های کرد ساکن شده‌اند بخش [[بخش صومای برادوست|صومای برادوست]] و بخش [[سیلوانه|سیلوانا]] است که عمدتاً محل اسکان ایل‌های مختلف کردزبان [[شکاک]] و [[ایل هرکی|هرکی]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=electricpulp.com|کد زبان=en|وبگاه=www.iranicaonline.org|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes|عنوان=KURDISH TRIBES – Encyclopaedia Iranica|بازبینی=2018-05-05}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=آذربایجان در اوایل دوره پهلوی (براساس گزارش محرمانه سال ۱۹۲۷ به ارتش ترکیه)|نام خانوادگی=ملک‌زاده دیلمقانی|نام=توحید|ناشر=اختر|سال=1388|شابک=978-964-517-193-1|مکان=|صفحات=79-82}}</ref> کردها به صورت پراکنده در بعضی از روستاها و دهستان‌های دیگر شهرستان ارومیه نیز ساکن هستند.
 
=== مسیحیان ===
از نظر قومی اکثر [[مسیحیان ایران]] را گروه‌های قومی ارامنه، آشوری‌ها و کلدانی‌ها تشکیل می‌دهند. غالب جمعیت آشوریان و کلدانیان مسیحی‌اند و به زبان «آرامی» صحبت می‌کنند. دربارهٔ تعداد مسیحیان ساکن در ایران آمار دقیقی در دست نیست، اما برخی منابع داخلی تعداد آنان را ۱۵۰ هزار اعلام کرده و برخی منابع نیز تخمین می‌زنند ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار مسیحی در [[کشور ایران]] وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۴ دی ۱۳۸۵|وبگاه=بانک نشریات کشور|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1311953|عنوان=مسیحیان ایران و آغاز جشن‌های سال نو}}</ref><ref name="Christian Converts 2015. p. 9">Country Information and Guidance "Christians and Christian Converts, Iran" 19 March 2015. p. 9</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://en.wikipedia.org/wiki/Christianity_in_Iran|عنوان=Christianity in Iran}}</ref> در زمان سرشماری سال{{عدد به فارسی|۱۳۵۵}} (۱۹۷۶) حدود ۲۰۰٬۰۰۰ هزار نفر آشوی در ایران وجود داشت.<ref name="Book">Iran A Country Study By Federal Research Division - Page 128</ref> قبل شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۰۰ میلادی، آشوری‌ها در شمال غرب ایران، جمعیتی بالغ بر بیش از ۷۶٬۰۰۰ نفر بودند و بزرگترین گروه غیر مسلمان در ارومیه بودند و از ۳۰۰ روستای اطراف ارومیه، ۶۰ روستا کاملاً آشوری‌نشین و ۶۰ روستا نیز ترکیبی با جوامع آشوری، ارمنی و ترک بودند.<ref name="jaas.org">http://www.jaas.org/edocs/v20n1/Arianne-diaspora.pdf</ref><ref name=":8" /> در طی جنگ جهانی اول منطقه آذربایجان محل تاخت و تاز دو امپراتوری روسیه و عثمانی بود. آشوری‌های عثمانی با حمایت‌های کشورهای مسیحی به ویژه شوروی به دولت عثمانی اعلام جنگ داده بودند و نهایتاً نتوانستند در برابر سپاه مسلمانان عثمانی مقاومت کنند، بنابراین کشور خود را ترک و به خاک ایران و مناطق سلماس و ارومیه پناه آوردند.<ref name=":9">{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب‌شناسی توصیفی آذربایجان غربی|نام خانوادگی=قربان نژاد|نام=پریسا|ناشر=دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه|سال=1392|شابک=|مکان=ارومیه|صفحات=13}}</ref><ref name=":10">{{یادکرد کتاب|عنوان=آذربایجان در جنگ جهانی اول یا فجایع جیلولوق|نام خانوادگی=ملک‌زاده دیلمقانی|نام=توحید|ناشر=اختر|سال=|شابک=|مکان=تبریز|صفحات=140}}</ref>
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/شهرستان_ارومیه»