رصدخانه مراغه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اشتباه حروف داشت
به نسخهٔ 26696157 ویرایش Darth Kourosh برگردانده شد. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۲۱:
| تاریخ ثبت ملی = ۱۳۶۴
| دوره ساخت اثر = سال [[۶۵۷]]
| بانی اثر = [[خواجه نصیر الدین توسیهلاکو]]
| مالک اثر =
| مالک فعلی اثر =
خط ۳۳:
{{Coord|37|23|45.88|N|46|12|32.97|E|display=title}}
[[پرونده:Maragheh Observatory.jpg|بندانگشتی|250px|ستاره‌شناسان آماتور برروی تپهٔ رصدخانهٔ مراغه در مقابل گنبدی که برای محافظت آثار تاریخی ساخته شده‌است.]]
'''رصدخانهٔ مراغه''' [[رصدخانه|رصدخانه‌ای]] بود که در دورهٔ [[هلاکوخان]] زیرنظر [[خواجه نصیرالدین طوسی|خواجه نصیرطوسی]] در شهر [[مراغه]] ساخته‌شد. این رصدخانه روی تپه‌ای در غرب مراغه در نزدیکی دو روستا به نام‌های ''طالب‌خان'' و ''حاجی‌کرد''<ref name="badkoobeie" /> قرار داشته‌است که [[دریاچهٔ ارومیه]] را می‌توان از دوردست از آنجا دید.<ref name="badkoobeie" /> امروزه تنها پی‌های بخش‌های مختلف و بخشی از [[سدس]] سنگی آن باقی‌مانده‌است.
 
== پیشینه ==
بنای رصدخانهٔ مراغه در سه‌شنبه [[۴ جمادی‌الاول]] [[۶۵۷ قمری]] ([[۱۶ اردیبهشت]] [[۶۳۸]]) برابر با شب تولد [[زینب]] دختر [[علی بن ابی‌طالب]]<ref name="badkoobeie" /> به سفارش خواجه نصیرالدین توسیطوسی و به فرمان [[هولاکو]] -نوهٔ [[چنگیزخان]] مغول- آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتابخانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات‌الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، [[حلقه‌دار]] (ذات‌الحلق)، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت نیز فراهم شدند. در همین‌جا بود که زیج ایلخانی به‌سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.
 
رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیش‌تر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهورترین دانشمندان آن عصر -از جمله [[قطب‌الدین شیرازی]]، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان- در آن‌جا جمع شده بودند. به‌علاوه چون در آن زمان ارتباط علمی [[چین]] و [[ایران]] به‌علت استیلای [[مغول|مغولان]] بر هر دو سرزمین برقرار شده‌بود، دانشمندان چینی -از جمله فردی به‌نام فائو مون‌جی- در این مرکز فعالت داشتند. همچنین فیلسوف و فرهنگ‌نامه‌نویس مسیحی -ابن‌العبری- در رصدخانهٔ مراغه به درس‌دادن کتاب‌های [[اقلیدوس|اصول اقلیدوس]] و [[بطلمیوس|المجسطی بطلمیوس]] مشغول بود.
خط ۴۴:
* بازگرداندن و اسکان دانشمندان فراری، که در اثر حملهٔ مغلول‌ها متواری شده‌بودند
* ایجاد یک مرکز علمی
خواجه نصرالدین هر یک از دانشمندان را مسئول بخشی کرد که تبحر داشتند کرد و برای انتخاب آنهاآن‌ها ملیت و مذهبشان را مدنظر قرار نداد.<ref name="badkoobeie" />
 
خواجه نصرالدین هر یک از دانشمندان را مسئول بخشی که تبحر داشتند کرد و برای انتخاب آنها ملیت و مذهبشان را مدنظر قرار نداد.<ref name="badkoobeie" />
;دانشمندان
دانشمندان زیر در ساخت ابزارها و ساختمان رصدخانه به وی کمک کردند:
سطر ۶۵ ⟵ ۶۴:
* ابوالفرج «بارهبراوس» شخصیت ممتاز مذهبی مسیحی
{{Div col end}}
زمانی که خواجه نصرالدین نام این افراد راار برای همکاری به هولاکوخان و شمس‌الدین جوینی مشاور و بیتکچی وزیر، پیشنهاد داد آنهاآن‌ها دلیل انتخاب تک تک دانشمندان را از خواجه نصیرالدین پرسیدندپرسید و پس از توضیحاتی که از سوی وی ارائه شد، هولاکوخان با حضور آن‌ها در مجموعه رصدخانهٔ مراغه موافقت کرد.<ref name="badkoobeie">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=بادکوبه‌ای هزاوه‌ای |نام=مصطفی |کتاب=خواجه نصرالدین طوسی | ناشر=شرکت توسعه کتابخانه‌های ایران |سال=زمستان ۱۳۸۹}}</ref>
;دستمزدها
خواجه نصیرالدین دستمزد کارمندان و دانشمندان مجموعه را به شرح زیر تعیین کرد:
سطر ۷۲ ⟵ ۷۱:
* فقها روزی یک درهم
* محدثین روزی نیم درهم
در نتیجه این تقسیم‌بندی‌ها ۱- درس فلسفه که پیش از آن به صورت مخفیانه تدریس می‌شد مورد توجه قرار گرفتگیرد و علنی شدشود ۲- بیشتر طلاب به فلسفه و طب روی آوردند.<ref name="badkoobeie" /> و پس از اعتراض به اینکه چرا حقوق فقها و محدثین را کمتر از دیگران در نظر گرفته‌است. پاسخ داد: چون افراد به دلایل فطری به دنبال علوم مذهبی و فقهی می‌روند کارشان آسان است و کمتر کسی به دنبال علوم سخت و سنگین مانند نجوم و ریاضیات می‌رود و بعد از حملهٔ مغول ما نیاز به دانشمندان این علوم داریم.<ref name="badkoobeie" />
 
در نتیجه این تقسیم‌بندی‌ها ۱- درس فلسفه که پیش از آن به صورت مخفیانه تدریس می‌شد مورد توجه قرار گرفت و علنی شد ۲- بیشتر طلاب به فلسفه و طب روی آوردند.<ref name="badkoobeie" /> و پس از اعتراض به اینکه چرا حقوق فقها و محدثین را کمتر از دیگران در نظر گرفته‌است پاسخ داد: چون افراد به دلایل فطری به دنبال علوم مذهبی و فقهی می‌روند کارشان آسان است و کمتر کسی به دنبال علوم سخت و سنگین مانند نجوم و ریاضیات می‌رود و بعد از حملهٔ مغول ما نیاز به دانشمندان این علوم داریم.<ref name="badkoobeie" />
 
== ساختمان ==
سطر ۹۳ ⟵ ۹۱:
== نگاره‌ها ==
<gallery>
پرونده:Rasadkhane-Maragheh.jpg|رصدخانه مراغه
پرونده:Inside Maragheh observatory.jpg|داخل رصدخانه مراغه
پرونده:(((رصد خانه در یک روز برفی رصد_خانه_در_یک_روز_برفی_))) _- panoramio_panoramio.jpg|رصد خانه در یک روز برفی
پرونده:(((محیط داخلی رصد خانه محیط_داخلی_رصد_خانه_))) _- panoramio_panoramio.jpg|محیط داخلی رصدخانه مراغه
پرونده:(((رصد خانه در یک روز زمستانی زیبا رصد_خانه_در_یک_روز_زمستانی_زیبا_))) _- panoramio_panoramio.jpg|رصدخانه مراغه در یک روز زمستانی
پرونده:Maragheh-observatory.jpg|رصدخانه مراغه
پرونده:Maragheh Observatory 02.JPG|رصدخانه مراغه
 
</gallery>