بیجار: تفاوت میان نسخه‌ها

ایران در اواخر دوران [[صفویه]] دارای سیزده [[بیگلربیگی]] بوده که میرزا سمیعا در کتاب تذکره الملوک، بیگلربیگی (علی شکر) را شامل مناطق: ۱ - قلمرو و توابین ۲ - '''گروس''' و الکا زرین کمر و طغانمین ۳ - حاکم الکا هشتاد جفت (طغانمین و هشتاد جفت نیز تا اواسط دوران صفویه جزو گروس بوده‌اند و اکنون هم دهی به نام [[هشتادجفت]] و دهستانی به نام [[دهستان طغامین|طغامین]] در شهرستان بیجار وجود دارند) ۴ - - حکومت‌های هرسین، کلهر، خوار، سمنان، ساوه، حاوه و الکا ری، می‌داند.<ref>میرزا سمیعا، ''تذکره الملوک به کوشش [[محمد دبیرسیاقی]]، تهران، جلد دوم، ۱۳۶۸، ص ۸۴''</ref>{{سخ}}در دوران شاه اسماعیل اول حکومت قلمرو علی‌شکر (همدان، کرمانشاه، گروس و…) به ولی خان سپرده شد و او پس از مرگ شاه اسماعیل، دینور را نیز متصرف شد، چندی بعد او از حکومت علی‌شکر عزل و به جای او امیرخان موصللو از طرف شاه طهماسب اول به بیگلربیگی قلمرو علی‌شکر برگزیده شد، او به خوبی از عهده اداره امور این قلمرو برآمد و مانند حکمرانان سابق این ولایت، حکومت گروس را که جزو قلمرو حکومتشان بود، همچنان در اختیار طایفه [[طایفه گروس|کبودوند]] قرار داده و خوانین کبودوند در دوران وی و در دوران بیگلربیگ‌های بعد از او نیز حکومت و ریاست گروس را بر عهده داشته‌اند.<ref>بدلیسی شرف خان، ''شرف‌نامه (تاریخ مفصل کردستان)، تهران، ۱۳۷۳، ص ۴۱۰''</ref>{{سخ}}[[ولادیمیر مینورسکی|مینورسکی]] به نقل از کتاب [[عالم آرای عباسی|تاریخ عالم آرای عباسی]]، آورده‌است: [[طایفه گروس]] در دوران صفویه، هم ردیف با طوایف: [[چگنی (ایل)|چگنی]] و [[اردلان]] و [[مردم بختیاری|بختیاری]] و [[مردم فیلی|فیلی]] و… است.<ref>[[ولادیمیر مینورسکی|مینورسکی ولادیمیر]]، ''سازمان اداری حکومت صفوی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۸، ص ۲۴ و ۲۵''</ref>{{سخ}}در اواخر دوران شاه سلیمان گروس مانند دیگر توابع علی‌شکر از املاک خاصه جدا شد و به املاک دولتی پیوست و از این هنگام حاکم گروس، لطفعلی‌خان گروسی بود.{{سخ}}نام اداری گروس در دوران صفویه به (زرین کمر) تغییر یافت.<ref>اسکندر بیک منشی، ''تاریخ عالم آرای عباسی، نیمهٔ دوم جلد ۲، تهران، ۱۳۵۰، ص ۱۵۶۳ ''</ref>{{سخ}}از وقایع مهم گروس در دوران صفویه طغیان، دولتیار خان سیاه‌منصور، حاکم آذربایجان، گروس و مناطقی دیگر از شمال غرب ایران، علیه سلطان محمد خدابنده، پدر شاه عباس اول بوده‌است که موجب یورش سپاهیان قزلباش به این منطقه شده و در نتیجه حمله‌های مکرر قزلباشان به گروس و اطراف که چندین سال به طول انجامید، این منطقه دچار ویرانی زیادی گردید، و در نهایت شاه عباس دولتیارخان را اعدام نمود و به منطقهٔ تحت سلطه او نیز حمله کرد و کشتار و غارت بزرگی در گروس به راه انداخت و اکثر افراد [[طایفه سیاه‌منصور]] را به مناطق مختلف کشور تبعید کرد.<ref name="ReferenceB">روحانی، بابامردوخ ''تاریخ مشاهیر کرد، جلد ۳، ص ۲۴۹ ''</ref>{{سخ}}شاه صفی نیز به کردستان و گروس که تحت سیطرهٔ خان احمد خان اردلان بود حمله کرد و او را شکست داد و در منطقه قتل و غارت کرد.<ref name="ReferenceC">شعبانی، رضا ''تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، تهران، ۱۳۷۳، ج ۱، ص ۳۹۲ ''</ref> حکومت کردستان و گروس تا سال ۱۱۳۶ ه‍.ق بر عهده خانه پاشا بابان بود که با حمایت سلیمان پاشا حاکم بغداد به این منطقه حمله کرده بود.<ref name="ReferenceB"/>{{سخ}}در سال ۱۱۳۶ ه‍.ق در اول شوال به موجب معاهده‌ای که در استانبول به امضا دولت‌های روس و ترک رسید، مقرر گردید که سرزمین‌های اشغالی ایران بین آن‌ها تقسیم گردد و در این تقسیم‌بندی شهرهای: همدان، کرمانشاه، تبریز و گروس و دیگر شهرهای غرب ایران در اختیار دولت عثمانی قرار گرفت.<ref name="ReferenceC"/>{{سخ}}زمانی که گروس در تصرف عثمانی‌ها بود، آن‌ها سبحان وردی خان را حاکم منطقه کردندو او حاکم اسفندآباد و خمسه و گروس بود، تا اینکه در سال ۱۱۴۳ ه‍.ق از طرف نادر شاه که سپه سالار شاه طهماسب ثانی صفوی بود به حکومت کردستان رسید.<ref>سنندجی، میرزا شکرالله ''تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان، چ اول، ۱۳۶۶، ص ۴۸۴ ''</ref>{{سخ}}آثار دوران صفویه در گروس عبارتند از: [[چهارباغ گروس]]، [[برج ینگی ارخ بیجار|برج ینگی ارخ]]، [[پل صلوات‌آباد]]، [[قلعه روستای صلوات‌آباد]]، بازار بیجار، [[آرامگاه پیر خضر]] و [[گنبد سنگی اوچ گنبد خان]]<ref name="iranshahrpedia.ir"/>