ضمیر: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mahdi.98.98 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Mahdi.98.98 (بحث | مشارکتها) برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۳:
== ضمایر فارسی ==
جدول زیر نشان‌دهندهٔ همهٔ
{| class="wikitable"
|+
!
|-
|<nowiki>من (اَژ) | ما</nowiki>
|<nowiki>اَم | اِمان</nowiki>
|
|-
|<nowiki>تو | شما</nowiki>
|<nowiki>اَت | اِتان</nowiki>
|
|-
|<nowiki>او || ایشان</nowiki>
|<nowiki>اَش | اِشان</nowiki>
|
|}
! rowspan = "2" |
! colspan="2" |
! colspan="2" |
▲! rowspan = "2" | ضمایر شخصی
▲! colspan="2" | گسسته
▲! colspan="2" | پیوسته
|-
! مفرد !! جمع !! مفرد !! جمع
|-
!
▲!اول شخص
| من|| ما|| ـَ م|| ـِ مان
|-
!
▲!دوم شخص
| تو|| شما|| ـَ ت|| ـِ تان
|-
▲!سوم شخص
| او||
|}
ضمیر «شما» (به‌همراه ضمیر گسسته «تان» و شناسه دوم شخص جمع) همچنین برای دوم شخص مفرد و در هنگام رعایت احترام بکار می‌رود.
همچنین از ضمیر سوم شخص جمع «ایشان» (به همراه ضمیر گسسته «شان» و شناسه سوم شخص جمع) برای سوم شخص مفرد و در هنگام حفظ احترام او استفاده می‌شود (مانند «مادرم گفتند»، «ایشان گفتند») و بیشتر آنها به‌کار برده می‌رود
او برای همه حالت هاست، چه جان‌دار (نر، ماده، بی‌جنسیت، بچه، حیوان و...) و چه بی‌جان (چیزها و...)، او برابر است با he, she, it و they (خنثی)
گاهی نیز به جای «او» ضمیر سوم شخص مفرد «وی» می‌آید. در زبان پهلوی ([[پارسی میانه]]) «وی» برای حالت مفعولی و «او» برای [[حالت فاعلی]] به کار می‌رفت (البته در متون متاخر پهلوی این امر رعایت نمی‌شود).
(نکته جالب درباره فرانام(ضمیر) «مَن» در اصل این واژه باید در زبان فارسی امروز «اَژ» یا «اَز» می‌شد، اما به دلایل تاریخی/زبان‌شناختی این واژه تبدیل به من شده‌است.
ریشه هندواروپایی این واژه -eg* است، هم‌چون: I انگلیسی، Je فرانسوی، Ich آلمانی و Ego لاتین.
درواقع ضمیر «مَن» تا پیش از آن، یعنی در حالت باستانی و آغازین میانهٔ خود به معنای «به من / مرا» بوده‌است از ریشه زبان هندواروپایی -me* هم‌چون: me زبان انگلیسی، moi زبان فرانسوی، mir زبان آلمانی و me زبان لاتین.)
== نقش ضمیر در زبان‌های مختلف ==
سطر ۳۶ ⟵ ۷۸:
زبانشناسان در ابتدا گمان می‌کردند که ضمایر منفصل و به خصوص ضمایر منفصلٍ «اول شخص» و «دوم شخص»، جنبه جهانی (universal) دارند و در همه زبان‌ها قطعاً این دو مفهوم، به شکل واحدهای نحوی مستقل به کار می‌روند. همچنین این ضمایر منفصل، از لحاظ معنایی و ساختی، قابل تحلیل نیستند. یعنی نمی‌توان آنها را به تکواژهای مختلف تقسیم کرد و از لحاظ معنایی هم، در هیچ زبانی، تکواژی که برای اشاره این ضمایر به کار می‌رود، در ابتدا معنای دیگری نداشته‌است.
با این وجود، مشاهده شد که در برخی زبان‌ها، اصولاً ضمایر منفصل وجود ندارند و در برخی دیگر که دارای ضمایر منفصل
در بررسی تاریخی مسئله زبان‌های ضمیرآزاد و ضمیروابسته، باید توجه داشت که در تحولات تاریخیِ زبان‌های ضمیر آزاد، عمدتاً شناسه‌ها و ضمایر متصل تغییر می‌کنند و ضمایر منفصل، ثابت هستند. برعکس، در زبان‌های ضمیروابسته، ضمایر منفصل تغییر می‌کنند و ضمایر متصل ثابت هستند.
| |||