عبدالحسین آیتی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبدالحسین بافقی یزدی''' ([[۱۲۸۸ (قمری)|۱۲۸۸]] ـ [[۱۳۷۱ (قمری)|۱۳۷۱]] قمری / ۱۳۳۲ - [[یزد]]) (معروف به آیتی) پسر محمد تقی آخوند تفتی بوده و متخلص به «ضیایی»، «آواره» و «آیتی»، از شعرا، محققان، نویسندگان و قرآن‌پژوهان معاصر، و از مبلغین [[بهائیت|بهائی]] که به او عنوان رئیس‌المبلغین داده شد<ref name="iranicaonline.org">{{یادکرد وب |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/ayati-abd-al-hosayn-b |عنوان = ĀYATĪ, ʿABD-AL-ḤOSAYN |نویسنده=Ī. Afšār |ناشر=Encyclopædia Iranica |زبان=انگلیسی}}</ref> وی بعد از درگذشت عبدالبهاء به امید رسیدن به ریاست در جامعه بهائی اصرار داشت که بیت العدل عمومی بلافاصله تشکیل شود. اما شوقی افندی رهبر وقت جامعه بهائی به این نتیجه رسیده بود که برای انتخاب بیت العدل اعظم که یک نهاد بین المللی است ابتدا باید نهادهای انتخابی بهائی در سطوح پایین‌تر (سطوح محلی و ملی) تشکیل شود. آیتی مخالف این شیوه شوقی افندی بود و  شروع به مخالفت با او کرد و نامه‌هایی اعتراض‌آمیز به بهائیان نوشت و در نهایت از آئین بهائی روی گرداند و بعد از ۱۸ سال دوباره مسلمان شد.<ref>Source:Adib Taherzadeh, Child of the Covenant, by Adib Taherzadehpp. 293-296, George Ronald . Oxford ISBN 085398-439-5 </ref> و از منتقدان آئین بهائی شد. او همچنین به مدت شش سال گاهنامه نمکدان را منتشر می‌کرد و از اعضای مؤسس انجمن ادبی یزد بود. <ref>Adib Taherzadeh, Child of the Covenant, by Adib Taherzadehpp. 293-296, George Ronald . Oxford ISBN 085398-439-5</ref>

آيتی که روحانی و امام جمعه تفت بود بعد از تبلیغ مبلغین بهائی به این آئین پیوست<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/ayati-abd-al-hosayn-b</ref> و از آنجا که  در فن بیان توانائی خاصی داشت، از جمله مبلغان سرشناس آنان شد و ۱۸سال با عنوان «آواره» که عباس افندی به او داده بود به ترویج آئین بهائی <ref>فضل‌الله صبحی مهتدی، ''خاطرات صبحی دربارهٔ بابیگری و بهائیگری''، فضل‌الله صبحی مهتدی، ۱۵۲</ref> در ایران، امپراطوری عثمانی، قفقاز و مصر مشغول گشت. <ref>http://www.iranicaonline.org/articles/ayati-abd-al-hosayn-b</ref> و از تحسین و تقدیر رهبران آن (عبدالبهاء و شوقی افندی) برخوردار شده،<ref name="cgie.org.ir" /><ref>برایعبدالبهاء، اظهاراتمکاتیب، و الواح عباس افندی و شوقی در تجلیل از آواره رک: ''مکاتیب عبدالبهاء''، مؤسسه مطبوعات امری، ۱۳۴ بدیع، ج۸، صجلد ۸،{{سخ}}عبدالحسین آیتی،صفحه ''کشف‌الحیل''، همان، چ۷، ج۱، صص۱۴۳–۱۴۲، چ۴، ج۲، ص۵۰۸</ref> به رئیس المبلغین شهرت یافت. <ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/ayati-abd-al-hosayn-b Encyclopædia Iranica | Articles<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> برای نمونه، عبدالبهاء در لوحی خطاب به آیتی می‌گوید: «ای آواره سبیل الهی، پریشانی و بی‌سروسامانی در ره عشق، کامرانی و شادمانی است. نظر به پایان کار نما زیرا عاقبت این پریشانی جمعیت است و نهایت این آوارگی پناه حضرت احدیت. اگر از قطره محروم شدی الحمدلله بحر بی‌پایان در مقابل داری و اگر از ذره محجوب شدی آفتابی روشن در پیش داری. از حق طلبم که آنچه نهایت آمال و آرزوی توست میسر گردد و علیک التحیة و الثناء.» <ref>عبدالبهاء، مکاتیب، ج۸، ص۸</ref> با وجود اینکه عبدالبهاء او را شناخته و از برخی عادات او در خلوت آگاه بود اما او را از تبلیغ امرالله مانع نمی شد.<ref>Adib Taherzadeh, Covenant of Baha’u’llah pg. 334 George Ronald . Oxford ISBN  0-85398-344-5 </ref>

پس از درگذشت عبدالبهاء در ۱۳۴۰ قمری (۱۳۰۰ شمسی) و با جانشینی نوه ارشد او، شوقی افندی، پس از مدتی که تلاشهای آیتی برای کسب  ریاست در جامعه بهائی بی اثر بماند، او در سال ۱۳۴۳ قمری مطابق با ۱۳۰۳ شمسی تصمیم به ترک جامعه بهائی گرفته، دوباره مسلمان شد.[۳]<ref>کاظم موسوی بجنوردی. «آیتی». دانشنامه بزرگ اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۰۹</ref>

در سال ۱۳۰۱ شمسی شوقی افندی - جانشین عبدالبهاء -  آیتی و برخی دیگر از بهائیان سرشناس از کشورهای مختلف را به حیفا دعوت کرد تا درباره تشکیل بیت العدل اعظم  با آنها مشورت کند.<ref>Adib Taherzadeh, Covenant of Baha’u’llah pg. 334 George Ronald . Oxford ISBN  0-85398-344-5 </ref> آیتی پس از پایان این جلسه مشاوره  وارد شد اما فرصت هایی را برای محاوره با  شوقی افندی در باره موضوعات مختلف پیدا کرد.<ref>Adib Taherzadeh, Covenant of Baha’u’llah pg. 334 George Ronald . Oxford ISBN  0-85398-344-5 </ref> بعد از این مشورتها شوقی افندی به این نتیجه رسید که نخست باید شوراهای بهائی  که با نام محفل روحانی شناخته می شوند در سطوح محلی و ملی تاسیس گردند تا زمینه برای انتخابات بیت العدل اعظم که یک نهاد بین المللی است و با رای مستقیم محافل روحانی ملی انتخاب می‌شود فراهم آید. آیتی از این تصمیم ناراضی بود و بر عقیده خود پافشاری می‌کرد.او حتی یک سال بعد به بهيه خانم - خواهر عبدالبهاء - تلویحاً گفته بود که اگر شوقی افندی بر طبق نظر او عمل نکند بهائیان ایران را بر علیه او خواهد شوراند. در این میان او به نوشتن نامه‌های اعتراض آمیز و پافشاری بر عقاید خود در ایران ادامه داد. اقدامات او که باعث بروز تشنج و دودستگی در جامعه بهائی شده بود محفل روحانی تهران را بر آن داشت تا از شوقی افندی راهنمایی بخواهد. شوقی افندی از این نهاد خواست تا بهائیان را در برابر اقدامات او محافظت  کند. بعد از این او شروع به نوشتن نامه‌های توهین آمیز به شوقی افندی نمود و تهدید کرد که آئین بهائی را از بین خواهد برد.[۲]<ref>Adib Taherzadeh, Child of the Covenant, pp. 293-296, George Ronald . Oxford ISBN 085398-439-5</ref> بعد از این بهائیان دیگر به او توجهی نکردند و حتی همسر او وی را ترک کرد. او بعد از گسستن از آئین بهائی در تهران ساکن شد و بقیه حیات خود را به آموزگاری در دبیرستان گذراند. وی در تهران کتاب کشف الحیل[۹][۱۲]<ref>Encyclopædia Iranica | Articles</ref><ref>http://fa.wikishia.net/view/</ref> را در سه جلد در رد آئین بهائی تألیف کرد.[۱۱]<ref>احسان طبری، ایران در دو سدهٔ واپسین، صص۲۵۵–۲۵۶</ref> خود او در باب بازگشتش از آئین بهائی و نوشتن کشف الحیل در نقد عبدالبهاء اظهاراتی نموده و به گفته خود دل از مهرشان بپرداخت و شروع به الغاء مؤلفات سابقش که در تاریخ آئین بهائی بنام الکواکب الدریه نوشته بود مشغول شد.[۱۰]<ref>Peter Smith, 2000, A Concise Encyclopedia of the Baha'i Faith pp. 52 – 53,  One World, Oxford ISBN 1-85168-184-1</ref> او می‌گوید: «حقایقی ... را که در مدت بیست سال یافته بودم در چند جلد کتاب کشف الحیل منتشر ساختم» [۷]<ref>عبدالحسین آیتی، کشف‌الحیل، همان، چ۷، ج۱، صص۱۴۳–۱۴۲، چ۴، ج۲، ص۵۰</ref> وی سپس به تحقیقات ادبی روی آورد و در سال ۱۳۰۸ش، نشریه‌ای ادبی-انتقادی به نام نمکدان تأسیس کرد که تا چندسال به‌طور نامنظم منتشر می‌شد. در این دوران با تخلص جدید «آیتی‌» همچنان شعر می‌سرود. وی در سال ۱۳۵۸ق /۱۳۱۱ ش به یزد منتقل و به تدریس در دبیرستان‌ها مشغول شد و سرانجام در همان شهر درگذشت.<ref>  عبدالحسین آیتی بافقی یزدی</ref><ref><nowiki>https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1067</nowiki>      </ref>