بیمارستان روزبه: تفاوت میان نسخه‌ها

|تأسیس= [[۱۳۱۹ (خورشیدی)|۱۳۱۹]]

با توجه به رشد و ظهور مدرنیزاسیون از اواسط قرن هجدهم د راروپار اروپا و سر و تحول فکری در همین دوران مخصوصاً در کشورهای غربی و ارتباطاتی که ایرانیان با دانش و فرهنگ غربیی مکرر برقرار می‌کردند چه با فرستادن دانش‌آموختگان به کشورهای غربی و چه با دعوت از مستشاران، مهندسان، پزشکان و اساتیداستادان سایر حوزه‌ها اقدامات مهمی در زمینه‌های علمی برای هم شکل شدن با کشورهای مدرن غربی صورت گرفت؛ و این تنها با ایجاد تعامل دانش و همچنین بازگشت این دانش آموختگان از خارج به داخل ایران و انتقال علم و فن روز به ایران فراهم می‌شد. روان پزشکی در کنار سایر علوم دیگر از این امر مستثنی نبود.

در سال ۱۲۹۷ هجری شمسی برای نگهداری مجانین (اصطلاحی که در متون آن زمان مورد استفاده قرار گرفته) قطعه باغی به وسعت چهارهزارمترمربعچهار هزار متر مربع واقع در اکبرآباد به نام دارالمجانین زیر نظر شهربانی اختصاص داده شد. در نوشته‌های شادروان استاد حسین رضاعی و شادروان استاد دکتر عبدالحسین نیرسپاسی از وضعیت نابسامان دارالمجانین یا تیمارستان آن زمانه به گستردگی یاد شده‌است (میر سپاسی، ۱۳۹۰: ۱۸).

]باغ اکبر آباد[ به جای بدهی منیع الدوله زنجانی که برادران آقامحمدهاشمآقا محمدهاشم و آقا محمدباقر، صرافان زنجانی، ضمانت بدهی او را به دولت کرده بودند، به دولت منتقل شد. و رئیس شهربانی وقت که در صدد تهیه محلی برای نگهداری دیوانگان بود، آن را به دارالمجانین اختصاص داد و بیماران را از بیمارستان دولتی تحویل گرفته به باغ اکبرآباد منتقل کرد.

در این باغ ساختمان دو طبقه‌ای وجود داشت مشتمل بر چهار اتاق در طبقه فوقانی و چهار اتاق در طبقه زیرزمین. یکی از اتاق‌های زیرزمین را تبدیل به پنج سلول تنگ و تاریک یک در دو متر کرده بودند. و بیماران تحریکاتی را در آن جای می‌دادند. که بسیار مرطوب و تاریک و رقت آور بود. یک اتاق دیگر را برای آشپزخانه و یکی را انبار هیزم و چهارمی را جایگاه مریض معین کرده بودند. اتاق بالا را نیز که اتاق‌های پنجره دار بزرگی بود به ۲۸ سلول کوچک یک در دو متر تقسیم و درهای آن را تیغه کرده فقط سوراخ‌های کوچکی برای روشنایی گذاشته بودند و برای هر یک از این سلول‌ها سوراخ مستراحی ساخته و راه‌های آن به زیرزمین رفته و بالاخره وارد چاه آشپزخانه می‌شد. قریب ۲۶مرد و ۱۶زن بیمار در این محوطه به‌طور مختلط به سر می‌بردند. یک نفر آجودان و سه نفر آژان مأمور نگهداری و پرستاری از این بیماران بودند. کلاً ۱۴ تومان در روز بطوربه‌طور مقاطعه برای خوراک بیماران داده می‌شد. به علت کیفیت بد غذا و مأکول نبودن، غالباً بیماران غذایشان را دور می‌ریختند و سگ‌های ولگرد از دیوارهای کوتاه و خراب تیمارستان وارد شده شکمی از عزا درمی‌آوردند. تخت خواب یا رخت خوابی وجود نداشت. بیماران بر روی زیلوهایی که هم فرش بود و هم رخت خواب به سر می‌بردند. حمام و سلمانی و رخت شوی خانه و تنظیف بیماران نیز اصولاً وجود خارجی نداشت. وضع ناگوار فوق تا سال ۱۳۰۰ زمان صدارت سید ضیاءالدین طباطبایی که علاوه بر رئیس الوزرایی، ریاست عالیه شهرداری را بر عهده داشت و کفالت آن را به آقای مختارالملک صبا واگذار کرده بود هم چنان ادامه داشت. در آن هنگام، ضمن بازدید وزراء از مؤسسات خیریه، مقرر گردید که دارالمجنانین از شهربانی به شهرداری منتقل و تحت نظارت بهداری شهرداری اداره شود. لذا آقای دکتر احیاءالدوله شیخ مأمور گردید که تیمارستان را از شهربانی تحویل گرفته ضمیمه بهداری نماید. در این اوان آقای دکتر حکیم اعظم به تصدی شهرداری منصوب شد با ملاحظه وضع اسف بار تیمارستان، تصمیم گرفت اصلاحاتی انجام دهد یک نفر مدیر و یک نفر ناظم در تیمارستان گمارد و تعدادی پرستار استخدام کرد. هفتاد تخت خواب چوبی و معدودی پتو تهیه و سیم کشی برق انجام گرفت. لباس برای بیماران تهیه شد و ساختن حمام و سلمانی و داروخانه پیش‌بینی شد. غل و زنجیرهای تبدیل به قفل‌های مخصوص آهنی شد. با گذر زمان به تدریج بر تعداد بیماران بستری نیز افزوده می‌شد. درنتیجه، مشکل تنگی جا مشکل دیگری بود که بر مشکلات موجود اضافه می‌شد و لذا ابتدا سه خانه‌ای که در قسمت شمال غرب تیمارستان بود خریداری شد و پس از اندک زمانی هزار متر زمینی که در قسمت شرق واقع شده بود، نیز خریداری و ضمیمه تیمارستان گردید. در آن زمان تعداد بیماران بستری در حدود ۱۵۰ نفر بود که این تعداد در سال ۱۳۱۶ به ۲۰۰ نفر رسید. از بدو تأسیس تیمارستان در سال ۱۲۹۷ شمسی، شادروان دکتر پزشکیان به سمت رئیس و پزشک تیمارستان برگزیده شد و تا تاریخ بازنشستگی در سال ۱۳۱۹ متوالیاً و بدون انقطاع در این سمت انجام وظیفه می‌کرد و چهار سال بعد در سن هفتاد سالگی بدرود حیات گفت.

در سال ۱۳۰۸ تعداد ۹۸ تن از محصلین رشته‌های مختلف تحصیلی که در امتحان اعزام به خارج قبول شده بودند برای تحصیلات عالی به خارج اعزام شدند. دکتر حسین رضاعی، دکتر ابراهیم چهر رازی و دکتر عبدالحسین میرسپاسی، سه تن از محصلین اعزامی بودند که تحصیل خود را در کشور فرانسه به پایان رساندند و در بازگشت در رشته‌های مربوطهمربوط مشغول خدمت شدند. دکتر حسین رضاعی و دکتر عبدالحسین میرسپاسی در رشته بیماری‌های روانی و دکتر ابراهیم چهرازی در رشته بیماری مغز و پی.

{{سخ}}در سال ۱۳۱۶ شادروان دکتر حسین رضاعی و یک سال بعد شادروان دکتر عبدالحسین میرسپاسی پس از تحصیل در رشته روانپزشکی در اروپا به ایران مراجعت کردند و در تیمارستان استخدام شدند و کمر همت به جلب توجه مسئولین وقت و مردم به وضع تیمارستان و بیماران روانی بستند و کوشیدند وضع نابسامان آن را تغییر داده، بصورتبه‌صورت مؤسسه‌ای درمانی و آبرومند درآوردند. در سال ۱۳۱۹ کرسی بیمارستان روانی در دانشکده پزشکی ایجاد شد و کوشش‌هایی برای پیوستن تیمارستان شهرداری به دانشگاه تهران صورت گرفت اما ناموفق بود. آموزش روانپزشکی در آن سال‌ها منحصر به تدریس دروس نظری توسط شادروان دکتر رضاعی بود و شادروان دکترمیرسپاسیدکتر میرسپاسی سالی یک یا دو بار دانشجویان را برای آموزش بالینی به تیمارستان شهرداری هدایت می‌نمودند.

در اواخر سال ۱۳۷۹ بخش اعتیاد با ۱۳ تخت به جای بخش مردانةمردانه ۴ شروع به کارکرد و از اواسط سال ۱۳۸۲ «مرکز ملی تحقیقات اعتیاد ایران» پس از بازسازی قسمتی از ساختمان قدیم بیمارستان فارابی افتتاح گردید و درمانگاه سرپائی آن برای درمان معتادان شروع به کار نمود.

در سال ۱۳۸۲ طبقه فوقانی بخش روانپزشکی کودک و نوجوان به همت جناب آقای کرمانیان احداث و به بیمارستان روزبه اهداء گردید. بخش فوق به عنوان بخش دختران روانپزشکی کودک و نوجوان در تاریخ ۲۰/۱۱/۸۳ با حضور ریاست محترم دانشگاه بطوربه‌طور رسمی افتتاح گردید.

در سال [[۱۳۴۴ (خورشیدی)|۱۳۴۴]] بخش جراحی تعطیل شد و بجای ان بخش پزشکی و درمانگاه پزشکی دائر گردید.

در سال [[۱۳۲۸ (خورشیدی)|۱۳۲۸]] بخش بیماری‌های مغز و پی و و درمانگاه جراحی به بیمارستان هزارتختخوابیهزار تختخوابی و بخش پزشکی به بیمارستان وزیری منتقل شد؛ و بیمارستان مجدداً به شهرداری واگذار شد؛ و بیماران تیمارستان نیز به این قسمت منتقل شدند و در عوض باغ تیمارستان به دانشکده پزشکی واگذار گردید.

بخش بیماری‌های روانی از فروردین [[۱۳۲۹ (خورشیدی)|۱۳۲۹]] در بیمارستان هزارتختخوابیهزار تختخوابی تأسیس شد و در تاریخ [[۴ مهر]] [[۱۳۳۰ (خورشیدی)|۱۳۳۰]] به محل فعلی بیمارستان روزبه (که قبلاً بیمارستان تعاون بود) انتقال یافت که شامل دو قسمت مردانه و زنانه با ۴۵ تخت و یک درمانگاه بود.

در [[۱۳۳۷ (خورشیدی)|۱۳۳۷]] انجمن بهداشت روان با همکاری دانشکده پزشکی بودجه ساختمان جدید را تأمین و بنای نهادند؛ و در سال [[۱۳۳۹ (خورشیدی)|۱۳۳۹]] بخش‌های روانی به ساختمان جدید با یکصد منتقل گردید.

ریاست بیمارستان تا سال ۱۳۴۹ بعهده شادروان دکتر عبدالحسین میرسپاسی و از آن سال به بعد و به دنبال بازنشستگی استاد مسئولیت این مهم به عهده اساتیداستادان زیر بوده‌است.

۱۳۵۵ – ۱۳۵۱ دکترجواددکتر جواد نوربخش

دکتر عمران محمدرزاقیمحمد رزاقی از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳

وزارت بهداری خانم عالی نژاد، که یکی از پرستاران فارغ‌التحصیل آموزشگاه پرستاری بود و دوره پرستاری بهداشت عمومی را در بیروت گذرانده بود و بنا به دعوت آقای دکتر رضاعی با سمت سرپرست امور پرستاری، مشغول خدمت در بیمارستان روزبه شده بود را برای دائر کردن کلاس‌های تربیت روان پرستار دعوت به همکاری با خانم زیمرمن نمود. با تلاش‌های دکتر رضاعی و جلساتی که با نمایندگان وزارت بهداری و دانشکده پزشکی تشکیل شد، در نهایت نسبت به تأسیس آموزشگاهی برای تربیت روان پرستار توافق بعمل آمد. بال شرقی بیمارستان جدیدالحداثتازه تأسیس روزبه به آموزشگاه اختصاص یافت و ریاست آموزشگاه به آقای دکتر محمدگیلانیمحمد گیلانی واگذار شد و سرپرستی برنامه‌های آموزشی را خانم زیمرمن و خانم عالی نژاد به عهده گرفتند.

با توجه به اینکه بیمارستان روزبه اولین بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی در زمینهٔ بیماری‌های اعصاب و روان در ایران است لذا چیزی غیرقابل تصور نیست که در خیلی از زمینه‌های دیگر نیز اولین مرکزی باشد که خیلی از فعایت‌هایفعالیت‌های درمانی و پژوهشی در کشور را در این حوزه را شروع کرده باشد.

البته اهمیت و مزیت منحصر به فرد این کتاب این است که مطالب مندرج در آن جنبه ترجمه از متون خارجی را نداشته‌است بلکه ضمن استفاده از منابع خارجی در انتخاب موضوع مباحث و نگارش شرح حال بیماران و توصیف سیماریبیماری بالینی و سیر و تحول بیماری‌ها، مبنا را بر مشاهدات و تجارب بالینی خویش قرار داده، اصالتی به آن بخشیده‌اند.

== اولین دسیتاردستیار رشته روان پزشکی در ایران ==

در جریان جستجو برای یافتن وسایل تشنج زا، سرلتی و بینی در سال ۱۹۳۷ به فکر استفاده از نیروی برق اقتادندافتادند و دو سال بعد اعلام کردند که با انتخاب نوع و تنظیم شدت نیروی برق و تعیین مدت زمان عبور جریان برق از بدن می‌توان از این وسیله استفاده کرد و موجب پیدایش عوارض خطرناک نیز نشد.

با افزوده شدن بر تعداد روان پزشکان ایران که تا سال ۱۳۴۵ به ۳۰ نفر رسید، دکتر میرسپاسی ضرورت داشتن انجمن روان پزشکی را مطرح نمود؛ و با انتخاب هیئتی برای تنظیم اساسنامه انجمن در اندک زمانی اساسنامه آماده و در هیئت مؤسس متشکل از پزشکان بیمارستان روزبه به تصویب رسید؛ و انجمن در تاریخ هشتم اسفندماه سال ۱۳۴۵ تحت عنوان انجمن روان پزشک ایران به ثبت رسید؛ و نخستین جلسه عمومی انجمن با شرکت ۲۵ تن از روان پزشکان و پی شناسان کشور در سالن کنتفرانسکنفرانس بیمارستان روزبه تشکیل گردید. درخواست انجمن برای عضویت در انجمن جهانی روان پزشکی در پنجمنپنجمین دوره مجمع عمومی انجمن مزبور، که در سال ۱۳۵۰ منعقد گردید، مصوب و به تصویب رسید.

هم‌زمان با آغاز کار بخش بیماری‌های روانی در دانشکده پزشکی، دانشگاه تهران، وزارت بهداری نسبت به سامان دهی وضع بهداشت روانی کشور علاقه‌مندی بیشتری نشان داد؛ ولیکن به علت اندک بودن تعداد روان پزشکان و نبود فرد متخصصی که بتواند بطوربه‌طور تمام وقت در رأس چنین اداره‌ای خدمت نماید، عملی کردن این تصمیم به تعویق می‌افتاد. تا این که آقای دکتر ناصرالدین صاحب الزمانی، که دوره عالی روان‌شناسی بالینی را در آلمان طی کرده بود به ایران بازگشت و با دعوت وزارت بهداری از ایشان برای احراز مقام ریاست اداره بهداشت روانی و پذیرفتن ایشان در خرداد ماه سال ۱۳۳۸ اداره بهداشت روانی در وزارت بهداری گشایش یافت.

برنامه حاکمیت بالینی در بیمارستان روزبه از اواسط سال ۱۳۸۴ پس از آموزش‌های لازم، با تشکیل کمیته‌ای از مسئولین، اساتیداستادان و پرستاران و با هدف ارتقاء خدمات بالینی از نظر کیفی و کمی برای رسیدن به استانداردهای مطلوب و افزایش رضایت خدمت گیرنده گان آغاز گردیده، و با برگزاری جلسات کمیته بطوربه‌طور پیگیر مشکلات موجود مورد بررسی قرارمی‌گرفت.

== اولین مرکز فوق تخصصی روان پزشکی کودک و نوجوننوجوان در ایران ۱۳۷۷ ==

* میرسپاسی، غلامرضا(۱۳۹۰) تعریف و تاریخچه روانپزشکی در ایران، درسنامه روان پزشکی بالینی و علوم رفتاری، مجموعه مفالات؛مقالات؛ تألیف استادان روانپزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، ویراستار میرفرهادمیر فرهاد قلعه بندی، چاپ اول، نشر ارجمند، تهرانمعنوی،تهران معنوی، عزالدین(۱۳۴۷) بحث روانپزشکی عمومی، فلسفه و روانپزشکی، نشریه پزشکی قانونی، سال سوم، تیر ۱۳۴۷، شماره ۲۰ از صفحه ۲۲ تا ۳۲.

* داویدیان، هاراطون(۱۳۸۸)تاریخچه تکوین روانپزشکی نوین در ایران، چاپ اول، تهرانعتهران انتشارات ارجمند