کوروش بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

| شاه چهارگوشهٔ جهان&thinsp;<ref name="tctgc">{{cite web |url=http://www.iranchamber.com/history/cyrus/cyrus_charter.php |title=The Cyrus the Great Cylinder |last=Ghasemi |first=Shapour |publisher=Iran Chamber Society |accessdate=2009-02-22}}</ref>

}}

| caption = سنگ‌نگارهٔ ''مرد بالدار'' در [[پاسارگاد]]

| succession = [[فهرست شاهان ایران|شاه پارس]]

| coronation =

| successor = [[کمبوجیه دوم]]

| birth_date = ۵۸۰ – ۶۰۰ پ.م.<ref>{{cite book|title=The Cambridge history of Iran: The Median and Achaemenian periods, Volume 2|editor= Ilya Gershevitch|publisher=Cambridge University Press|year=1985|pages=404|url=https://books.google.com/?id=kMLKgzj5afMC&pg=PA392&dq=four+winged+cyrus+the+great#v=onepage&q=four%20winged%20cyrus%20the%20great&f=false|isbn=978-0-521-20091-2}}</ref><ref>Das Geburtsjahr ist eine Schätzung und der Encyclopædia Britannica (15. Auflage, 2007, Band 3, S. 831, Artikel Cyrus II.) entnommen. Unwahrscheinlich ist die Berechnung des Geburtsjahres auf 600 v. Chr. nach dem griechischen Historiker Dinon von Kolophon (zitiert bei Cicero, De Divinatione 1,23), laut dem Kyros II. 70 Jahre alt wurde, weil diese Angabe unzuverlässig ist (so schon F. H. Weißbach, in: Paulys Realenzyklopädie der klassischen Altertumswissenschaft (RE), Supplementband IV, Sp. 1157). Das Todesjahr ist durch Datierungen von Keilschrifttexten gesichert.</ref>

| predecessor3 = [[بلشاصر]]

| successor3 = [[کمبوجیه دوم]]

}}

'''کوروش دوم''' (به [[پارسی باستان]]: {{میخی هخ|KU}}{{میخی هخ|U}}{{میخی هخ|RU}}{{میخی هخ|U}}{{میخی هخ|SHA}})، '''کوروش بزرگ''' یا '''کوروش کبیر'''، که '''کورش''' هم نوشته می‌شود، بنیان‌گذار و نخستین شاه [[هخامنشیان|شاهنشاهی هخامنشی]] بود که به مدت سی سال، در بین سال‌های ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد، بر نواحی گسترده‌ای از [[آسیا]] حکومت می‌کرد. کوروش در [[استوانه کوروش بزرگ|استوانهٔ خود]] که در [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]] کشف شده، خودش را «فرزند [[کمبوجیه یکم|کمبوجیه]]، شاه بزرگ [[انشان]]، نوادهٔ [[کوروش یکم|کوروش]]، شاه بزرگ انشان، نوادهٔ [[چیش‌پیش]]، شاه بزرگ انشان، از خانواده‌ای که همیشه پادشاه بوده‌است» معرفی می‌کند. به گفتهٔ [[هرودوت]]، کوروش نسب شاهانه داشته‌است و به‌جز [[کتسیاس]]، دیگر نویسندگان یونانی، [[ماندانا]] دختر [[آستیاگ]] را مادر کوروش دانسته‌اند و گزارش داده‌اند که کوروش حاصل ازدواج کمبوجیه یکم و ماندانا بوده‌است. برخی از مورخان امروزی این روایت را معتبر می‌دانند اما برخی دیگر اعتقاد دارند که رواج این روایت ریشه‌های سیاسی داشته‌است و هدفش این بوده که از بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی، مردی نیمه‌مادی بسازد تا [[ماد]]ها را با فرمانروایی پارس‌ها آشتی دهد و اصولاً رابطه‌ای بین ماندانا دختر آستیاگ و کوروش قائل نیستند و آن را افسانه می‌دانند.

دربارهٔ کودکی و جوانی کوروش و سال‌های نخستین زندگی او، روایت‌های گوناگونی، وجود دارد؛ اگرچه هر یک، سرگذشت زاده شدن وی را به شرح خاصی نقل کرده‌اند؛ اما شرحی که آن‌ها دربارهٔ ماجرای زایش کوروش ارائه داده‌اند، بیشتر، شبیه افسانه است. هرودوت در مورد دستیابی کوروش به قدرت، چهار داستان نقل می‌کند؛ ولی فقط یکی از آن‌ها را معتبر می‌داند. طبق نظر [[کسنوفون]] از سده پنجم تا سده چهارم پیش از میلاد مسیح، سلسله داستان‌های متفاوتی دربارهٔ کوروش، نقل می‌شده‌است.

 

 

در بهار سال ۵۳۹ پیش از میلاد، کوروش آهنگ تسخیر [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]] را کرد و وارد جنگ با بابل شد. به گواهی اسناد تاریخی و عقیدهٔ پژوهشگران، فتح بابل بدون جنگ بوده‌است و توسط یکی از فرماندهان کوروش به‌نام [[گئوبروه]] در شب جشن سال نو انجام شد. هفده روز پس از سقوط بابل، در روز ۲۹ اکتبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد، خود کوروش وارد پایتخت شد. تصرف بابل نقطهٔ عطفی بود که باعث ایجاد امپراتوری بزرگی در آسیای مرکزی و غربی شد و زمینهٔ بازگشت [[یهودیان]] تبعیدی به میهن‌شان در [[سرزمین اسرائیل]] ([[کنعان (منطقه)|کنعان]]) را فراهم کرد. کوروش همچنین دستور داد که [[پرستش‌گاه اورشلیم]] را بازسازی کنند و ظروف و اشیای طلایی و نقره‌ای را که [[نبوکدنصر]]، شاه بابل، از اورشلیم ربوده بود، به یهودیان تحویل داد. [[استوانه کوروش|استوانهٔ کوروش]] پس از شکست دادن [[نبونعید]] و تصرف بابل، نوشته شده و به منزلهٔ سند و شاهد تاریخی پرارزشی است. در سال ۱۹۷۱ میلادی، [[سازمان ملل متحد]] استوانهٔ کوروش را به همهٔ زبان‌های رسمی سازمان منتشر کرد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در شهر [[نیویورک]] قرار داده شد.

 

== گاهشمار دوران پادشاهی ==

''سال‌ها پیش از میلاد است.''

* '''۵۵۸''': آغاز پادشاهی کوروش در [[انشان]] ([[فارس (سرزمین)|فارس]]) و [[خوزستان]]. انتقال پایتخت هخامنشیان به [[شوش (شهر باستانی)|شوش]].<ref name="iranicaonline.org">[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>

 

== جنگ با مادها ==

{{نوشتار مرتبط|طغیان پارسی|نبرد هیربا|نبرد مرز پارس}}

{{نبردهای کوروش بزرگ}}

=== دین کوروش ===

{{وابسته|آیین هخامنشیان}}

 

 

پژوهشگرانی همچون [[جورج کامرون]] و والتر هینتس نیز عقیده دارند که، زمان زندگی زرتشت مابین سال‌های ۶۶۰ تا ۵۸۲ پیش از میلاد بوده و کوروش در این مدت، حتی با زرتشت دیدار هم داشته و پیرو دین زرتشتی بوده‌است و دلیل این استدلال را آتشدان‌های ساخته‌شده در فضای آزاد و برج نگهداری آتش در پاسارگاد می‌دانند.<ref>{{پک|هینتس|۱۳۸۷|ک=داریوش و ایرانیان|ص=۹۳}}</ref> [[ماکس مالوان]] می‌گوید که تاکنون هیچ مدرکی بدست نیامده که بر پایهٔ آن بتوان گفت، کوروش زرتشتی بوده‌است ولی رفتار او با آموزه‌های زرتشت و اصول دین او نقاط مشترک بسیاری دارد و شاید از دین زرتشتی تأثیر پذیرفته باشد.<ref>{{پک|مالوان|۱۳۸۷|ک=تاریخ ایران کمبریج|ص=۴۹۴}}</ref>

{{شاهان هخامنشی}}

{{کمبوجیه دوم}}

{{داده‌های کتابخانه‌ای}}