ویکی‌پدیا

شرط داوری: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
مریم عمادی (بحث | مشارکت‌ها)
۵۵ ویرایش‌ها
به نسخهٔ 20720536 ویرایش Rezabot برگردانده شد: تبیغاتی و غیر دانشنامه ای. (توینکل)
برچسب‌ها: جایگزین شد خنثی‌سازی
خط ۱:
{{بدون منبع}}
 
بر اساس '''شرط داوری''' دو طرف قرارداد توافق کرده و متعهد می‌شوند که در صورت بروز اختلاف، آن را از طریق داوری و خارج از دادگاه حل کنند و به دادگستری رجوع نکنند.
<br />
 
شرط داوری ممکن است به صورت یک [[شرط ضمن عقد]] در قرارداد گنجانده شود یا آنگه در سند مستقلی به قرارداد اصلی ضمیمه شود.
== '''درخواست داور حقوقی''' ==
“داوری” نهاد پیشرفته ی کدخدامنشی و ریش سفیدی است. داوری  نوعی واسطه گری خوب، بی هزینه یا کم هزینه است که به ترویج فرهنگ مذاکره و گفتمان به جای دعوا و درگیری کمک می کند. در دورانی که مردم جامعه از ریش سفیدی برای حل اختلافات خود استفاده می نمودند انعطاف بیشتری در حل اختلافات خود داشته و با کمی گذشت، به قضاوت افراد بی طرف به عنوان ریش سفید (داور) تسلیم بودند. هر یک از دو طرف دعوا اعتقاد داشتند افرادی مطمئن و مصنف برای قضاوت بین آنها هستند و روحیه ی ملاحظه و درک همنوع داشتند و به طرف اختلاف خود و قول و قرار او اعتماد می کردند و از آن طرف، کسی که متعهد به کار یا عملی می شد  با خویش نظارتی خود را متعهد به اجرای تعهداتش می دانست. اما با تغییر این رویه برای حل اختلافات، امروزه مردم به دنبال تنبیه بی ملاحظه ی  یکدیگر برآمدند و برای نیل به این هدف از هیچ انعطاف،گذشت و ملاحظه ای بهره نمی گیرند. عدم تغییر این فرهنگ آثار جبران ناپذیری بر جامعه ی  ما خواهد گذاشت که جبران آن شاید غیرممکن باشد. بهترین راهکار بازگشت به فرهنگ استفاده از میانجیگری و استفاده از نهاد “داوری” است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=داوری حقوقی|نشانی=https://sidook.ir/judgment/|وبگاه=سیدوک: سامانه هوشمند خدمات آنلاین حقوقی - اپلیکیشن حقوقی|بازبینی=2020-03-10|کد زبان=fa-IR}}</ref>
 
شرط داوری ممکن است خاص یا عام باشد. شرط داوری خاص محدودیتی در اختلافاتی که منجر به رجوع به داور می‌شوند ایجاد می‌کند. اما با شرط داوری عام تمام اختلافاتی که در آینده حادث می‌شوند می‌بایست با روش داوری رفع شود.
با نگاهی به پرونده‌های موجود در دادگستری و صف‌های طولانی در شوراهای حل اختلاف این نکته به ذهن می‌رسد که در هر مرحله از انجام کار امکان بروز اختلاف بین طرفین قرارداد وجود دارد. یکی از راه‌های اولیه که برای رفع اختلاف به عنوان گزینه‌ای به ذهن هر یک از طرفین دعوا می‌رسد، مراجعه به دادگستری و تشکیل پرونده در مراجع قضایی است. اما با توجه به حجم بالای پرونده‌ها در دادگستری و روند نسبتا طولانی رسیدگی به پرونده‌ها، قانون راه حل‌هایی دیگر برای رسیدگی به اختلافات برای طرفین دعوا تعیین کرده است. یکی از روش‌های قانونی حل اختلاف درخواست داور حقوقی مرضی الطرفین در هر مرحله از کار، اعم از زمان انعقاد قرارداد یا در زمان اجرای مفاد آن و یا حتی پس از بروز اختلاف و طرح دعوی بدون نیاز به مراجعه به قانون و دادگاه است. توجه شود که حرف و نظر داور باید محترم شمرده شود و ملاک عمل قرار گیرد. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد [https://sidook.ir/judgment/ درخواست داور حقوقی] جهت میانجیگری در دعوا بیان شده است.
 
== نمونه‌های شرط داوری ==
=== داور حقوقی کیست؟ ===
در بسیاری از قراردادهای تجاری بین‌المللی از شرط داوری [[اتاق بازرگانی بین‌المللی]] استفاده می‌شود:
داور شخصیتی حقیقی یا حقوقی مانند یک شرکت یا [https://sidook.ir/ موسسه حقوقی] [https://sidook.ir/ و داوری] است که در زمان بروز اختلاف در بین طرفین دعوی به میانجیگری در دعواهای حقوقی می‌پردازد. طرفین اجرای هر نوع قرارداد می‌توانند در هر مرحله از قرارداد در مورد داور حل اختلاف به اتفاق نظر برسند و شخصی حقیقی و یا حقوقی را به عنوان داور جهت حل میانجیگری در دعوای خود تعیین کنند. منظور از شخص حقوقی آن است که طرفین قرارداد فردی را به عنوان [https://sidook.ir/judgment/ داور حقوقی] انتخاب کنند و در متن قرارداد و یا طبق توافق نام‌های دیگر به ذکر اطلاعات آن فرد بپردازند. در صورتی که طرفین دعوا شرکت یا موسسه‌ای را برای میانجیگری در دعوا حقوقی تعیین کنند در این صورت گفته می‌شود که داور شخصیتی حقوقی دارد. از جمله محاسن درخواست داور حقوقی می‌توان گفت که در روش درخواست داور حقوقی حل و فصل اختلافات مالی، شراکتی و قراردادی هزینه کمتری نسبت به مراجعه به دادگستری دارد و از طرفی بر خلاف ارجاع کار به دادگستری‌ها، بروکراسی اداری چندانی ندارد که خود به کاهش زمان حل اختلاف منجر می‌شود. در مورد ارجاع کار به داوری نیز نکاتی وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
 
arbitral]]
=== '''در چه مواقعی لازم است تا به دادگاه مراجعه شود و نمی‌توان درخواست داور حقوقی داشت؟''' ===
در ماده 478 قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است که آن دسته از دعاوی که مربوط با اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب و دعاوی مربط به آن است لازم است تا به دادگستری و دادگاه‌ها مراجعه شود. همچنین رسیدگی به اموری از قبیل ورشکستگی و پرونده‌های کیفری نیز از موضوعیت درخواست داور حقوقی خارج می‌شود و لازم است تا این اختلافات در دادگاه‌ها مطرح و مورد رسیدگی واقع شوند. لازم است توجه شود که فردی که به داوری می‌پردازد اطلاعات و سواد حقوقی داشته باشد و از مقررات داوری آگاه باشد تا بتواند به درستی به میانجیگری حقوقی بپردازد. در صورت مراجعه به فردی که از نظر حقوقی صلاحیت لازم را نداشته باشد نه تنها فرآیند حل اختلاف طولانی‌تر خواهد شد، بلکه هزینه این داوری بالاتر از ارجاع کار به مراجع قانونی خواهد بود. به همین دلیل لازم است تا از ارجاع داوری به افراد بی اطلاع خودداری کرد و به افراد حقوق‌دان یا موسسات حقوقی جهت درخواست داور حقوقی مراجعه شود.
 
=== '''شرایط انتخاب داور حقوقی''' ===
در صورتی که طرفین دعوا شروط زیر را داشته باشند، می‌توانند در زمان بروز اختلاف درخواست داور حقوقی برای انجام امور میانجیگری در دعوا داشته باشند.
 
1.    طرفین دعوا باید اهلیت اقامه دعوا داشته باشند.
 
2.    باید موضوع مورد اختلاف آن‌ها مشروعیت داشته باشد.
 
3.   طرفین به توافق رسیده باشند که داوری را به عنوان راه‌ کاری جهت میانجیگری انتخاب خواهند کرد. به عبارتی دیگر، مراجعه به داوری را با رضایت خود انجام دهند.
 
=== '''انواع روش‌های درخواست داور حقوقی''' ===
برای درخواست داور حقوقی افراد می‌توانند از سه روش زیر کمک بگیرند:
 
1.   درخواست داور حقوقی توسط طرفین دعوا: در زمان حل انعقاد قرارداد طرفین قرارداد می‌توانند در بندهای قرارداد و یا در یک توافق نامه داوری جداگانه به این نکته اشاره کنند که در صورت بروز اختلاف از داور یا داوران جهت رفع اختلاف کمک می‌گیرند. در این صورت لازم است تا آن‌ها در قرارداد بیان کنند که در چه مواردی به داوری مراجع خواهند کرد و مشخصات و تعداد داوران مورد نظر را به صورت کامل در قرارداد ذکر کنند. بهتر است که تعداد داوران فرد باشد تا میانجیگری بهتر صورت گیرد. به این نوع روش انتخاب داور، روش اختیاری اطلاق می‌شود.
 
2.   درخواست داور حقوقی توسط شخص ثالث: در برخی از موارد طرفین قرارداد در بندهای توافق نامه یا در قرارداد جداگانه‌ای به معرفی شخصی حقیقی و یا حقوقی معتمد جهت انتخاب داوری می‌پردازند. فردی که در قرارداد به آن اشاره شده است موظف است تا در زمان بروز اختلاف، شخصی را که تمامی شرایط احراز داوری از نظرطرفین دعوا دارد و هم‌چنین هیچ گونه ممنوعیت داوری از طرف آیین دادرسی مدنی نداشته باشد را به عنوان داور جهت میانجیگری در دعوا به طرفین قرارداد معرفی کند. این نوع از داوری نیز در گروه داوری انتخابی قرار می‌گیرد.
 
3.    درخواست داور حقوقی توسط دادگاه: در برخی از موارد پیش می‌آید که افراد جهت حل اختلاف به دادگاه‌ها مراجعه می‌کنند. با توجه به موضوع اختلاف و سایر شرایط قرارداد دادگستری تشخیص می‌دهد که بهتر است حل اختلاف از محل داوری انجام پذیرید و شخصی حقیقی یا حقوقی را به عنوان داور به طرفین معرفی می‌کند. در این حالت طرفین در انتخاب داور هیچ نقشی ندارند. به این نوع داوری، داوری اجباری گفته می‌شود که فقط و فقط از طرف مراجع قانون‌گذار تعیین می‌شود.
 
=== داور حقوقی چه شرایطی از لحاظ تجربه و تحصیل دارد؟ ===
طبق ماده 466 آئین دادرسی مدنی اشخاصی که هر یک از شرایط زیر را داشته باشند فاقد صلاحیت جهت میانجیگری در دعوای حقوقی خواهند بود:
 
1.    اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی باشند.
 
2.    اشخاصی که بنا بر حکم قانونی دادگاه از داوری محروم شده باشند.
 
3.    اشخاصی که امکان انجام دادرسی بنا بر حکم قطعی دادگاه از آن‌ها سلب شده باشد.
 
علاوه بر موارد فوق‌الذکر، در ماده 470 قانون دادرسی مدنی تصریح شده است که تمامی افراد شاغل در محاکم و حوزه‌های قضایی از جمله قضات و کارمندان اداری شاغل در محاکم دادگستری نمی‌توانند به میانجیگری در دعوا بپردازند. همچنین قضات و کارمندان در حال تعلیق از خدمت و کارمندان و قضات در حوزه‌های قضایی دیگر نیز از داوری منع شده‌اند. این قاعده مشمول کارمندان شاغل در دستگاه‌های دیگر و یا بازنشسته‌های دادگستری و همچنین کارکنان قراردادی و روزمزد نمی‌شود.
 
از طرف دیگر، افراد دارای صلاحیت جهت داوری باید صفات قاضی را داشته باشد. طبق ماده 469 قانون آئین دادرسی مدنی به افرادی که صفات زیر را داشته باشند نمی‌توان درخواست داور حقوقی داد، مگر این که طرفین در مورد انتخاب آن فرد به توافق رسیده باشند.
 
1.    افرادی که سن آن‌ها از بیست و پنج سال تمام کمتر باشد.
 
2.    افرادی که در دعوا و یا اختلاف ذینفع باشند.
 
3.    افرادی که با یکی از طرفین دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه از طبقه سوم داشته باشند.
 
4.    افرادی که خود یا همسرانشان وراث یکی از طرفین دعوا باشند.
 
5.    کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از طرفین اختلاف هستند یا یکی از طرفین دعوا مباشر امور آنان باشد.
 
6.    کسانی که در گذشته یا حال با یکی از طرفین دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم دادرسی کیفری داشته باشند.
 
7.    افرادی که خود یا همسرانشان و یا یکی از نزدیکان سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از طرفین دعوا یا همسرانش و یا یکی از افراد نزدیک نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی داشته باشند.
 
8.    کارمندان دولت در حوزه ماموریتشان
 
9.    در صورتی که طرف اختلاف دولت، مجلس، شهرداری یا دستگاه‌های وابسته باشند، معاون اول رئیس جمهور، وزیران و نمایندگان مجلس فاقد حق داوری خواهند بود.
 
10.                  اتباع خارجی‌ای که سه شرط زیر را دارند حق داوری نخواهند داشت:
 
·       هرگاه طرفین دعوی از اتباع ایرانی و طرف دیگر خارجی باشد.
 
·       تابعیت داور و تبعه خارجه یکسان باشد.
 
·       داور پیش از وقوع اختلاف و نزاع تعیین شده باشد.
 
=== مدت زمان داوری حقوقی ===
در صورتی که مدت زمانی جهت داوری تعیین نشده باشد، دوره داوری سه ماهه در نظر گرفته می‌شود. البته این مدت زمان با توافق طرفین دعوی قاب تمدید خواهد بود.
 
=== پرداخت به داور حقوقی ===
طرفین دعوا و یا وکیل قانونی آن‌ها باید طبق توافق‌نامه تنظیم شده، پیرامون درخواست داور حقوقی حق‌الزحمه داوران را به آن‌ها بپردازند و در صورت تعدد داوران پرداختی باید به صورت یکسان بین آن‌ها تقسیم شود.
 
=== شرایط زوال داوری حقوقی ===
طبق قانون 481 آئین دادرسی مدنی تحت شرایط زیر داوری زایل خواهد شد:
 
·       رضایت کتبی طرفین دعوا مبنی بر عزل داوری، هر چند ایجاد قرارداد به نحوه شفاهی صورت گرفته باشد.
 
·       فوت یکی از طرفین دعوا
 
·       ورشکستگی یکی از طرفین دعوا
 
·       بهم خوردن یا فسخ معامله
 
·       انحلال شخص حقوقی
 
طبق ماده ۴۷۳ آئین دادرسی مدنی در صورتی که داور بدون عذر موجه در جلسات داوری حاضر نشود یا بدون داشتن عذر موجه، استعفا دهد و یا از رای دادن خودداری کند به مدت 5 سال از داوری محروم خواهد بود. در این صورت داور باید خسارت احتمالی وارده به هر یک از طرفین دعوا را پرداخت کند.
 
=== مراحل گرفتن داور حقوقی ===
طرفین قرارداد در صورت بروز اختلاف می‌توانند به داور جهت میانجیگری در دعوای حقوقی بین آن‌ها مراجعه کنند. این مراجعه به دو صورت اختیاری و اجباری صورت می‌گیرد. در صورتی که طرفین دعوا طی انعقاد قرارداد یا در یک قرارداد جداگانه داور را تعیین کرده باشند و یا شخص ثالثی را به عنوان انتخاب کننده داور معرفی کرده باشند، می‌توانند در زمان بروز مشکل به داور مشخص شده مراجعه کنند. به این نحو از داوری، انتخاب داور به روش اختیاری گفته می‌شود.
 
اگر در هنگام انعقاد قرارداد و یا بروز مشکل طرفین در مورد داور به توافق نرسیده باشند می‌توانند از دادگاه جهت انتخاب داور کمک بگیرند. به این روش انتخاب اجباری داور گفته می‌شود. پس از تعیین و مراجعه به داور از وظایف داوران آن است تا به بررسی محل اختلاف بپردازند و آن را مرتفع کنند. پرداختی داور باید طبق قرارداد منعقد شده بین آن‌ها صورت پذیرد.
<br />
----<br />
[[رده:حقوق قراردادها]]
[[رده:داوری]]
[[رده:شروط قرارداد]]
[[رده:واژگان حقوقی]]
<references />[https://sidook.ir/judgment/ داور حقوقی]
 
<br />
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/شرط_داوری»