تنکابن: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز 1 ویرایش خرابکارانهٔ SRHDT (بحث) به آخرین ویرایش Writersfinger خنثی‌سازی شد. (توینکل) برچسب: خنثی‌سازی |
خنثی‌سازی ویرایش 28425642 از Writersfinger (بحث) برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۴:
|استان= مازندران
|شهرستان= تنکابن
|نام‌های‌قدیمی= تنکا، فیض، دیلم خاصه،
|جمعیت= ۵۵٫۴۳۴(در سال ۱۳۹۵)<ref name="amar.org.ir">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.amar.org.ir/سرشماری-عمومی-نفوس-و-مسکن/نتایج-سرشماری/جمعیت-به-تفکیک-تقسیمات-کشوری-سال-1395|عنوان=تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵|ناشر=مرکز آمار ایران}}</ref>
|زبان‌گویش= مازندرانی، گیلکی و فارسی
خط ۳۰:
جمعیت کل [[شهرستان تنکابن]] بر اساس آخرین سرشماری در سال نود و پنج ۱۶۶٫۱۳۲ نفر بوده که تعداد ۵۵،۴۳۴ نفر آن، جمعیت شهر '''تنکابن''' است.<ref>https://www.amar.org.ir/%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%D9%88-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86/%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9-%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1395</ref>
در حال حاضر بیشتر اهالی استان مازندران این
== خاستگاه نامگذاری ==
بنابر کتاب سفرنامه مازندران و استر آباد ظهیر الدین مرعشی پسوند بُن <nowiki/>به معنی پایینِ می‌باشد<ref>(سفرنامه مازندران واستر آباد، ص132، ظهیر الدین مرعشی)</ref> و امروزه در اسامی مکان‌های زیادی در مازندران و گیلان وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب▼
=== دژ تنکا ===▼
'''تَنکا''' شهری بزرگ و دژ مانند با حصار و روئی سخت و محکم در غرب طبرستان در ناحیه رویان
در زمان الحاق تنکابن از رویان به دیلمستان در دوران حکومت [[افشاریان]] و سپس [[زندیان]]، تنکابن با نام '''دیلم خاصه''' شناخته می‌گردید و سپس در زمان حکومت [[صفویه]] به نام '''فیض''' و نقاط جلگه‌ای منطقه تنکابن و پایین دست رودخانه، «شهسوار» خوانده می‌شد.
[[خرم‌آباد (تنکابن)|خرم‌آباد]]<ref>{{پک|علی اصغر یوسفی نیا|۱۳۵۶|ک=لنگا|ص=۲۶}}</ref> مرکز منطقه تنکابن و '''محال
پس از انقلاب اسلامی نیز نام شهسوار دوباره به '''تنکابن''' تغییر یافت.
=== تنکابن ===
در گذشته ای دور و در طول تاریخ غالب ذکر نام مناطق شمالی ایران، [[آمارد]] بوده است ولی ظاهراً نخستین بار در اواخر قرن
▲بنابر کتاب سفرنامه مازندران و استر آباد ظهیر الدین مرعشی پسوند بُن <nowiki/>به معنی
|عنوان= واژه بن در زبان مازندرانی و نام‌های مناطقی در مازندران با همین واژه
|نشانی= http://tabarestan.ir/dictionary?searchMethod=contains&searchword=بن&searchType=n.name&search=جستجو&limitstart=0&option=com_dictionary&Itemid=437&9f6f521b858b2d23640ccbe01d9ac1c3=1
|ناشر= واژه‌نامه طبرستان
}}{{پیوند مرده|date=ژانویه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
|عنوان= معنای نام تنک در زبان
|نشانی= http://tabarestan.ir/dictionary?searchMethod=contains&searchword=تنک&searchType=n.name&search=جستجو&limitstart=0&option=com_dictionary&Itemid=437&07928698e1d5b9fb62172a82d98d7cb6=1
|ناشر= واژه‌نامه طبرستان
}}{{پیوند مرده|date=ژانویه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> آن قسمت از ساحل دریا که اندک از بن کوه فاصله دارد به عبارت دیگر آن قسمت از ساحل دریا که با پهنای کمی از بن آب ظاهر
به نوشته رابینو <ref name=ToolAutoGenRef6>(ص ۲۳۱، یادداشتها و حواشی)</ref> '''تنکابن''' به معنای «پایین تنکا» است. که پس از آن و در دوران اسلامی '''دیلمستان''' یا '''دیلم خاصه''' نامیده شد.
▲ظاهراً نخستین بار در اواخر قرن نهم، مرعشی در تاریخ [[گیلان]] و [[دیلمستان]] از لفظ تنکابن برای این منطقه نام برده‌است.<ref name="۱۳۴۷ش، ص ۲۷–۲۸">(۱۳۴۷ش، ص ۲۷–۲۸)</ref> احتمالاً این نام از نام «قلعة تُنکا»<ref name="ReferenceA">(ظاهراً نزدیک قلعه گردن کنونی رجوع کنید به پاینده، ص ۱۳۵)</ref> ــ که اولیاءاللّه آملی در ۷۶۴ آن را در تاریخ رویان<ref name="ص ۱۴۷">(ص ۱۴۷)</ref> ضبط کرده ــ گرفته شده‌است. به نوشتة رابینو،<ref name="ص ۲۳۱، یادداشتها و حواشی">(ص ۲۳۱، یادداشتها و حواشی)</ref> تنکابن به معنای «پایین تنکا» است.
▲=== دژ تنکا ===
▲تَنکا شهری بزرگ و دژ مانند با حصار و روئی سخت محکم در غرب طبرستان در ناحیه رویان بوده‌است. این شهر پس از کسب رونق و اشتهار، به ویژه در زمان ضعف حکومتگران علوی مرکزیت سیاسی را که سالهای طولانی به لنگا اختصاص داشت متعلق به خود کرد. حکام مختلف از دژ تنکا فرامین خود را به نواحی اطراف جاری می‌ساختند. تنکا در سال ۷۸۹ هجری قمری به دلایل نامعلوم منهدم گردید. سالیانی چند پس از نابودی قلعه تَنکا قلعه ای پایین‌تر از خرابه‌های شهر قدیمی ساخته شد و به پایین تنکا یا تنکابن موسوم گشت. کم‌کم این نام به تمام سرزمین‌هایی که حکام محلی را تشکیل می‌داد تعمیم یافت.<ref>{{پک|علی اصغر یوسفی نیا|۱۳۵۶|ک=لنگا|ص=۲۷–۲۶}}</ref>
▲[[خرم‌آباد (تنکابن)|خرم‌آباد]]<ref>{{پک|علی اصغر یوسفی نیا|۱۳۵۶|ک=لنگا|ص=۲۶}}</ref> مرکز منطقه تنکابن و محال ثلاث در دوران [[قاجاریه]] در عصر حاکمیت خاندان خلعتبری بر این منطقه بوده‌است که در دوران پهلوی شهر جدیدالتأسیس '''شهسوار''' مرکز تنکابن گردید و پس از انقلاب اسلامی شهسوار به تنکابن تغییر نام داد.
=== شهسوار ===
سلاطین صفوی برای تقویت قوای منطقه تنکابن جهت فتح نهایی گیلان و خاتمه دادن به اغتشاشات بین طوایف این حدود، به کوچ عشایر جنگجوی کرمانشاه به تنکابن اقدام نمودند. از جمله ایل هایی که در زمان سلطنت شاه طهماسب اول به تنکابن کوچانده شدند، ایل کرد روزکی و ایل شهسواران روزکی بودند. ایل کرد روزکی به ریاست و ایلخانی شرف الدین علی بدلیسی در پایین دست شمالی رودخانه مرزی در دو سوی شرق و غرب سخت‌سر و پیرامون آن مستقر شدند تا جبهه کیاییان گیلان را از سوی شرق گیلان در فشار گذارند تا در صورت حمله ارتش قزلباش از طریق دره سفید رود به گیلان، پیروزی بدست آید. طایفه شهسواران ایل روزکی نیز در مصب رودخانه مرزی و نقاط جلگه ای شهسوار امروزی سکونت یافتند تا مرزبان تنکابن در برابر تهاجمات ملوک رستمدار (کجور و کلارستاق) باشند. نام شهسوار نیز از آن دوران به این منطقه اطلاق گشت. <ref>{{پک|علی اصغریوسفی نیا|۱۳۷۰|ک=تاریخ تنکابن|ص=۱۸}}</ref> در دوران پهلوی نیز '''شهر''' جدیدالتأسیس '''شهسوار''' مرکز منطقه گردید که پس از انقلاب اسلامی به '''تنکابن''' تغییر نام پیدا کرد.
== گویش شهسواری ==
| |||