واژه عربی '''تکامل''' به معنای «ترقیکردن»، «ارتقاءیافتن» و «کاملشدن» است. [[لغتنامه دهخدا]] معنی آن را «تمام شدنتمامشدن» ذکر میکند.<ref>http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-7ed969bd666b4537a008cfa124669eb9-fa.html</ref> این واژه نخستین بار توسط مترجمان دورهٔ [[قاجار]] به عنوان برابر فارسی evolution بهدر [[زبانهای اروپایی]] کاربهکار رفت.
این در حالیست که واژه Evolutionevolution به معنایبهمعنای «برآمدن» و «تحوّل» است و اشاره به وجودآمدن چیزی از چیز دیگریدیگر دارد، مثل وجودآمدن بخار از آب.
Evolution، حاکی از «کمال یافتنکمالیافتن» جانداران نیست. این واژه هیچ بار اخلاقی ندارد بلکه تنها تغییر جانداران برای انطباق و سازگاری بیشتر با محیط زیست خود را نشان میدهد، زیرا در یک محیط، ویژگیهای خاصی مبنای تطابق و سازگاری محسوب میشوند و در محیط دیگر ویژگیهای دیگری.
به این سببلذا '''فرگشت''' همتراز مناسبتری برای Evolution است.<ref>[http://zamaaneh.com/science/2009/12/post_80.html رادیو زمانه | دانش و فناوری | چرا تکامل برابر درستی برای Evolution نیست؟<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
«فرگشت» از برساختههایساختههای [[فرهنگستان زبان ایران|فرهنگستان دوم]] است.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = آشوری | نام = داریوش | پیوند نویسنده = داریوش آشوری | عنوان = تعریفها و مفهوم فرهنگ | سال = ۱۳۹۳ | ویرایش = ۳ |ناشر = [[نشر آگه]] |نشانی =http://www.agahpub.ir/fa/default.aspx?generate=gallery&pdsfroddsfaid=5413 |شابک=9789643290122 | صفحه = ۱۵۳}}</ref> این واژه در آثار نویسندگانی همچون [[داریوش آشوری]] بهکار برده شدهاست.<ref>{{یادکرد|فصل= |کتاب=فرهنگ علوم انسانی (انگلیسی - فارسی))|نویسنده=داریوش آشوری|ترجمه=|ناشر=|شهر=تهران |کوشش=|ویرایش=|صفحه=|سال=۱۳۷۴|شابک=}}</ref> بعدها برابرهای دیگری نیز از سوی پژوهشگران پارسیزبان برای Evolution پیشنهاد شد؛ از آن جمله واژه «برآیش» که توسط [[ابراهیم هرندی]]، [[روانزیستشناس]]، پیشنهاد شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/blogs/persian/viewpoints/2013/04/post-524.html برآیش هستی از دیدگاه داروین]</ref>
در منابع و رسانههای فارسیزبان بهجای «تکامل» یا «فرگشت» از واژههایی همچون «ترقیکردن» و «ارتقاءیافتن» نیز استفاده شدهاست، در بعضی برنامههای علمی پخششده توسط [[صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران]] از عبارت «سازگاری و تغییر» نیز استفاده شدهاست.<ref>{{یادکرد وب
|نویسنده = [[شبکه چهار]] برنامه [[چهار سوی علم]]
|نشانی=https://www.telewebion.com/episode/2236420
|عنوان=چهار سوی علم -- نژادهای مختلف سگها
|نقل قول = «این همون سازگاری و تغییر ناشی از انتخاب طبیعیه» (زمان: ۱۴:۳۰ تا ۱۴:۵۰)، فقط این یک مورد نیست، در طول برنامه همیشه از عبارت «سازگاری و تغییر» استفاده میکند
|تاریخ = ۱ فروردین ۱۳۹۹
|تاریخ بازبینی=۴ فروردین ۱۳۹۹}}</ref>
در [[زبان اردو]] و [[زبان سندی]] که از زبانهای همریشه و همخانواده با زبان فارسی هستند، به این نظریه «ارتقا» گفته و نوشته میشود.<ref>https://ur.wikipedia.org/wiki/نظریۂ_ارتقا</ref><ref>https://sd.wikipedia.org/wiki/ارتقا</ref>