[[پرونده:Keshvar ajam- letter from ottoman empire to persian empire mohammad shah.jpg|267x267px|بندانگشتی|نامهای حاوی «کشورعجم»، فرستادهشده از پادشاه [[امپراتوری عثمانی]] (سلطان عبدالمجید خان) به [[فتحعلیشاه قاجار]]|جایگزین=]]نام کنونی [[ایران]] از واژه [[پارسی میانه]] ''ērān'' و [[زبان پارتی|پهلوی]] ''aryān'' آمدهاست.<ref name="MacKenzie22">{{citation|last=MacKenzie|first=David Niel|chapter=Ērān, Ērānšahr|title=Encyclopedia Iranica|series=vol. 8|year=1998|publisher=Mazda|location=Costa Mesa|chapter-url=http://www.iranicaonline.org/articles/eran-eransah|page=534}}.</ref> این واژه در لغت به معنای «ایرانیان» و «[[زرتشتیان]]» است. استفاده از این کلمه دستکم به هزاره اول پیش از میلاد بازمیگردد؛ هرچند تا پیش از دوران ساسانی، از آن برای اشاره به مردم ایران به کار میرفت و استفاده از آن برای اشاره به یک سرزمین جغرافیایی و یک واحد سیاسی، از قرن سوم میلادی و دوران شاپور یکم آغاز شد.<ref name="MacKenzie22"/> «[[انیران]]» متضاد این واژه و به معنای ناایرانی و غیر زرتشتی است.<ref name="Gignoux_Aneran2">{{citation|last=Gignoux|first=Phillipe|chapter=Anērān|pages=30–31|series=vol. 2|year=1987|title=Encyclopedia Iranica|location=New York|publisher=Routledge & Kegan Paul|chapter-url=http://www.iranicaonline.org/articles/aneran}}.</ref>
تا [[نوروز]] سال ۱۳۱۴ خورشیدی، در [[جهان غرب]] بیشتر از ''Persia'' برای اشاره به کشور ایران استفاده میشد که این واژه از نام منطقه [[پارس]] که استانی در جنوب ایران است، گرفته شدهاست. در نوروز این سال، [[رضاشاه پهلوی]] از دولتهای خارجی درخواست کرد که بجای persiapersia، ،تنهاتنها «''ایران''» در نوشتههای رسمی مورد استفاده قرار بگیرد.<ref name="yarshater1">Yarshater, Ehsan [http://www.iran-heritage.org/interestgroups/language-article5.htm Persia or Iran, Persian or Farsi] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101024033230/http://www.iran-heritage.org/interestgroups/language-article5.htm|date=2010-10-24}}, ''Iranian Studies'', vol. XXII no. 1 (1989)</ref> به دلیل مشکلاتی که پس از این تصمیم به وجود آمده بود، [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]] در سال ۱۹۵۹ میلادی اعلام کرد که استفاده از هر دو واژه ایران و Persia در نوشتههای رسمی مانعی ندارد.<ref name="Majd2008a">Majd, Hooman, ''The Ayatollah Begs to Differ: The Paradox of Modern Iran'', by Hooman Majd, Knopf Doubleday Publishing Group, 23 September 2008, {{ISBN|0385528426}}, 9780385528429. p. [https://books.google.com/books?id=1kuSfuHovwMC&pg=PA161 161]</ref>
== واژه ==
خط ۴۱:
== دو نام در غرب ==
نوشته هاینوشتههای موجود نشان میدهدمیدهد که اروپاییان با هر دو نام ایران و پارس آشنا بوده اندبودهاند. در ویرایش سال ۱۷۶۵ [[آنسیکلوپدی]] تحت نظر [[دنی دیدرو|دیدرو]] و [[ژان لو رون دالامبر|دالامبر]]، مدخلی به نام ایران وجود دارد که دربارهدربارهٔ آن اینگونه نوشته اندنوشتهاند:<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Enccre/ICE - Interface de Consultation de l'Édition numérique collaborative et critique de l'Encyclopédie|نشانی=http://enccre.academie-sciences.fr/encyclopedie/article/v8-2803-0/|وبگاه=enccre.academie-sciences.fr|بازبینی=2020-03-24}}</ref>:
{{نقل قول|ایران، (جغرافیا) نامی که شرقیشرقیها ها به طوربهطور عمومی بر روی پارس می گذارند،میگذارند، و بر منطقه ای خاص از پارس، بین ارس و کور، که شهرهای اصلی اش ایروان و نخجوان هستند.|لویی دُ یُکور|}}
باوجود استفاده از کلمه ایران یا کلمات مشابه توسط خودِ ایرانیان دستکم از دوران زرتشت، اما آغاز استفاده رسمی از این واژه توسط اروپاییان به سال ۱۹۳۵ میلادی بازمیگردد. در میانههای سده بیستم میلادی، رضاشاه پهلوی از دولتهای خارجی درخواست کرد که در نوشتههای سیاسی، تنها از کلمه ایران استفاده شود. پس از دریافت این درخواست، دولت بریتانیا آن را در [[مجلس عوام بریتانیا|مجلس عوام]] بررسی کرد.<ref>HC Deb 20 February 1935 vol 298 cc350-1 351</ref>