استان مازندران: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
←شهرستانها: افزودن مطلب برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۹۸:
=== ناهمواریها ===
در این استان قسمت جنوبی غالباً کوهستانی است و شهرستان هایی مانند [[سوادکوه]] عمدتا کوهستانی اند و و قسمت شمالی آن عمدتاً جلگهای و ساحلی میباشد. شیب آن به طرف مشرق در دشت گرگان است که به تدریج به ارتفاعات غربی خراسان منتهی میشود و به علت فراوانی نسبی آب و فرسایش کوهها، آبرفتهای ناشی از آن در دریا تهنشین شده و جلگه مازندران را تشکیل دادهاست.
=== پوشش جانوری ===
خط ۱۵۳:
حد طبرستان در نقشهها و دورانهای مختلف گاه تمام البرز کوه را شامل میشده و گاه تنها ولایات شمالی ایران و البته در بیشتر دورانها محدودهای نزدیک به مازندران فعلی را در بر میگرفتهاست. [[یاقوت حموی]] در معجم البلدان ذیل کلمه مازندران و طبرستان مینویسد: «طبرستان معروف به مازندران است و نمیدانم از کی به مازندران نامیده شدهاست و آن نامی است که ما آن را در کتابهای قدیم نیافتیم، و همانا از زبان اهل آن بلاد شنیده شدهاست و بیشک مازندران و طبرستان یکی است.»<ref>{{پک|ظهیرالدین مرعشی با مقدمه دکتر مشکور و به کوشش تسبیحی|ک=تاریخ طبرستان، رویان و مازندران (معجم البلدان- طبع اروپا- ج3- ص 502) | صفحه ده}}</ref>
در حقیقت این دو اسم یعنی طبرستان و مازندران به یک معنی بودهاند اما در همان حال که اسم طبرستان بر تمامی نواحی کوهستانی مانند [[سوادکوه]] و اراضی پست ساحلی اطلاق میشد کلمهٔ مازندران بر منطقهٔ ارضی پست ساحلی از دلتای سپیدرود تا جنوب شرقی بحر خزر امتداد دارد اطلاق میگردید.<ref>{{پک| گای لسترنج |1320|ک= جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی |ص=394}}</ref>
به مازندران موزاندرون میگفتند به سبب آنکه موز نام کوهیست از حد گیلان کشیده تا بلار و قصران که موز کوه گویندهمچنین تا به جاجرم یعنی این ولایت درون کوه موز است اما آنچه منسوب به طبرستان منسوب است از دینار جاری شرقی تا به ملاط که دهی است ورای هوسم میگویند که در قدیم بیشه بودهاست.<ref>{{پک| ابن اسفندیار |1320|ک=تاریخ طبرستان|ص=56}}</ref>
خط ۳۱۲:
پس با لشکری گران به مازندران میرود، اما در تلاقی دو سپاه، سپاهش از دیوان مازندرانی شکست میخورد و خود نیز اسیر دیو سپید میگردد. قبل از ورود آریاییها به این سرزمین طوایف مختلفی در آنجا سکونت داشتهاند. از جمله این اقوام میتوان از تپوریها، آماردها و کادوسیها نام برد. اقوام تپوری در مازندران زندگی میکردند. آماردها در نواحی کوهستانی بین رودخانه هزار آمل و تنکابن تا دیلمستان و سفید رود به سر میبردهاند. کادوسیها نیز در گیلان سکنی گزیده بودند.
از شیوه حکومت و حاکمان طبرستان پیش از اسلام اطلاعات محدودی وجود دارد. طبق آنچه در کتب تاریخی یونانیان آمده، [[اتو فرادات]] در زمان [[حمله اسکندر]] حاکم تپورستان بوده و [[اسکندر مقدونی]] او را به مقام خویش ابقا کرد ولی [[آماردها]] حاضر به اطاعت نشدند و به کمک درختان در جنگل پنهان میشدند و در برابر سپاهیان اسکندر مقاومت نمودند و حتی اسب محبوب اسکندر، بوسفال، را ربودند؛ ولی سرانجام اسکندر با تهدید و به آتش کشیدن بخشهایی از جنگل توانست آنان را مطیع ساخته و حکومتشان را به اتو فرادات سپارد. پس از اسکندر، در زمان [[سلوکیان]] اسماً آماردها جزئی از ولایات سلوکی بودند منتهی هیچ جنگی میان آنان رخ نداد و به احتمال زیاد آماردها به استقلال دست یافته بودند. پس از این در زمان [[اشکانیان]] است که [[فرهاد یکم]] به جنگ آماردها رفت و آنها را به اجبار به ناحیهٔ [[دربند (روسیه)|دربند]] کوچاند.<ref name="سکندری">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مهجوری|نام=اسمعیل|عنوان=تاریخ مازندران|کتاب=تاریخ مازندران|جلد=۱|سال=۱۳۴۲|صفحه=۳۴–۳۶}}</ref> آن گونه که از [[نامه تنسر به گشنسب]] پیداست، سلسلهٔ دیگری علیه سلوکیان در کرانههای دریای مازندران شکل گرفت که در عصر [[اردشیر بابکان|اردشیر ساسانی]] به [[گشنسب]] به ارث رسیده بود. گشنسب و اخلاف او تا زمان حکومت [[قباد اول ساسانی|قباد ساسانی]] بر سراسر [[پتشخوارگر]]([[سوادکوه]]) فرمانروایی نمودند و جزئی از ناحیهٔ شمالی [[امپراتوری ساسانی]] بودند.[[قلعه کنگلو]] در سوادکوه از دوران ساسانیان به جا مانده است.<ref name="اسی">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مهجوری|نام=اسمعیل|پیوند نویسنده=اسمعیل مهجوری|عنوان=تاریخ مازندران|کتاب=تاریخ مازندران|جلد=۱|سال=۱۳۴۲|صفحه=۲۴–۲۶}}</ref> پس از گشنسبشاهان، [[کاووس پسر کیقباد|کیوس]]، شاهزادهٔ ساسانی و برادر بزرگتر [[انوشیروان]]، در سال ۵۲۹ میلادی عازم طبرستان شد و فرمانروایی این نواحی را برای مدتی، تا سال ۵۳۶ میلادی، در دست داشت. پس از کیوس، به دستور [[انوشیروان]] خاندان [[خاندان زرمهر|زرمهر]] به تبعیت از ساسانیان در منطقه مستقر شدند و تا سال ۶۸۵ میلادی، در سراسر پتشخوارگر فرمان میراندند. در این سال مقارن با [[حمله اعراب به ایران|حمله عربها به ایران]]، شاهزادهای به نام [[گیل گاوباره]] توانست با مسالمت [[آذر ولاش]]، واپسین زرمهرشاه، را کنار راند و سراسر پتشخوارگر را به دست گرفت.<ref>هاسنت لویی رابینو. ''مازندران و استرآباد''. ترجمه وحید مازندرانی، ۱۳۶۵. ص ۲۰۲.</ref>
==== آماردها (آمردها) ====
خط ۴۸۱:
==== سازهای مازندران ====
متداولترین سازهای مازندران عبارتند از:
* '''لَـلِـوا''': که از سازهای شناخته شده در مازندران است. لَـلِـوا یا نی درواقع، ساز چوپانی مازندران به حساب میآید و در میان دامداران و ساکنان کوهستانهای مازندران مانند [[سوادکوه]] معمول است.
* '''[[دوتار]]:''' رنگ و حالت بیانی دوتار مازندران از خصایص عمومی موسیقی این سامان تبعیت میکند و با حالات اجرایی دوتار ترکمنی و خراسانی تفاوتی آشکار دارد.
* '''[[کمانچه]]''': این ساز از سازهای معمول در میان مردم مازندران است. کمانچه رایج در مازندران مانند کمانچه لری سه سیم دارد، ولی در سالهای اخیر از کمانچههای چهارسیمی نیز استفاده میشود.
خط ۵۹۲:
[[پرونده:Pa_Sa%27at_2.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|برج ساعت]]
[[File:Kangelo castle0.jpg|thumb|righ|نمایی زیبا از [[قلعه کنگلو]]]]
[[پرونده:Borj Didebani.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|برج دیدبانی بابل]]
[[پرونده:13830104 (12).jpg|بندانگشتی|چپ|200px|برج لاجیم]]
[[پرونده:Bagh-e-Shah2.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|باغ شاه]]
سطر ۶۱۱ ⟵ ۶۱۴:
* [[مشهد میر بزرگ]]
* [[گوهرتپه]]
* [[قلعه کنگلو]]▼
* [[خانه کلبادی (ساری)]]
* [[پل محمدحسنخان|پل محمدحسنخان بابل]]
سطر ۶۴۴ ⟵ ۶۴۸:
* [[قلعه سفید]]
* [[شکل شاه|نقش برجسته شکل شاه]]
▲* [[قلعه کنگلو]]
* [[چشمه عمارت]]
* [[بانک ملی ساری]]
سطر ۸۲۳ ⟵ ۸۲۶:
=== آبشارها ===
مازندران به دلیل شیب تند سلسله جبال البرز که سر چشمه رودهای فراوانی است، آبشارهای کوچک و بزرگ متعددی دارد که از نواحی مختلف آن سرازیر میشوند و عمدتاً در نواحی مرکزی این سلسله جبال قرار دارند. بهطور کلی آبشارهای مازندران به دلیل شرایط طبیعی هم در کوهستان وجود دارند و هم در بیشهها و جنگلها و در برخی نواحی نیز ترکیبی از مجموعه کوهستانی را توأم دارند. از آنجایی که این آبشارها در ارتفاعات و دامنههای بلند البرز قرار گرفتهاند دارای اقلیمی مساعد و هوایی دلپذیر به ویژه در فصول بهار و تابستان هستند. اکثر آنها محوطههایی برای اتراق و چادر زدن دارند. برخی از این آبشارها عبارتند از، آبشار ایج یا ده قلو، ساواشی، لاسم، چالو، باباکلا (رنگین کمان)، آلامل، اکاپل، شیخ موسی، هفت آبشار تیرکن، آبشار کیمون، هریجان، سواسره، شاهاندشت، زیار، یخی، تیمره، پرومه، آب پری، دریوک، شیخ علی خان، آبشار یخی، آبشار امیری، آبشار های سوادکوه و غیره میباشد.
== راهها ==
راههای اصلی ارتباطی این استان «جاده سراسری ساحلی (مازندران به [[سیاهکلرود]])»، «[[جاده هراز|محور هراز]]»، «[[جاده فیروزکوه|محور فیروزکوه]](محور سوادکوه)» و [[جاده چالوس|محور کندوان <small>(جاده چالوس)</small>]] است.
در جادههای ارتباطی مازندران به سوی جنوب ۱۰۷ نقطه حادثهخیز وجود دارد که سالیانه جان شمار زیادی از شهروندان را میگیرد.<ref>روزنامهٔ کیهان،
سطر ۸۴۸ ⟵ ۸۵۱:
راهآهن مازندران (راهآهن شمال) نام یکی از شعبههای اصلی از [[راهآهن سراسری ایران]] است که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در دوران [[رضا شاه]] [[دودمان پهلوی|پهلوی]]، نخستین فاز آن افتتاح شد.
این راهآهن دارای ۲۷ ایستگاه میباشد که ۷ ایستگاه آن مشترک با راهآهن خراسان است. راهآهن مازندران به نام ''راهآهن شمال'' نیز مشهور است و
== ورزش در مازندران ==
سطر ۹۲۲ ⟵ ۹۲۵:
* سینما استقلال محمودآباد
* سینما بهمن بهشهر
* سینما سوادکوه پل سفید
=== آموزش در مازندران ===
|