اردوی ملی افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

اولین ارتش منظم افغانستان با قطعات [[توپچی]] سواره و [[پیاده‌نظام]] در سال‌های ۱۷۴۷ تا ۱۷۷۲ در زمان سلطنت [[احمد شاه درانی]] تشکیل شده‌است. احمد شاه درانی سپه سالار و نظامی جسور و رادمرد تاریخ پر عظمت افغانستان و ویکی از مردان بزرگ تاریخ در طول سال‌های حکمرانی [[نادرشاه|نادر افشارشاه بزرگ]] مهارت جنگی را کسب نمود. او اساس دولتاولین باعدل وارتش منظم وتاریخ ثباتکوچک و متمرکزافغانستان را باپایه یکریزی ارتش فوق‌العاده قوی در افغانستان گذاشتنمود. سردار [[محمدجهان خان پوپل‌زهی]]یک شخص وطن‌دوست و وطن پرور سپهه سالاری، آن را اداره می‌کرد. اردوی قوی و مستحکم [[احمد شاه درانی]] بعد از مرگ وی به پارچه‌های متعددی تقسیم شد و از طرف پسرانش در مقابل همدیگر در [[خانه جنگی]]ها (جنگ‌های داخلی) کار گرفته شد که یکی از عوامل شکست ارتش منظم و قوی احمد شاه دورانیدرانی محسوب می‌شود.

ارتش زمان «احمد شاه بابادرانی» متشکل از یک ارتش منظم و قوی که در منطقه بی‌نظیر بود که براساس اعتقادات محکم دینی و شون غیرت و گسترش اسلام در مقابل با کفار چندین بار بر هندوستان تاخت و [[پانی‌پات]] را فتح نمود که با. همین ارتش در زمان [[تیمورشاه درانی]] تا دوران [[شاه زمان]] پابرجا بود. در زمانی‌که احمدشاه بابا به [[هندوستان]] چندین بار حمله نمود، انگلیسی‌ها در هندوستان مصروف تجارت بودند. پس از قرن ۱۶ که کشورهای اروپایی مصروف جهان‌گشایی بودند، انگلیسی‌ها در زمره ابرقدرت در [[اروپا]] بودند. آن‌ها متوجه شدند که مسلمانان اداره [[هندوستان]] را در دست دارند و مسلمانان [[افغانستانی]] یگانه مرجع بودند که می‌توانست به سرعت مسلمانان [[هند]] را کمک نمایند؛ و این یک واقعیتی است که هندوستان همیشه از راه افغانستان([[خراسان بزرگ]]) مورد تهاجم قرار گرفته‌است. [[هندوها]] که در هندوستان اکثریت بودند علاقه داشتند تا بر کرسی قدرت بنشینند. این دو نکته برای هندوها و انگلیسی‌ها مورد توجه قرار گرفت.

پارچه پارچه شدن ارتش احمدشاه نفاق و خانهجنگ جنگی‌هاهای داخلی باعث سقوط سلطنت [[سدوزایی]]ها و دخالت و نفوذ بیگانه در کشور گردید و تا سلطنت امیر [[دوست محمد خان]] سبب افزایش هرج و مرج و ملوک الطوایفی شدن افغانستان شد، تا اینکه امیر دوست محمد خان در دوره دوم امارتحکومت خود (۱۸۰۴–۱۸۶۱) یک ارتش منظم را پایه‌گذاری نمود که تعداد آن از ۳۰ هزار نفر تجاوز نمی‌کرد و امیر از آن برای تحکیم قدرت و حفظ جان خود و خانواده خود کار می‌گرفت؛ به نوشته [[میرغلام‌محمد غبار]] در دوره امارتحکومت امیر [[شیرعلی خان]] اساس یک ارتش منظم و دایمیدائمی گذاشته شد که افراد آن تحت آموزش نظامی قرار گرفته باو [[رخت]]از نظامیلباس متحد الشکل برخوردار ملبسمی گردیدند.

این ارتش از دسپلینپایه نظامی برخوردار گردید و دارای صفوف سه‌گانه پیاده،پیاده نظام، سواره سوارینظام و توپچیتوپخانه بود و در قشلهدژ تازه بنیاد [[قلعه شیر پور]] جابجا شد. به گواهی تاریخ ارتش افغانستان ”این ارتش مشتمل بود بر ۵۷ غندهنگ پیاده، ۲۰ غندهنگ سواره، ۲۶ بطریهگردان کوهی،کوهستانی، سواریسواره نظام و فیلیپیلبان که مجموعاً ۵۰ هزار نفر درنفر ان شامل بودبودند. به شکل دایمی استخدام گردیدند. متأسفانهبعدها شیرازه ارتش منظم امیر شیر علیخان به دلیل ضعف مزاجکسالت امیر که ناشی از وفات پسرش شهزادهشاهزاده و ولیعهد عبدالله قبل از سوق دادن به جهادی که علیه انگلیسی‌ها اعلان شده بود از هم پاشید و خود امیر ابتدا به [[تاشقرغان]] و بعداً به [[ترکستان]] رفت؛ و در [[مزارشریف]] وفات یافت.

بعد از امارت امیر شیر علی خان، امیر [[عبدالرحمن خان]] برای تشکیل ارتش دایمی کمر به همت بست و در بین دیگر امور دولتی هفته‌ای یک روز را برای امور لشکری تخصیص داده بود. به نقل از کتاب تاریخ «افغانستان در پنج قرن اخیر» تعداد ارتش امیر عبدالرحمن خان عبارت بود از:

* قوای پیاده ۸۰ هشتاد دسته، هر دسته ۷۰۰ نفر، جمعاً ۵۶۰۰۰ نفر

* قوای سواره ۴۰ چهل دسته، هر دسته ۴۰۰ نفر، جمعاً ۱۶۰۰۰ نفر

* قوای توپ خانه یکصد بطریه،گردان، هر بطریهگردان ۱۰۰ نفر، جمعاً ۱۰۰۰۰ نفر

امیر مذکور برای انکشافمدرنیزاسیون ارتش کارخانه ماشین خانه کابل را که دارای شعبات ریخته‌گری، توپ سازی، تفنگ سازی، باروت و تولید کارتوس سازی، اسلحه سرد و غیره بود بنیادگذاری کرد.

در زمان امیر [[حبیب‌الله خان]] ارتش افغانستان انکشافاتپیشرفت های خوبی نمود. در ضمن مدارس تأسیسات آموزشی ارتش را بنیاد گذاشت. از آن جمله مکتب حربیه برای اکمالآموزش کادرهای افسری ارتش در [[کابل]] تأسیس شد که بعدها به تعداد ۹۰۰ نفر در آن فنون نظامی را می‌آموختند. در زمان اعلیحضرت غازی [[امان‌الله خان]] به منظور تقویه ارتش افغانستان اسلحه جدید از [[آلمان]]، [[انگلستان]]، [[ایتالیا]] و [[بلجیمبلژیک]] <nowiki/>خریداری گردید که شامل تفنگ‌های ۱۲ تکه انگلیسی، تفنگ‌های ۱۲ تکه لوچک المانی برای پیاده و سواری، تفنگ‌های ۵ تکه ایتالیای برای پرسنل و مرتبات توپچی، تفنگ‌های پنج تکه بلژیکی برای ژاندارم و پولیس،پلیس، توپ‌های ۶ پن، توپ‌های ۹ پن قاطری که (از روسیه خریداری شده بود)، توپ‌های ۱۰۵ ملی متری صحرا (۳۶ پن) که توسط شش راس اسپ کشیده می‌شد. دولت [[اطریش]] چهار ضرب توپ برایبه غازی امان‌الله خان بخشش کردهبخشیده بود که در [[جنگ تل]] شرکت کرده بود.

بعدها برای بار دوم سلاح جدید از راین میتال جرمنیآلمان و کارخانه سکودایاشکودای چکوسلواکیچکسلواکی «توپ‌ها و تانک‌های سبک» خریداری گردید. در زمان [[غازی امان‌الله]] یک قطعه نمونه نیز تشکیل شد، افسران و آموزگاران ترکی ترکیه برای آموزش افسران افغانی استخدام شد، بعضی افسران برای کسب تحصیلات نظامی به ترکیه و کشورهای دیگر خارجی اعزام شدند، چند بال [[هواپیما]] و چند ضرب توپ دور برد خریداری گردید. اما آن طور باید، ارتش در زمان سلطنت غازی امان‌الله خان پیشرفتی ننمود. زیرا افغانستان یک کشور آزاد بود و هم انقلاب سوسیالیستی در [[اتحاد شوروی]] مخالف مستعمره جویی بود. تصور نمی‌شد که انگلیس مداخله کند. ارتش افغانستان در این صده توانست در سه جنگ افغان وانگلیس موفق بدر آید و سرزمین خویش را از شر استعمارگران نجات داد و آزاد سازند. بعد از سقوط سلطنت غازی امان‌الله یک دوره اغتشاش در کشور به وجود آمد و این ارتش از بین رفت.

عهد محمد ظاهر شاه در افغانستان، دوران انکشافپیشرفت کمی و کیفی ارتش افغانستان به‌شمار می‌رود مخصوصاً زمان نخست‌وزیری [[محمد داود خان]] که به تاریخ ۶ سپتامبر ۱۹۵۳ از طرف اعلیحضرت محمد ظاهر شاه به تشکیل کابینه موظف شد. سردار محمد داود در پهلوی عهده صدارت در راس قدرت دفاعی کشور نیز قرار گرفت. وی برای تقویه کمی و کیفی ارتش و تجهیز و تسلیح آن علاقه وافری داشت. روی این منظور به [[ایالات متحده آمریکا]] رو آورد. اما تقاضاهایی که سردار محمد داود در زمینه کمک‌های نظامی از ایالات متحده آمریکا نموده بود، بی‌نتیجه ماند و بر عکس آمریکا در سال ۱۹۵۳ کمک نظامی خویش را به پاکستان وعده داد. این امر باعث تأثر داود خان گردید و تحقق این کمک‌های نظامی را به پاکستان برای امنیت کشور خطری جدی پنداشت. مخصوصاً که حل مسئله [[پشتونستان]] بین افغانستان و [[پاکستان]] در سرخط مرام حکومت وی قرار داشت.

بر مبنای خط مشی حکومت جدید مسوده [[قانون اساسی]] جدید که بیشتر به تحقق دموکراسی در کشور ممد واقع می‌گردید آماده و در [[لویه جرگه]] سال ۱۹۶۴ رویدر آنجرگه غور به عمل آمدمشورت و به تصویب رسید و دوره انتقالی شروع شد. از دوره انتقالی تا کودتای ۱۶ ژوئیه ۱۹۷۳ ارتش افغانستان مسیر ارتقای خود را می‌پیمود و با تسلیحات و تکنیک جدید جنگی مجهز می‌گردید. قطعات جدید کوماندو، پراشوتی راکت‌های ضدهوایی مدرن رهبری شونده، غندهای هوایی با هواپیماهای تازه ایجاد می‌گردید.

سیل محصلین نظامی به غرض کسب تحصیلات عالی نظامی به اتحاد شوروی فرستاده می‌شد، هیئت‌های نظامی شوروی غرض مطالعه درجه احضارات ارتش افغانستان و ایجاد ظرفیت‌ها به کشور سفر می‌کردند و تجارب‌شان را برای کادرهای ارتش انتقال می‌دادند، در پهلوی قطعات محارب، صنوف و قدمه‌های تأمیناتی بنابر مشوره جنرالان شوروی ایجاد گردید، تعمیرات [[دانشگاه جنگی]]، آکادمی تکنیک، ترمیم خانه مرکزی ارتش که توسط کشور [[چکوسلواکی|چکسلواکی]] اعماراعمال می‌گردید به پایه اکمالاتمام رسید. ترمیم خانه مرکزی که یکی از مجهزترین کارخانه‌های نظامی کشور بود، جای کارخانه جنگی سابقه را بسرعت گرفت و تمام احتیاجات قطعات را رفع می‌کرد. در [[فرودگاه بگرام]]، خواجه رواش، [[فرودگاه بین‌المللی کابل]]، [[پایگاه هوایی شیندند]] و [[کندهار]] جهت ترمیم هواپیماها و [[چرخبالبالگرد|بالگردها]]ها،، ترمیم‌گاه‌های مجهز و عصری ترمیم هواپیما به کمک اتحاد شوروی ساخته شد. شفاخانه مجهز نظامی چهار صد بستر ارتش به پایه اکمال رسیده و افتتاح شد؛ قوای ۴ و قوای ۱۵ زره‌دار مجهز با تانک‌های غول پیکر تشکیل شد. در دوره دوم زمامداری سردار محمد داود به صفت رهبر و بعداً رئیس‌جمهور بعد از کودتای نظامی ژوئیه ۱۹۷۳ در قسمت تسلیح و تجهیز اردو کدام اقدام چشمگیری به عمل نیامد اما امور آموزش تکنیکی و تاکتیکی کارمندان ارتش توسط مشاورین و استادان شوروی ادامه داشت؛ و دیگر تکنیک و تکتیک نظامی شوروی در ارتش افغانستان جای خود را اشغال کرده بود.