عهدنامه گلستان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
نجات ۱ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
Shahryar84 (بحث | مشارکت‌ها) افزودن محل قرارداد برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱۶:
}}
{{قاجار}}
'''عهدنامهٔ گلستان''' (به [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: Treaty of Gulistan؛ به [[زبان روسی|روسی]]: Гюлистанский договор) پیمانی است که در روز دوشنبه و در تاریخ ۳ آبان ۱۱۹۲ خورشیدی برابر با ۲۹ شوال ۱۲۲۸ ه.ق مطابق با ۲۵ اکتبر ۱۸۱۳ م در پی [[جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار]] بین این دو کشور در روستای [[گلستان، گران‌بوی | گلستان]] امضا شد. به دنبال این قرارداد، حکومت قاجار بخش‌هایی از شمال [[دولت شاهنشاهی ایران]] شامل [[قفقاز]]، [[ارمنستان]]، ایالت‌های شرقی [[گرجستان]] یعنی [[کاختی]] و [[کارتلی]] و بخش‌های غربی گرجستان یعنی [[آبخاز]]، [[سامگرلو]] (مرگالیا)، [[گوریا]] و [[ایمرتی]] (آچوق‌باشی) و تمام شهرها و شهرک‌ها و روستاهای مناطق غربی [[گرجستان]] در ساحل [[دریای سیاه]] و محال گروزیه (کورنه) شامل [[چچن]] و [[اینگوشتیا|اینگوش]] امروزی از ایران سلب و به [[روسیه تزاری]] واگذار کرد. طی این قرارداد در مجموع ۱۴ ولایت قفقازی ایران (ایالت‌ها و ولایت‌های چهارده گانهٔ مزبور عبارت بودند از: ایالت گنجه و قره‌باغ، ولایت‌های شکی، شیروان، قبه، دربند، بادکوبه، داغستان و گرجستان، محال شوره‌گل، آچوق‌باشی، گروزیه، منگریل و آبخاز. افزون بر آن، بخشی از سرزمین تالش نیز به تصرف روس‌ها، درآمد و حاکمیت بی چند و چون ایران بر [[دریای مازندران|دریای خزر]]، خدشه‌دار گردید) به همراه بخشی از [[خانات تالش]] و سواحل ارزشمند [[دریای کاسپین]] برای ایران از دست رفت.
بنابراین با این عهدنامه منطقه‌ای به وسعت تقریبی ۲۲۰ هزار کیلومتر مربع خاکی و ۱۲۰ هزار کیلومتر مربع آبی (از مساحت [[دریای کاسپین]]) در نتیجه از دست رفتن بیش از ۱۳۶۰ کیلومتر از خطوط ساحلی دریای کاسپین ([[جمهوری آذربایجان]] ۹۵۵ کیلومتر خط ساحلی دارد<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.azerbaijan.az/_Geography/_Caspian/_caspian_e.html?caspian_02 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۹ اوت ۲۰۱۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180809152755/http://www.azerbaijan.az/_Geography/_Caspian/_caspian_e.html?caspian_02 |archivedate=۹ اوت ۲۰۱۸ |dead-url=yes }}</ref> و ۴۰۵ کیلومتر از ۶۹۵ کیلومتر خط ساحلی روسیه در دریای کاسپین مربوط به [[داغستان]] است) به روسیه واگذار شد. در نتیجهٔ این قرارداد سهم ایران از [[دریای خزر]] با توجه به خطوط ساحلی [[جمهوری آذربایجان]] و [[داغستان]] (نه با توجه به اصل انصاف و قراردادهای ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰ / [[قرارداد ایران و شوروی ۱۹۲۱]]) که می‌توانست حدود ۵۰ درصد باشد به حدود ۲۰ درصد یا کمتر از آن کاهش یافت.<ref name="iranboom.ir">https://www.iranboom.ir/tarikh/tarikh-tajzie/11648-tarikh-tajzie-iran-dr-tale.html</ref><ref name="John F. Baddeley 1908, p. 90">John F. Baddeley, "The Russian Conquest of the Caucasus", Longman, Green and Co. , London: 1908, p. 90</ref> همچنین به موجب این قرارداد ایران تمام شهرها و شهرک‌ها و روستاهای مناطق غربی [[گرجستان]] در ساحل [[دریای سیاه]] را به روسیه واگذار کرد. به این ترتیب ایران ۲۱٬۹۴۶ کیلومتر مربع از [[آب‌های سرزمینی]] و ۳۱۰ کیلومتر خط ساحلی خود از [[منطقه انحصاری اقتصادی]] گرجستان در [[دریای سیاه]] (سهم [[گرجستان]] از دریای سیاه) را با این قرارداد از دست داد.<ref name="John F. Baddeley 1908, p. 90"/>
| |||