شهر ری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
دستکاری های بی منبع |
||
خط ۱:
{{تمیزکاری}}
{{جعبه شهر ایران |نام‌رسمی=
|روی‌نقشه= آری
|عرض‌جغرافیایی=۳۵٫۵۸۳
سطر ۸ ⟵ ۹:
|برچسب‌تصویر= نقشهٔ شهر ری
|استان=تهران
|شهرستان=
|بخش=مرکزی
|نام‌محلی=نام‌محلی:
|نام‌های‌دیگر=راگا{{سخ}}
|نام‌قدیمی= راگا
|سال‌شهرشدن= ۸۰۰۰ سال قبل میلاد
|جمعیت= ۱۴۶٬۸۳۷ نفر<ref name="نتایج سرشماری ۱۳۹۵">
[https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/tables/jamiat/tafsili/shahrestan/3/3-jamiat-23-u.xls نتایج سرشماری ۱۳۹۵] وبگاه مرکز آمار ایران</ref><ref group="یادداشت">آمار بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ است و بر همین اساس، جمعیت شهر ری ۱۴۶٬۸۳۷ تن و [[استان تهران]] ۱۳٬۲۶۷٬۶۳۷ تن بوده‌است.</ref>
|رشدجمعیت=۱/۲
|تراکم‌جمعیت=
|زبان=[[فارسی]]
|مذهب=تشیع
|مساحت= ۲۹۹۶ کیلومتر مربع
سطر ۲۸ ⟵ ۲۹:
|ره‌آورد= قطب مذهبی - سیاسی - اقتصادی -ورزشی
|پیش‌شماره=۰۲۱
|پلاک اتومبیل={{پرچم|ایران}}
|وبگاه= {{وبگاه رسمی|tehran.ir}}
|جمله‌خوشامد=
|پانویس=قبله تهران
}}
'''
== تاریخ
=== پیدایش ری ===
سطر ۵۳ ⟵ ۵۴:
در عهد [[سلوکیان]]، در ری [[زلزله|زلزله‌ای]] شدید روی داد، شهر بر اثر این زلزله ویران شد و [[سلوکوس]] اول (بین سالهای ۳۱۲–۲۸۰ قبل از میلاد) شهر را دوباره ساخت و نام زادگاه خود [[اورپس]] را بر آن نهاد، به همین خاطر در دوران [[سلوکیان]] از شهر ری به نام اورپس در تاریخ یاد می‌شود.
[[پرونده:کاروانسرای شاه‌عباسی ری.jpg|بندانگشتی|300x300px|از کاروانسرای شاه‌عباسی شهرری به عنوان انبار استفاده می‌شود.]]
چون آثار بجا مانده از [[اشکانیان]] توسط سلسله بعدی یعنی [[ساسانیان]] از بین رفته‌است از عصر [[اشکانیان]] اطلاعات زیادی در دست نیست ولی آنچه مسلم است ری همچنان اهمیت خود را حفظ کرده زیرا برج و باروی عظیمی در نزدیکی و ابتدای چشمه سوربن یا چشمه علی فعلی که اختصاص به شاهان و امرا داشت ساخته شده‌است. در این دوران ری به صورت یک مرکز دینی تجاری و قطب کشاورزی و دامداری به حیات خود ادامه داده‌است.{{مدرک}}
سطر ۷۰ ⟵ ۷۱:
== نامگذاری ==
[[پرونده:REY - AFSHARIEH MAP.JPG|بندانگشتی|300px|middle|نام ری در [[نقشه ایران در دوره افشاریه]]]]
*
* «ری» و «راز» دو برادر بودند که با همکاری یکدیگر اینجا را بنا کردند. توافق کردند شهر را «ری» بنامند و اهالی آن را «رازی» نامند.<ref>{{یادکرد|کتاب=دی باستان (جلد ۱)|نویسنده =حسین کریمیان|ناشر =انجمن آثار ملی|شهر=تهران|صفحه=۷۱|سال=۱۳۴۵}}</ref>
* بانی این شهر، راز بن فارسی بن یواسان بوده‌است.<ref>{{یادکرد|کتاب=فرهنگ دخدا|نویسنده = علی‌اکبر دهخدا|ناشر =دانشگاه تهران (سازمان لغتنامه)|شهر=تهران|صفحه=صفحه؟|سال=۱۳۳۸}}</ref>
سطر ۹۲ ⟵ ۹۳:
=== آب و هوا ===
هوای شهر ری معتدل و خشک می‌باشد. حداکثر درجه حرارت در تابستان ۴۲ درجه [[سانتی‌گراد]] بالای صفر و حداقل در زمستان به ۹- درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد. میزان باران سالیانه شهر ری به‌طور متوسط ۲۵۰ میلی‌متر است.<ref>فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور جمهوری اسلامی ایران، (تهران)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، جلد ۳۸، صفحهٔ ۱۷۱</ref> در نزهت القلوب [[حمدالله مستوفی]] آمده‌است که ری به سبب بسته بودن شمالش آب و هوای متعفن و ناگوارنده داشته و عقرب قتال دراو بسیار است. در شعری که [[خاقانی شروانی]] در زمان سکونتش در ری در قرن ششم در این باره سروده این نکته کاملاً مشهود است:
خاک سیاه بر سر آب و هوای ری
فردوسی شهر ری را خوب ترین شهر دنیا معرفی نموده و در یکی از ابیات خود در وصف این شهر گفته است:▼
دور از مجاوران مکارم نمای ری
آن را که تن به اب و هوای ری آورند
دل آب و جان هوا شد از آب و هوای ری
عقرب نهند طالع ری من ندانم آن
دانم که عقرب تن من شد لقای ری
گر باز رفتنم سوی تبریز اجازت است
شکرانه گویم از کرم پادشای ری
ری در قفای جان من افتاد و من به جهد
جان می‌برم که تیغ اجل در قفای ری
دیدم سحرگهی ملک الموت را بخواب
بی‌کفش می‌گریخت ز دست وبای ری
گفتم تو نیز؟ گفت چو ری دست برگشاد
بویحیی ضعیف چه باشد به پای ری<ref>[http://ganjoor.net/khaghani/divankh/ghasidekh/sh217/ گنجور » خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۲۱۷ - در مذمت آب و هوای ری گوید<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
▲
'''هم از عهد جمشید و کاووس کی'''
سطر ۱۲۷ ⟵ ۱۵۶:
# اتوبان آزادگان اتصال شرق و غرب تهران.
# راه‌های روستایی که به شهر منتهی می‌شوند.
# اتوبان امام علی (ع) تهران
# اتوبان شهید رجایی
# اتوبان شهید هاشمی به بهشت زهرا تهران
و اتصال به اتوبان نواب و چمران تا شمیران
شهرستان ری نظر تقسیمات کشوری دارای ۳ بخش «[[بخش فشاپویه|فشاپویه]] – [[بخش کهریزک|کهریزک]] – [[بخش مرکزی شهرستان ری|مرکزی]]» و ۶ دهستان و ۱۳۰ روستای دارای سکنه است جمعیت شهرستان بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۲۹۷۷۱۱ نفر است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.sci.org.ir/portal/faces/public/census85/census85.natayej/census85.jadavelmomtakhab |title=سایت اطلاع‌رسانی مرکز آمار ایران |accessdate=۸ اکتبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081118161134/http://www.sci.org.ir/portal/faces/public/census85/census85.natayej/census85.jadavelmomtakhab |archivedate=۱۸ نوامبر ۲۰۰۸ |dead-url=yes }}</ref>
[[پرونده:Rey panorama small.jpg|بندانگشتی|وسط|700px|نمایشی از شهرری و کوه بی بی شهربانو]]
== آثار تاریخی ==
سطر ۱۴۸ ⟵ ۱۷۹:
<gallery>
پرونده:Fath Ali Shah relief by Eugène Flandin.jpg|بندانگشتی|250 px|چپ|نمایی از نقش‌برجسته [[فتحعلی شاه قاجار]] که به جای نقش برجسته ساسانی در کوه حک شد و بعدها نزدیک کارخانه سیمان ری قرار گرفت در حال حاضر به دلیل تخریب کوه برای مواد اولیه سیمان، اثری از آن نیست.
پرونده:Rei Sasanian Sculpture ouseley.jpg|بندانگشتی|250 px|middle|نقش‌برجسته یکی از شاهان ساسانی، احتمالاً اردشیر اول یا شاهپور نخست که تا زمان فتحعلی شاه قاجار در محل کوه نزدیک کارخانه سیمان ری قرار داشته‌است و به دستور فتحعلی شاه از بین رفته و نقش خود را به جای آن حجاری نموده بوده‌است.
پرونده:بازار ری.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|بازار تاریخی شهرری.
پرونده:Rey - Cheshmeh Ali.jpg|بندانگشتی|350 px|middle|[[باروی ری]] در [[چشمه علی]]
</gallery>
سطر ۲۰۲ ⟵ ۲۳۴:
=== دانشگاه‌ها ===
[[پردیس شهید مفتح شهرری|دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید مفتح شهرری]]{{-}}دانشگاه پیام نور مرکز
== مشاهیر شهر ری ==
سطر ۲۰۸ ⟵ ۲۴۰:
== اقتصاد ==
[[پرونده:سبزیکاری در شهر ری.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|سبزیکاری در شهر ری.]]
بازرگانی، صنعتگری، کشاورزی و دامداری از مشاغل اصلی اهالی این شهر ری به‌شمار می‌رود. شهر ری از نظر کشاورزی بسیار فعال و ۵۰٪ آن به طریقه صنعتی و مکانیزه و مابقی به روش نیمه مکانیزه و سنتی انجام می‌گیرد، فراورده‌های کشاورزی شامل گندم، نباتات، علوفه‌ای، پنبه، چغندر قند و ذرت و [[تره‌بار]] می‌باشد. از لحاظ باغداری ۲۰۰۰ هکتار از اراضی شهر ری را تاکستان پوشانده و ۲۰۰۰ هکتار آن شامل سیب گوجه، آلو، زرد آلو، هلو، آلبالو و گلابی است. جهت آبیاری زمین‌های زیر کشت و باغات از چاه‌های عمیق و نیمه عمیق استفاده می‌گردد. ضمناً اداره کل کشاورزی استان تهران برای هدایت آب رودخانه کن به منطقه کم‌آب فشاپویه کانالی در ۲ فاز حفر کرده که آب مورد نیاز منطقه فشاپویه را تأمین می‌نماید.<ref name="tehranmiras.ir"/>
[[پرونده:جمعه بازار شهر ری.jpg|بندانگشتی|250px|بازارهای محلی در شهرری|جایگزین=بازارهای محلی]]
در رشته صنایع، کارخانجات صنعتی و تولیدی مستقر در شهرستان ری نیروهای زیادی به خود جذب نموده که عبارتند از: [[پالایشگاه تهران]]، روغن پارس و اسو، چیت سازی ری، گلیسیرین و صابون دولتی (اتکا)، ریسندگی و بافندگی ممتاز ایران، توری بافی ایران، بنز، سیمان ری، کنسرو سازی شمشاد، روغن ورامین، شرکت سهامی کفش اطمینان، روغن نباتی گل، ظروف لعابی قائم، روغن نباتی مارگارین، پلاسکو سازی (سانتال)، دیگر تولید صنایع این شهرستان را در دست دارند که از نظر اقتصادی و ایجاد بازار کار سهم به سزایی را در رشته اقتصادی ایفا می‌نمایند.<ref name="tehranmiras.ir"/>▼
▲در رشته صنایع، کارخانجات صنعتی و تولیدی مستقر در شهرستان ری نیروهای زیادی به خود جذب نموده که عبارتند از: [[پالایشگاه تهران]]، روغن پارس و اسو، گلیسیرین و صابون دولتی (اتکا)، ریسندگی و بافندگی ممتاز ایران، توری بافی ایران، بنز، سیمان ری، کنسرو سازی شمشاد، روغن ورامین، شرکت سهامی کفش اطمینان، روغن نباتی گل، ظروف لعابی قائم، روغن نباتی مارگارین، پلاسکو سازی (سانتال)، دیگر تولید صنایع این شهرستان را در دست دارند که از نظر اقتصادی و ایجاد بازار کار سهم به سزایی را در رشته اقتصادی ایفا می‌نمایند.<ref name="tehranmiras.ir"/>
▲همچنین [[نیروگاه گازی ری|نیروگاه گازی شهر ری]]، از منابع مهم تأمین انرژی استان تهران است.
== شهرت شهر ری ==
سطر ۲۳۸ ⟵ ۲۷۱:
شهرت اصلی شهر ری بیشتر به خاطر وجود بارگاه عبدالعظیم حسنی در آن بوده‌است. به‌طوری‌که تا سال‌ها پیش از آن به (شاه عبدالعظیم) یاد می‌شد، ضمن اینکه این شهر از قدیمی‌ترین مناطق کشور نیز به‌شمار رفته، آثار باستانی فراوانی را در خویش جای داده‌است.<ref name="راگا سرزمینی کهن،"/>
در واقع شهرری را می‌توان
[[پرونده:Rey in Tehran map (black).JPG|450px|بندانگشتی|راست|موقعیت شهر ری در نقشه [[تهران]] به رنگ سیاه. شهر ری در جنوب تهران داخل بافت شهر است و در تقسیم‌بندی شهری [[منطقه ۲۰ شهرداری تهران|منطقه ۲۰]] تهران محسوب می‌گردد.]]
{{-}}
نزدیکی شهرری به [[آرامگاه روح‌الله خمینی]] و [[فرودگاه بین‌المللی امام خمینی]]، و قرارداشتن [[پالایشگاه تهران]] در محدوده آن، اهمّیّت جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی آن را دوچندان کرده‌است.
[[محمد محمدی ری‌شهری]]، از فعالان عمده نزدیک به سید روح‌الله خمینی اهل این محل بوده است.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، خاطره‌ها، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، @A_M_AZSWFC_707چاپ دوم ۱۳۸۳، ص۱۶.</ref>
| |||