کابوکی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کابوکی''' {{به ژاپنی|歌舞伎}} نام گونه‌ای از [[تئاتر سنتی ژاپن|تئاتر سنتی ژاپنی]] است که شهرتش به دلیل سبک [[درام]] آن و نوع لباس زینتی بازیگرانش می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به تئاتر ژاپن|نشانی=http://japanstudies.ir/post/580/|وبگاه=مرکز مطالعات ژاپن|بازبینی=2020-04-22|کد زبان=fa-IR|نویسنده=مجید امرایی|تاریخ=۱۳۸۸-۰۸-۲۰}}</ref> <ref>http://ensani.ir/file/download/article/20120426150546-5209-785.pdf</ref>این واژه از ترکیب سه نویسهٔ [[کانجی]] تشکیل شده‌است، که از چپ به راست، به معنی ''آواز'' (歌)، ''رقص'' (舞) و ''مهارت'' (伎) می‌باشند و به‌همین دلیل است که کابوکی گاهی «هنر آواز و رقص» ترجمه می‌شود. حروف این کلمه، به دلیل آن‌که از [[زبان‌های چینی|زبان چینی]] وارد شده‌اند، مفهوم واقعی لغت را نشان نمی‌دهند. در کانجی، ''مهارت'' به‌طور کلی به بازیگر [[تئاتر]] کابوکی اشاره می‌کند و خود لغت کابوکی از kabuku مشتق شده که به معنی ''تکیه دادن'' یا ''غیرمعمول بودن'' است. پس کابوکی می‌تواند به مفهوم «تئاتر پیشرو» یا «تئاتر عجیب» نیز باشد. اصطلاح kabukimono به‌طور کلی به کسانی اشاره می‌کند که لباس‌های عجیب می‌پوشند و با غرور در خیابان راه می‌روند.

پیدایش کابوکی به سال [[۱۶۰۳ (میلادی)|۱۶۰۳]] برمی‌گردد، زمانیکه یک مایکو (زنی که به [[معبد شینتویی]] خدمت می‌کند) به نام اوکونی (Okuni)، سبک جدیدی از [[رقص]] و [[تئاتر|نمایش]] را در شهر [[کیوتو]] اجرا کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به نمایش کابوکی مونیاما- ریو به کارگردانی تروتوشی تاکاکو از ژاپن|نشانی=https://theater.ir/fa/24122|وبگاه=ایران تئاتر|بازبینی=2020-04-22|کد زبان=fa|نام خانوادگی=|نویسنده=علیرضا نراقی|تاریخ=۳۱ تیر ۱۳۹۰}}</ref> در این نمایش‌ها، زنان نقش زن و مرد را در نمایشنامه‌های کوتاهی دربارهٔ زندگی روزمره اجرا می‌کردند. این سبک به سرعت محبوب شد و حتی از اوکونی خواسته شد که در دربار [[امپراتور]] آن زمان، نمایش اجرا کند. به دنبال این موفقیت، گروه‌های بازیگری مشابه به رقابت با اوکونی پرداختند و به این صورت، کابوکی تبدیل به نمایش و رقص دسته جمعی شد که توسط زنان به اجرا درمی‌آمد.<ref>http://ensani.ir/file/download/article/20101023103627-هنر%20نمایش%20در%20ژاپن.pdf</ref> بعد از مدتی، به دلیل اینکه نمایش با امور غیراخلاقی همراه شد و باعث شد حتی بعضی کابوکی را با مفاهیم نادرست بشناسند، در سال ۱۶۲۹ زنان از اجرای کابوکی منع شدند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تئاتر سنتيسنتی ژاپن|نشانی=https://vista.ir/w/21/w3dsm|وبگاه=ویستا|بازبینی=2020-04-22|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=|نویسنده=لاله تقیان|تاریخ=}}</ref> از آنجا که کابوکی نمایش محبوبی بود، از پسران جوان برای به عهده گرفتن نقش زنان استفاده شد. دلیل انتخاب آن‌ها این بود که دارای عضلات و صدای ظریف‌تری نسبت به مردان بودند و جایگزین بهتری برای نقش زنان به حساب می‌آمدند. به همراه [[تغییر جنسیت]] بازیگران، تغییر دیگری نیز در نوع نمایش و رقص‌ها پیش آمد و آن اضافه شدن هیجان و حتی خشونت به اجراها بود. اما این تغییر نیز به انحراف کشیده شد و به دلیل فساد اخلاقی که بین بازیگران و بعضی از مشتریان پیش آمد، در سال ۱۶۵۲ از حضور پسران جوان به عنوان بازیگر جلوگیری به عمل آمد. در دوره Genroku در سال‌های (۱۶۸۸–۱۷۰۴) کابوکی به صورت یک نمایش رسمی درآمد. در این دوره کابوکی و نوع دیگری از تئاترهای [[خیمه‌شب‌بازی]] به نام ningyō jōruri که بعدها به نام bunraku شناخته می‌شد، به هم نزدیک شدند و در اجراها با یکدیگر همکاری کردند و از هم تأثیر گرفتند. نمایشنامه‌نویس معروف به نام Chikamatsu Monzaemon یکی از حرفه ای‌ترین نمایشنامه نویسان کابوکی، نمایشنامه‌های زیادی نوشته که مهم‌ترین آنها نمایشنامه Sonezaki Shinju (خودکشی بخاطر عشق)، که در اصل برای bunraku نوشته شده بود، برای کابوکی دوباره‌نویسی شد. در نیمه [[سده ۱۸ (میلادی)|قرن ۱۸]] به صورت مقطعی، از محبوبیت کابوکی کاسته شد و جای خود را به [[بونراکو]] که در طبقات پایین‌تر اجتماع پرطرفدار بود داد.

بخشی از [[صحنه (تئاتر)|صحنه]] نمایش در کابوکی، «هاناماچی» نامیده می‌شود، که در آن قسمتی از صحنه به شکل راهرویی به سمت تماشاگران باز می‌شود. این سکو در کابوکی نقش مهمی دارد و فقط راهرویی برای ورود و خروج‌ها یا راهی به سمت سکوی اصلی نیست، بلکه صحنه‌های مهمی روی آن اجرا می‌شود. صحنه کابوکی در طول قرن ۱۸ تغییرات زیادی کرد و مدرن تر شد. برای نمونه، اضافه شدن تعدادی حقه‌های نمایشی به صحنه مثل امکان غیب و ظاهر شدن بود. کابوکی می‌تواند به مفهوم تئاتر پیشرو یا تئاتر عجیب باشد.

سکوهایی که قابلیت افزایش یا کاهش ارتفاع دارند و برای بالا بردن یا پایین آوردن بازیگر در صحنه‌ها استفاده می‌شود.

تکنیکی است که در آن سیمی‌به لباس بازیگر متصل است و از آن برای به پرواز درآوردن بازیگر بالای سکو یا قسمت مشخصی از تالار نمایش استفاده می‌شود. امروزه این تکنیک‌ها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کابوکی نیز مانند بقیه [[هنرهای نمایشی]] ژاپن، جابجایی یا تغییرات در صحنه، گاهی وقتی بازیگر در حال بازی و پرده‌ها نیز باز هست، انجام می‌شود و اینکار با Hiki Dōgu یا واگن کوچک مخصوص اینکار انجام می‌گیرد.

نمایشهای کابوکی در سه دسته جای می‌گیرند. تاریخی/خانوادگی/رقص.

اجراهای تاریخی اغلب دربارهٔ حوادث تاریخی بسیار مهم ژاپن بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهينگاهی به شكلشکل و ساختار نمايشنمایش كابوكيکابوکی ژاپن- ایران ای آر|نشانی=http://daneshir.ir/essay_show.aspx?codeEssay=45280|وبگاه=|بازبینی=2020-04-22|نویسنده=مهرداد رايانيرایانی مخصوص|کد زبان=fa|تاریخ=|تاریخ انتشار=اسفند 1382|نشریه=ماهنامه صحنه - شماره 14}}</ref> در دوره حاکمیت [[شوگون|شوگان‌ها]]، سانسور شدیدی برای ممنوعیت انتقاد از دولت وقت انجام می‌شد<ref>{{یادکرد وب|عنوان= «کابوکی»؛ فراگیرترین و تنها نمایش گرفتار تیغ سانسور|نشانی=https://www.irna.ir/news/83436368/کابوکی-فراگیرترین-و-تنها-نمایش-گرفتار-تیغ-سانسور|وبگاه=ایرنا|تاریخ=۲۵ مرداد ۱۳۹۸|بازبینی=2020-04-22|کد زبان=fa|نام خانوادگی=|نویسنده=امین خرمی}}</ref> و در نتیجه مضمون نمایشنامه‌ها راجع به وقایع دیگر مانند جنگ‌های سال ۱۱۸۰ یا ۱۳۳۰ ژاپن بود.

بر خلاف اجراهای تاریخی که بیشتر دربارهٔ طبقه [[سامورایی|سامورایی‌ها]]‌ها بود، اجراهای خانوادگی (داخلی)، دربارهٔ محدودیت‌ها و مشکلات اجتماعی، و بخصوص راجع به زوج‌هایی بود که بخاطر مشکلات و موانع نمی‌توانستند در این دنیا کنار هم زندگی کنند و تصمیم می‌گرفتند تا بعد از مرگ با هم باشند و خودکشی می‌کردند. در کابوکی از [[چهره‌پرداز|گریم]] و ماسک‌های مخصوصی (برای حیوانات یا موجودات غیرطبیعی) نیز استفاده می‌شود و رنگ‌های مورد استفاده نشانگر شخصیت نقشی است که بازیگر برعهده دارد.