زبان پشتو: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
خرابکاری کاربر ناشناس |
||
خط ۱۴:
|ref = <ref name="Penzl"/><ref>[[ناسیونال انسکلوپدین|Nationalencyklopedin]] "Världens 100 största språk 2007" The World's 100 Largest Languages in 2007 (39 million)</ref><ref>{{ELL2|Pashto}}</ref>
|familycolor = [[هندواروپایی]]
|fam2 = [[زبان‌های هندوایرانی]]
|fam3 = [[زبان‌های ایرانی]]
|fam4 = [[زبان‌های ایرانی شرقی]]
|dialects = [[Pashto dialects|~۲۱ گویش]]
|stand1 = [[Central Pashto]] <small>(پشتو)</small>
|stand2 = [[Northern Pashto]] <small>(پشاوری)</small>
|stand4 = [[Southern Pashto]] <small>(قندهاری)</small>
|script = * [[خط فارسی]] {{smaller|([[الفبای پشتو]])}}
|nation = {{AFG}}<ref name="AC"/>
|minority = {{PAK}}{{سخ}}<small>[[خیبر پختونخوا]]، [[مناطق قبیله‌ای فدرال]]، و [[ایالت بلوچستان پاکستان]]</small>
سطر ۳۷ ⟵ ۴۰:
}}
{{پشتونها}}
'''پَشتو''' یا '''پَختو''' {{به پشتو|'''پښتو'''}} نام یکی از دو زبان رسمی در [[افغانستان]] و از شاخهٔ [[زبان‌های ایرانی شرقی]] است. [[گویشوران]] آن قوم [[پشتون]] می‌باشند که در [[پاکستان]]، [[افغانستان]] و [[هندوستان]] زندگی می‌کنند.
زبان پشتو در نواحی جنوبی و شرقی کشور افغانستان وبه‌طور پراکنده در شمال و غرب و قسمت شمال‌غربی پاکستان وهم چنین در مناطقی از ایران و هندوستان که پشتونها حضور دارند متداول است. گروهی از پشتوزبانان در [[بلوچستان]] و معدودی در [[چیترال]] و [[کشمیر]] زندگی می‌کنند. برخی نیز در کنار مرزهای [[ایران]] و [[افغانستان]] سکونت دارند.
هرچند زبان [[عربی]] در این زبان نفوذ یافته، پشتو بسیاری از خصوصیات اصیل زبان‌های ایرانی را حفظ کرده و خود لهجه‌های مختلف دارد، مانند وزیری، آفریدی، [[گویش پیشاوری|پیشاوری]]، قندهاری، غلزایی، بنوچی و غیره.
در قانون اساسی جدید افغانستان، هر دو زبان رایج آن کشور، یعنی [[فارسی دری]] و پشتو، به‌عنوان زبان‌های رسمیِ ملی پذیرفته شده‌است.
تعداد گویشوران زبان پشتو در افغانستان
برخی منابع، تعداد گویشوران آن را حتی بین ۴۰ تا
زبان باستانی افغانی که نیای پشتو بوده، به احتمال زیاد با زبان [[گاتاها|گاتاهای]] زرتشت نزدیکی داشته‌است.<ref name="AFGHANISTAN vi. Paṧto"/> با گذشت زمان، شاخهٔ [[زبان‌های هندوآریایی]] تأثیر عمیقی بر روی پشتو گذاشته‌است، اما زبان پشتو درعین‌حال بسیاری از ویژگی‌های اصلی زبانیش را در خود حفظ کرده‌است.<ref>همان منبع.</ref>
== الفبای پشتو ==
سطر ۷۸ ⟵ ۸۳:
== آثار ادبی زبان پشتو ==
{{اصلی|ادبیات پشتو}}
آثار ادبی پیش از [[اسلام]] به این زبان به‌دست نیامده؛ ولی بعد از قرن اول هجری، اشعار و منظومات موجود است که بر حیات ادبی این زبان در اوایل اسلام دلالت می‌کند. کتاب ''[[پته خزانه]]'' (گنجینهٔ پنهان) که به سال ۱۱۴۲ ه. ق/ ۱۷۲۹ م در [[قندهار]] نوشته شده، به استناد کتاب‌های قدیمیِ پشتو برخی از منظومات و اشعار پشتو را که به قرن دوم هجری تعلق دارد نقل کرده‌است. البته اصالت این کتاب ازسوی پژوهشگران در افغانستان و پاکستان رد شده‌است. [[عبدالحی حبیبی]]، پژوهشگر افغان، مدعی می‌شود که آن کتاب در ۱۳۲۲ ه.ش به دستش
در طی سده‌های پیاپی، پشتو تنها در گفتار به‌کار می‌رفته و آثار ادبی به این زبان بسیار اندک بوده‌است. تنها از سی ـ چهل سال پیش بود که دولت افغانستان پشتو را [[زبان رسمی]] کشور قرار داد و ازآن‌پس روزنامه، کتاب و آثار ادبی به این زبان پدید آمد و تدریس آن در آموزشگاه‌ها معمول شد.
| |||