'''تاریخ ژاپن''' شامل تاریخ [[گروه-جزیره|رشته جزیرههای]] [[ژاپن]] و [[مردمان ژاپن|مردم ژاپن]] است و از دوران [[پیش تاریخپیشاتاریخ|پیش از تاریخ]]، تا تاریخ نوین این کشور به عنوان یک [[دولت ملی|دولت-ملت]] را در بر میگیرد. نخستین ارجاع شناختهشده نوشتاری به ژاپن در قرن اول میلادی و در مجموعه متنهای [[چین]]ی [[بیست و چهار تاریخ]] دیده میشود. با این حال شواهد حاکی از آن است که بشر از اواخر دوران [[پارینهسنگی]] در جزیرههای ژاپن زندگی میکردهاست. تا پایان آخرین [[عصر یخبندان]]، ژاپن از طریق خشکی با قاره [[اوراسیا]] پیوند داشت. آب شدن یخها باعث جدا شدن جزیرههای ژاپن از خشکیهای قاره اوراسیا شد. الگوهای باثبات زندگی و نشانههای تمدن با [[دوره جومون|فرهنگ جومون]] (از پایان عصر یخبندان تا هزاره نخست پیش از میلاد) ظاهر شد و از حدود پانصد سال پیش از میلاد در زمانی که به [[دوره یایویی]] مشهور است، کار با [[عصر آهن|آهنآلات]] آغاز شد. در پایان همین دوران، جمعیت زیادی از [[شبه جزیره کره]] به سرزمینهای ژاپن مهاجرت کردند.
از حدود قرن سوم میلادی با [[دوره کوفون]] (حدود ۲۵۰ تا سال ۵۳۸ میلادی) مرحله پیش از تاریخ ژاپن پایان یافته و عصر [[تاریخ باستان]] این سرزمین آغاز میشود. فرهنگی که در این دوره شکل میگیرد، مبتنی بر مذهب [[شینتو]] است. در [[دوره آسوکا]] (۵۳۸ تا سال ۷۱۰ میلادی) [[خط چینی]] برای [[نگارش زبان ژاپنی]] برگزیده شده و [[آیین بودایی]] از طریق سرزمین کره معرفی میشود. این آیین در دوران بعد که [[دوره نارا]] (۷۱۰ تا ۷۹۴ میلادی) نام دارد، از سوی امپراتور پذیرفته شده و به دستور او نیایشگاههای بودایی پرشکوهی همچون [[معبد تودایجی]] ساخته میشدمیشود. [[دوره هیآن]] (۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی)، عصر ظهور خاندانهای پرقدرتی همچون [[خاندان فوجیوارا]] است که قدرت نظامی را در عمل به دست میگیرند و این مترادف است با پایان تاریخ باستان و آغاز دوران [[فئودالیسم|فئودالی]] در تاریخ ژاپن. با قدرتگیری [[شوگون]]ها در [[دوره کاماکورا]] (۱۱۸۵ تا ۱۳۳۳ میلادی)، [[استبداد نظامی کاماکورا]] بنا نهاده میشود. در همین دوران [[مغول]]ها [[حمله مغول به ژاپن|دو بار]] به کشور ژاپن حمله کردند که هر بار در برابر طوفانتوفان سهمگینی موسوم به [[کامیکازه]]، کشتیها و آلات نظامی خود را از دست دادند و شکست خوردند. کمی بعد در [[دوره موروماچی]] (۱۳۳۶ تا ۱۵۷۳ میلادی) و در عصر [[دوره سنگوکو|جنگهای داخلی]]، کشتیهای [[پرتغال]]ی راه خود را به سواحل غربی ژاپن یافتند و ارتباط با [[اروپا]] آغاز شد. با پایان جنگهای داخلی [[دوره آزوچی-مومویاما]] (۱۵۶۸ تا ۱۶۰۰ میلادی) و عصر ثبات سیاسی از راه رسید. در [[دوره ادو]] (سال ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) تلاش [[استبداد نظامی توکوگاوا]] برای حفظ سامانه فرسوده سیاسی این کشور با شکست مواجه شد و با ورود کشتیهای جنگی [[آمریکا]] به فرماندهی [[ناخدا متیو پری]] به [[خلیج توکیو]] در سال ۱۸۵۳ میلادی، عصر فئودالی ژاپن به پایان رسید.
در [[دوران نوین]]، ژاپن به سرعت راه نوسازی را در پیش گرفت و در [[دوره میجی]] (۱۸۶۸ تا ۱۹۱۲ میلادی) با شکست [[روسیه]] به قدرتی جهانی مبدل شد. در [[جنگ جهانی اول]] که در [[دوره تایشو]] (۱۹۱۲ تا ۱۹۲۶ میلادی) به وقوع پیوست، ژاپن در کنار [[بریتانیا]]، [[فرانسه]] و روسیه قرار گرفت و در شورای [[جامعه ملل]] صاحب کرسی دائم شد. با این حال ابهام در [[قانون اساسی میجی]]، سبب چرخش قدرت به سوی نظامیان و گسترش [[نظامیگری ژاپن]] شد. روند نظامیگری در [[دوره شووا]] (۱۹۲۶ تا ۱۹۸۹ میلادی)، یورش به کشور [[چین]] را در پی داشت. ژاپن اعتراض جامعه ملل را برنتافت و از این سازمان خارج شد.
بعد از آغاز [[جنگ جهانی دوم]]، در پی تحریمهای نفتی آمریکا، ژاپن به [[حمله به پرل هاربر|پرل هاربر]] حمله کرد. در نتیجه، آمریکا وارد جنگ شد و با [[بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکیناگاساکی]] در سال ۱۹۴۵ میلادی ژاپن را به تسلیم واداشت. با پایان جنگ و [[اشغال ژاپن|اشغال هفت ساله ژاپن]]، این کشور به اصلاحات گسترده دموکراتیک و بازسازی نهادهای اقتصادی دست یازید. با امضای [[پیمان صلح سانفرانسیسکوسانفرانسیسکو]] ژاپن استقلال خود را دوباره به دست آورد. ژاپن در این دوره رشد سریعی را تجربه کرد و به یک قدرت بزرگ اقتصادی تبدیل شد. در [[دوره هیسهای]]، پایین بودن نرخ [[بهره]] و افزایش قدرت [[ین]] در مبادلات ارزی باعث هجوم سرمایهگذاران خارجی به این کشور شد. اما در دهه نود [[سهام]] این کشور سقوط کرد و دوران موسوم به [[حباب اقتصادی]] ژاپن به پایان رسید. در سالهایی که در پی آمد، گسترش صنایع صادراتی کره و چین بخشی از بازارهای جهانی ژاپن را از آن خود کرد و امروز در ارزیابی این سالها، گاه از آن به عنوان [[دهه از دست رفته (ژاپن)|دهه از دست رفته]] یاد میشود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=افسانهای در مورد افسانه دو دهه برباد رفته ژاپن|نشانی=http://www.donya-e-eqtesad.com/news/429009/|ناشر=روزنامه دنیای اقتصاد|بازبینی=۱۶ اسفند ۱۳۹۲|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20140308032621/http://www.donya-e-eqtesad.com/news/429009/|تاریخ بایگانی=۸ مارس ۲۰۱۴|dead-url=no}}</ref> با این حال، ژاپن با بیش از پنج و نیم تریلیون دلار [[تولید ناخالص ملی]] همچنان سومین قدرت اقتصادی جهان محسوب میشود.