'''مَلایر''' شهری تاریخی در غرب [[ایران]] است. این شهر مرکز [[شهرستان ملایر]] و در ۳۸۶ کیلومتری غرب پایتخت و در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان واقع شدهاست. این شهر از نظر جمعیت دومین شهر بزرگ [[استان همدان]]، بهشمار میآید. ملایر از ترکیب دو واژه «مال» و «آگر» تشکیل شده که به معنی سرزمین [[آتش]] است. بررسی تپه [[نوشیجان]]٬آتشکده و قلعهای باستانی در ۱۵ کیلومتری غرب این شهر با کاوشهای [[باستانشناسان]] در این تپه باستانی سه طبقه شناسایی شد که طبقه اول را به [[مادها]]، طبقه دوم را به [[هخامنشیان]] و طبقه سوم را به [[ساسانیان]] نسبت میدهند.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=Stronach | نام=David | نام خانوادگی۲=Roaf | نام۲=Michael | نام خانوادگی۳=Stronach | نام۳=Ruth | نام خانوادگی۴=Bรถkรถnyi | نام۴=S. | عنوان=Excavations at Tepe Nush-i Jan | ژورنال=Iran | ناشر=JSTOR | جلد=16 | سال=1978 | صفحه=1-120 | پیوند=http://dx.doi.org/10.2307/4299646 | doi=10.2307/4299646 | زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-03-02}}</ref> [[دانشنامه ایرانیکا]] ملایر را به عنوان یکی از مراکز گویشوران زبان لری معرفی میکند.<ref name=HAMADĀN>{{یادکرد وب|نویسنده =[[پرویز اذکایی]] |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/hamadan-i |عنوان =HAMADĀN i. GEOGRAPHY | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ =۶ مارس ۲۰۱۲ |تاریخ بازدید = ۱۷ آوریل ۲۰۲۰}}</ref>{{سخ}}[[شهرداری ملایر]] در سال ۱۳۱۷ تأسیس و این شهرداری هماکنون دو منطقه دارد. فرمانداری ویژه شهرستان ملایر در این شهر قرار دارد.{{سخ}}ملایر دارای [[سرانه فضای سبز]] بالایی است بهطوری که شامل ۴۰ پارک شهری، ۴ پارک جنگی و یک پارک قدیمی به نام [[پارک سیفیه]] است. سرانه فضای سبز در ملایر بیش از ۳/۱۴ متر مربع است. از جمله آثار دیدنی در ملایر میتوان به پارک سیفیه، [[یخچال میرفتاح]]، [[شهر زیرزمینی سامن]] دوره اشکانیان، پروژه [[مینی ورد ملایر]]، [[بام ملایر]] و دریاچه کوثر اشاره کرد.{{سخ}}ملایر دارای طبیعت معتدل کوهستانی با زمستانهای سرد و پر برف و تابستانهای معتدل است. وجود روستاها و زمینهای وسیع کشاورزی و باغهای حاصل خیز [[انگور]] و فاصله کمتر از ۱۵۰ کیلومتر با سه مرکز استان و قرارگیری بر سر راههای مواصلاتی اصلی، همچنین گستردگی صنعت [[مبل]] و [[منبت]] در توسعه ملایر مؤثر بودهاست.{{سخ}}هماکنون این شهر دارای ۱۰ مرکز [[آموزش عالی]] است. صنایع و کارخانههای فعال در ملایر در زمینه صنایع چوب و مبلمان میباشد. از رهآوردهای ملایر میتوان به [[فرش]]، [[خشکبار]] و [[عسل]] اشاره کرد. ملایر بزرگترین تولیدکننده مبل در ایران و بزرگترین صادرکننده مبل و منسوجات چوبی به [[عراق]] و سایر کشورها میباشد.
ملایر داری یک ثبت ملی و یک ثبت [[جهانی]] است. این شهر به عنوان شهر ملی [[مبل]] و منبت در لیست شهرهای صنایعدستی کشور ثبت شدهاست.<ref>http://www.isna.ir/news/96021508823/ثبت-ملایر-به-عنوان-شهر-ملی-مبل-و-منبت</ref>
خط ۱۴۵:
== قومیتها ==
[[دانشنامه ایرانیکا]] ملایر را به عنوان یکی از مراکز گویشوران [[زبان لری]] معرفی میکند.<ref name=HAMADĀN/> وبگاه استانداری همدان در توصیف ملایر این شهر را ازدر مجاورت شهرهای لرنشین استان معرفی میکند.<ref name=hamedanpolitic>{{یادکرد وب|نویسنده =|نشانی =http://web.archive.org/web/20080512233242/http://www.hamedanpolitic.ir/Group.aspx/|عنوان = جمعیت و قومیتها | ناشر =پورتال استانداری همدان |تاریخ بازدید = ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۱٥}}</ref>
تفکیک جمعیت ساکن ملایر به استناد آمار ارائه شده توسط استانداری همدان به صورت زیر است:<ref name=hamedanpolitic/>